Diferencia entre revisiones de «Mexico»

Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Sin resumen de edición
Linia 53:
O territorio mexicano ha estato habitato dende fa mas de 21.000 anyos.<ref name="Earliest">{{en}} {{cita web | title=Native Americans: Earliest Migrations | year=2009 | publisher=MSN Encarta | url=http://uk.encarta.msn.com/encyclopedia_761570777/Native_Americans.html#s76 |archiveurl=http://www.webcitation.org/query?id=1257037540134054|archivedate=1-11-2009|deadurl=yes}}</ref> As arias fértils d'o centro y sud estioron o puesto d'orichen de grans civilizacions, como a [[olmecas|olmeca]], a [[toltecas|tolteca]], a [[civilización maya|maya]] y l'[[civilización azteca|azteca]]. Ista zaguera construyó un gran imperio que remató con a plegata d'os espanyols que lo conquerioron y bi establioron o virreinato d'a [[Nueva Espanya]]. En 1821 a Nueva Espanya s'independizó, naixendo asinas Mexico, y en 1824 se constituyó como republica federal. Os primers anyos d'a vida independient de Mexico fuoron marcatos por os conflictos entre os conservadors y liberals, dos intervencions foranas y a perduga de mas d'a metat d'o suyo territorio a mans d'os estatounitenses. A [[Revolución Mexicana]], conflicto belico de 1910 a 1917, produció una nueva constitución social encara vichent. A economia mexicana experimentó una bonanza dica a cayita abrupta d'os pres d'o petrolio mientres a decada de 1980. Mexico acubilló a un numero important de refuchiatos d'a [[Guerra Civil Espanyola]] y d'as dictaduras de [[Latinoamerica]]. O [[Partito Revolucionario Institucional]] dominó a vida politica d'o país dica finals d'o sieglo XX. En 1993 Mexico ratificó o [[Tractato de Libre Comercio d'America d'o Norte]] con [[Canadá]] y os [[Estatos Unitos]].
 
Encara que bi ha prous contrastes de riqueza y pobreza,<ref name=britannica>[http://www.britannica.com/eb/article-9108719/Mexico Mexico]. ''Encyclopedia Britannica''. Calendata d'acceso: 1 d'abril de 2007</ref> Mexico ye una potencia rechional d'[[America Latina]].<ref>{{en}} [http://www.oxanstore.com/displayfree.php?NewsItemID=130098 Latin America:Region is losing ground to competitors]. Oxford Analytica</ref> En 1994 se convertió en o primer miembro latinoamericán d'a [[Organización ta a Cooperación y o DesenvoliqueDesembolique Economico]] (ODCE). Seguntes a clasificación d'o [[Banco Mundial]], Mexico ye un país de renda meyana-alta,<ref>{{en}} [http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/DATASTATISTICS/0,,contentMDK:20421402~pagePK:64133150~piPK:64133175~theSitePK:239419,00.html#Upper_middle_income List of upper middle-income countries]. The World Bank</ref> con o tretzeno [[Producto interior bruto]] mas gran d'o mundo, dimpués d'[[Espanya]]. En 2008 teneba a [[Renda Nacional Bruta]] por capita mas alta d'America Latina en termins nominals y en [[paridat de poder adquisitivo]],<ref name=gni2008>{{en}} [http://siteresources.worldbank.org/DATASTATISTICS/Resources/GNIPC.pdf Gross National Income Per Capita 2008]. [[Banco Mundial]]. [Consulta: 8 de setiembre de 2009]</ref> y un d'os [[endice de desenvoliquedesembolique humán|endices de desenvoliquedesembolique humán]] mas altos d'a rechión.<ref>{{en}} [http://hdr.undp.org/en/statistics/ Human Development Index 2008 Rankings]. UNDP Statistics. [Consulta: 8 de setiembre de 2009]</ref> A suya economía ye muit ligata con a economía d'os suyos socios de l'[[Aria de Libre Comercio d'America d'o Norte]].
 
== Historia ==
Linia 167:
Mexico tien una economía de libre mercato orientata a las exportacions. Ye un país de renda meyana-alta,<ref>{{en}} [http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/DATASTATISTICS/0,,contentMDK:20421402~pagePK:64133150~piPK:64133175~theSitePK:239419,00.html#Upper_middle_income List of upper middle-income countries by the World Bank]</ref> con a renda per capita mas alta de [[Latinoamerica]] en termins nominals.<ref name="World Bank">{{en}} [http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/LACEXT/MEXICOEXTN/0,,contentMDK:20185184~pagePK:141137~piPK:141127~theSitePK:338397,00.html World Bank's Mexico Country Brief]</ref> Mexico ye a 13<sup>ena</sup> economía mas gran d'o mundo d'alcuerdo con o suyo [[Producto interior bruto]] en [[paridat de poder adquisitivo]] y a segunda mas gran de Latinoamerica, dimpués de Brasil.<ref>{{en}} [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2001rank.html Countries Ranked by GDP] CIA Factbook</ref> Dimpués d'a crisi de [[1994]], Mexico se recuperó a escape con a construcción d'una economía moderna y diversificata.<ref name="World Bank"/> As administracions recients han amillorato a infraestructura y han permitito a competencia privata en os puertos maritimos, [[aeropuerto]]s, [[ferrocarril]]s, as empresas de [[telecomunicacions]], a cheneración d'[[electrecidat]] (de manera limitata) y a distribución de [[gas natural]].
 
Seguntes o documento de 2007/2008 d'as [[Nacions Unitas]] sobre o Desembolique Humán, l'11,6% d'a población vive en a [[pobreza]],<ref>Pobreza definita como porcentache d'a población que vive con menos de 2 dólars norteamericans por día, en [http://hdrstats.undp.org/indicators/24.html Human Development Report 2007/2008] UNDP. Calendata d'acceso: 4 de chulio de 2007</ref> y o 3% en pobreza extrema.<ref>Pobreza extrema definita como o porcentache d'a población que vive con menos d'1 dólar norteamericán por día, en [http://hdrstats.undp.org/indicators/23.html Human Development Report 2007/2008]. United Nations. Calendata d'd'acceso: 4 de chulio de 2008</ref> Manimenos, a desigualdat d'a renda encara ye un problema grieu, y existen divisions entre ricos y pobres, o norte y o sud, y as arias rurals y urbanas. Os contrastes en o desembolique humán ([[endice de desenvoliquedesembolique humán|IDH]]) amostran una gran disparidat entre municipios ricos, como [[San Pedro Garza García]], en [[Nuevo León]] con un ran de desembolique economico, educativo y de sanidat parellán a o d'[[Alemanya]], y o municipio de Metlatonoc, en [[Guerrero]], con un ran d'IDH parellán a [[Siria]].<ref>{{en}} [http://hdr.undp.org/docs/reports/national/MEX_Mexico/Mexico_2004_sp.pdf 2004 UNPD Mexico Report on HDI].</ref><ref>{{es}} [http://busquedas.gruporeforma.com/utilerias/imdservicios3w.dll?JPrintS&file=mty/norte01/00393/00393608.htm&palabra= "Sobresale Nuevo León por su alto nivel de vida"] El Norte, Requiere subscripción: "Al realizar por primera vez un estudio a nivel municipal, el organismo de la ONU ubicó a San Pedro Garza García como el segundo municipio con mejor Índice de Desarrollo Humano, después de la delegación Benito Juárez; y a San Nicolás de los Garza como el sexto, de los 2 mil 426 municipios de todo el País."</ref>
 
[[Imachen:Monterrey nightview.png|thumb|[[Garza-García]], destrito financiero de [[Monterrey]]]]