Diferencia entre revisiones de «Ido»

Contenido eliminado Contenido añadido
MerlIwBot (descutir | contrebucions)
m Robot Adhibito: ab:Идо
Sin resumen de edición
Linia 14:
}}
 
O L''''ido''' ye una [[luengas artificials|luenga artificial]] creyata a partir d'o [[esperanto]]. Ye a segunda luenga artificial mas charrata en o mundo.
 
Encara que estió bells anyos en periglo de desapareixer, hue ye una d'as luengas artificials mas charratas en o mundo y que mas s'estendilla por [[Internet]].
Linia 21:
L'ido amanixió en [[1907]] como una prebatina de millorar o [[esperanto]]. L'ido utiliza 26 letras latinas usatas en l'[[alfabeto anglés]] sin de [[diacritico]]s.
 
A petición d'a [[Delegación t'a Adopción d'una Luenga Internacional Auxiliar]] a l'[[Asociación Internacional d'Academias]] en [[Viena]] ta trigar una luenga internacional fue refusata en mayo de [[1907]]. A delegación, que heba estau fundada por [[Louis Couturat]], decidió reunir-se en Comité en a ciudat de [[París]] en octubre de [[1907]] ta discutir de l'adopción d'una luenga internacional estandar d'entre as competidoras que heban amaneixiu en ixas envueltas. D'alcuerdo con as actas d'o Comité, se decidió que garra luenga compliba todas as expectativas, pero que o esperanto podrerba estar acceptada "a causa d'a suya relativa perfección y por as muitas y diversas aplicacions que actualment ya tien, baixo a condición que se realicen bellas modificacions a fer por a comisión permanent en a dirección definita por as conclusions d'o informe d'os secretaires (Couturat y Leopold Leau) y por o "Prochecto Ido", que dimpués fue presentau a o comité como un treballo anonimo. O Prochecto Ido fue dimpués revisau por Couturat con l'aduya de representants d'o esperanto antes d'estar presentau a o Comité, [[Louis de Beaufront]] se refirmó o esperanto entre o proceso, pero as milloras adoptadas por a nueva luenga provocan a suya "conversión" a l'ido, lao quala cosaque suposa un refirme d'as suyas posicions inicials y un acto de coderencia.
 
Os primers promotors d'o [[esperanto]] se resistioron a las reformas y o mesmo inventor ([[L.L.Zamenhof]]) no las acceptó. Ironicament, bell unasbelunas d'as reformas adoptatas por l'ido heban estau tamién proposadas quantas vegatas por Zamenhof. En [[1894]], proposó d'eliminar as letras accentuadas en estar "una cleta en a difusión d'a luenga", eliminar tamién o [[caso acusativo]], cambiar o plural -oj enta l'italián -i, y ixublidar a concordancia adchectivo-substantivo. Couturat, qui estió o prencipal impulsor d'ode l'ido, morió en un accident d'auto en [[1914]], ao quala cosaque, chunto con a [[Primera Guerra Mundial]] comportó conseqüencias negativas respective d'o movimiento. Encara que iste se recuperó de bella traza mientres o periodo d'entreguerras, tot o movimiento t'a instauración d'una luenga internacional padeixió un proceso de fragmentación dimpués d'a muerte de Couturat. A publicación d'una atra luenga mas europeizata, l'occidental u [[interlingua]], en [[1922]] suposó l'ubertura d'un proceso d'atomización d'a comunidat y o l'ido perdió a mayor parte d'as suyas publicacions periodicas. A deserción d'un d'os suyos prencipals promotors, o lingüista danés [[Otto Jespersen]], en [[1928]] en publicar-se o suyo propio luengache (o [[novial]]), pareixió haber sentenciau a o l'ido. Dimpués d'as guerras mundials, mica en mica se debantó o movimiento idista, pero iste prencipió a perder miembros y quasi todas as sociedatz nacionals desapareixioron, incluindo-ie l'Academia de l'Ido.
 
Muitos promotors d'o esperanto atacoron l'ido en ixas envueltas. Un d'ells, [[Don Harlow]], escribió una historia d'ode l'ido, concretament en o tercer capitol d'o suyo libro sobre o esperanto, "Cómo construir un luengache". Bell uns han criticau a valideza d'a suya historia, asinas que ell respondió en un subcapítol, "Ido: os alazetz". Sía como sía, a historia de Harlow no conta con o testimonio de todas as partes, como fació Jespersen.
 
== Numeros ==