Diferencia entre revisiones de «Francia»
Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición |
Sin resumen de edición |
||
Linia 49:
A suya [[Población humana|población]] ye de 62.350.500 d'habitants, en una [[superficie]] de 674.843 [[km²]] y una [[densidat de población]] de 110 hab/km². Politicament, o país ye una [[republica]] [[Presidencialismo|presidencialista]] con [[Capital (politica)|capital]] en a ciudat de [[París]]. L'actual [[Lista de presidents de Francia|president]] ye [[François Hollande]] y o [[Lista de primers ministros de Francia|primer ministro]] ye [[Jean-Marc Ayrault]]. O país celebra a suya [[Fiesta nacional]] o día [[14 de chulio]], aniversario d'a [[presa d'a Bastilla]] en [[1789]], mientres a [[Revolución francesa]].
Francia, entre totz os Estatos europeus, ye o más antigo en a suya constitución como tal, orichinalment un [[dominio reyal]] centrato en a Isla de Francia, y [[París]] en yera a capital. Actualment, Francia ye miembro d'o [[Consello d'Europa]]; ye un d'os países fundadors d'a Unión Europea, d'a [[eurozona]] y d'o [[espacio Schengen]]. Ye un d'os cinco miembros permanents d'o [[Consello de Seguridat d'as Nacions Unitas]]. Fa parti tamién d'a [[Unión latina]], d'a [[Organización ta la Cooperación y o Desembolique Economico]] (OCDE), d'a [[Francofonía]] y d'o [[Grupo d'os ueito]] (G8).
O [[idioma francés]] ye o solo [[idioma oficial]] d'o país, encara que se i charran luengas propias en muitas rechions. Asinas, en l'antiga [[Occitania]], que hue fa parte en a suya mayor parte de Francia, se i charra l'[[idioma occitán]], y tamién se i charran o [[Idioma vasco|vasco]] (en [[Iparralde]], o País Vasco francés), o [[Idioma bretón|bretón]] (en [[Bretanya]]), l'[[Idioma alemán|alemán]] (en [[Alsacia]]), l'[[idioma francoprovenzal]] (en [[Arpitania]]), o [[catalán]] ([[Pireneus Orientals]]) y l'[[idioma corso]] (en [[Corcega]]), amás d'una minoría de [[Idioma italián|luenga italiana]] en [[Niza]].
Linia 127:
En l'anyo [[486]] [[Clodoveu I]], o rei [[francos|Franco]] de [[Tournai]], venció a lo román [[Siagrio]] en [[Soissons]] y estendilló o suyo reino dica o río [[río Loira|Loira]]. En l'anyo [[496]] venció a los [[alamans]] en [[Tolbiac]], se convirtió a lo catolicismo y prenió [[baptismo]] chunto con muitos guerrers en [[Reims]] de mans de [[Sant Remichio]]. Por ixo dimpués os reis de Francia serán coronatos en Reims. Clodoveu atacó a [[Alarico II]] rei d'os [[reino visigodo de Tolosa|visigodos]] en l'anyo [[507]] y lo venció en a [[batalla de Vouillé]], a man de [[Piteus]]. Clodoveu morió en l'anyo [[511]] y o suyo reino fue dividito entre os suyos quatre fillos. Clotario lo reunificó, pero a la suya muerte en l'anyo [[561]] tornó a ser dividito en quatre partitas, que esdevinioron rechions diferenciatas por a suya composición etnica, gubierno y historia: [[Austrasia]], [[Neustria]], [[Reino de Borgonya|Borgonya]] y [[Aquitania]], a zaguera controlata por o patriciato galorromán local y a menos chermanizata, de traza que baixo os [[merovinchios]] o territorio d'os [[francos]] se divide en tres reinos: [[Neustria]], [[Austrasia]] y [[Reino de Borgonya|Borgonya]].
A historia d'os francos en os sieglos [[Sieglo VI|VI]] y [[Sieglo VII|VII]] ye marcata por a rivalidat entre Neustria y Austrasia, y os [[mayordombres de palacio]] van prenendo o poder, de traza que a rivalidat entre mayordombres (que representan l'aristocracia terratenient y
[[Imachen:Sacre de Charlemagne.jpg|thumb|A coronación de [[Carlos Magno]].]]
Dende o [[sieglo IX]] os contes esdevienen cargos hereditarios y esdevienen tamién principes territorials, o mesmo se desvién con os duques. A fins d'o sieglo IX desapareix o bilingüismo romanz-francico, y os francos s'integran culturalment a los galorromans.
Linia 205:
Os [[capeto]]s dreitos s'estinguen en [[1328]], y se planteya un problema de sucesión. Os grans de Francia adrezan més a suya atención por [[Felipe VI de Francia|Felipe de Valois]] por estar francés que por atros candidatos posibles como [[Eduardo III d'Anglaterra]], nieto de Felipe o Fermoso.
Eduardo pareix aceptar-lo pero dimpués reivindica a corona y ataca. Os suyos exitos
Destrucción d'a flota francesa en a [[batalla de L'Écluse]], en Flandres en [[1340]], a victoria en a [[batalla de Crécy]] en [[1346]] y de [[Piteus]] en [[1356]], on o rei de Francia Chuan o Bueno ye feito presionero. En [[1360]] por o [[tractato de Brétigny]] una Guyena asaber-lo d'examplata (muito més gran que a redolata de [[Bordeus]], plegando dica Piteus y [[Cevennes]]), ye atribuita a lo rei d'Anlaterra a cambeyo de renunciar a la corona francesa. Manimenos [[Carlos V de Francia]] tien de [[conestable]] a lo bretón [[Bertrand Du Guesclin]] y pronto reconquiere os territorios perditos. Enta [[1375]] os angleses no dominan que [[Calais]], [[Ponthieu]] y as rechions de [[Bordeus]] y [[Bayona]].
Linia 291:
{{Articlo principal||||Segunda Guerra Mundial|Francia de Vichy|Francia Libre}}
[[Imachen:Bundesarchiv Bild 183-H28708, Paris, Eifelturm, Besuch Adolf Hitler.jpg|left|thumb|Adolf Hitler en [[París]] o [[30 de chulio]] de [[1940]].]]
O [[10 de mayo]] encomienza a [[batalla de Francia]], una campanya
En chulio a Cambra de diputatos y o Senato chuntos en una Asambleya Nacional da poders plens a Pétain, que se compromete a colaborar con Alemanya. En chunio de 1940 o cheneral [[Charles De Gaulle]] funda o movimiento d'os [[Francia Libre|franceses libres]] en [[Londres]] con a intención de continar a guerra, manimenos son poca chent.
|