Diferencia entre revisiones de «Chacetania»

Contenido eliminado Contenido añadido
m S'han revertito as edicions de Franjaragó (Descusión); tornando t'a zaguera versión editada por Xqbot
Sin resumen de edición
Linia 13:
|densidá = 10,05
|capital = [[Chaca]]
|mayor_poblazión = [[Chaca]]
|municipios = 20
|web = [http://www.jacetania.es/ www.jacetania.es]
}}
A '''Chacetania''' ye a [[Comarcas d'Aragón|comarca]] más noroccidental d'[[Aragón]], dividita entre as [[Provincias d'Espanya|provincias]] de [[provincia de Uesca|Uesca]] y [[provincia de Zaragoza|Zaragoza]], en [[Espanya]]. Muga con [[Francia]] por o norte, [[Navarra]] por l'ueste, y por o sud y a l'este con as comarcas aragonesas d'as [[Cinco Villas]], [[Plana de Uesca]] y [[Alto Galligo]]. En plens [[Pireneus]], s'articula por o [[río Aragón]] y os suyos afluyents[[afluyent]]s.
 
En eraella se i formó lo primitivo [[Condatocondato d'Aragón]] que en [[1035]], quan morió o rei [[Sancho Garcés III de Navarra|Sancho III]] "o Mayor" de Navarra, adquiereadquirió a categoría de [[Reino d'Aragón|reino]] con [[Capital (politica)|capital]] en a ciudat de [[Chaca]] y con [[Remiro I d'Aragón|Remiro I]] como monarca. Resultato d'ista ampla historia son dos grans molimentos historico-artisticos, a [[Seuseu de Chaca]] y o [[Monesteriomonesterio de Sant Chuan d'a Penya]].
 
A suya mayor [[altaria]] ye o Picopico [[Collarada]] (2.886 [[metro]]s), y cuenta con dos d'as [[Estación d'esquí|estacións d'esquí]] más importants y antiguasantigas d'Espanya: [[Candanchú]] y [[Astún]], en a [[Valval de l'Aragón]].
 
Tien una [[superficie]] de 1.857,9 [[km²]] y una [[Población humana|población]] en [[2010]] de 18.664 hab. (con una [[densidat de población]] de 10,05 hab/km²) y a suya capital ye a ciudat de [[Chaca]], que aculle o 71% d'a población redolarcomarcal.
 
A suya prencipal festividat ye [[Santa Orosia]], patrona d'ista comarca, y que se celebra o [[25 de chunio]].
 
A luenga vernacla d'a Chacetania ye l'[[idioma aragonés|aragonés]], charrando-se a suya variedat l'[[aragonés occidental]], chunto con o [[Idioma castellán|castellán]] que en ye l'oficial.
 
Composan a Chacetania 20 [[municipio]]s.<ref>[http://www.consello.org/pdf_informes/informe07.pdf Nomenclátor d’os municipios y lugars d’ad'a Comarcacomarca d’ad'a Chacetania].</ref>
 
== Territorio y población ==
{| {{tablapolida}} |- bgcolor=silver
! <center>'''Monezipio'''</center>
! [[Superficie]]<br />([[km²]])<ref name="IAEST">Datos d'o [[Instituto Aragonés d'Estatistica]] (IAEST). [http://portal.aragob.es/servlet/page?_pageid=4705&_dad=portal30&_schema=PORTAL30&_type=site&_fsiteid=1227&_fid=1473458&_fnavbarid=1474620&_fnavbarsiteid=1227&_fedit=0&_fmode=2&_fdisplaymode=1&_fcalledfrom=1&_fdisplayurl= Zifras completas].</ref>'''</center>
! <center>'''%<br />d'o total'''</center>
![[Población humana|Población]]<br />(2011)<ref>Datos d'o [[Instituto Nacional de Estadística]], relativos a l'[[1 de chinero]] de [[2011]]. [http://www.ine.es/pob06/pob06menu.htm Zifras completas].</ref>
! <center>'''%<br />d'o total'''</center>
! <center>'''[[Densidat de población|Densidat]]<br />([[hab/km²]])'''</center>
! Altaria<br />([[metros]])
! Distancia<br />ta<br />[[Chaca]]<br />(km)
! <center>[[Lugar]]s</center>
 
|-
| align="left" |[[Aísa]]
| align="right" | 81,0
| align="right" | 4,4
| align="right" | 379
| align="right" | 2,0
| align="right" | 4,68
| align="right" | 1.043
| align="right" |20,80
| align="left" | [[Candanchú]], [[Esposa (Huesca)|Esposa]], [[Sinués]]
 
|-
| align="left"|[[Ansó]]
| align="right" | 223,1
| align="right" | 12,0
| align="right" | 475
| align="right" | 2,5
| align="right" | 2,13
| align="right" | 860
| align="right" |53,00
| align="left" |
 
|-
| align="left"|[[Aragüés de lo Puerto]]
| align="right" | 64,4
| align="right" | 3,5
| align="right" | 133
| align="right" | 0,7
| align="right" | 2,07
| align="right" | 970
| align="right" |33,00
| align="left" |
 
|-
| align="left"|[[Artieda]]
| align="right" | 13,6
| align="right" | 0,7
| align="right" | 92
| align="right" | 0,5
| align="right" | 6,76
| align="right" | 652
| align="right" |46,90
| align="left" |
 
|-
| align="left"|[[Bailo]]
| align="right" | 164,4
| align="right" | 8,8
| align="right" | 300
| align="right" | 1,6
| align="right" | 1,82
| align="right" | 714
| align="right" |26,20
| align="Left" | Alastuey, Arbués, Arrés, Larués, Paternoy
 
|-
| align="left"|[[Borau]]
| align="right" | 41,7
| align="right" | 2,2
| align="right" | 85
| align="right" | 0,4
| align="right" | 2,04
| align="right" | 1.008
| align="right" |14,40
| align="left" |
 
|-
| align="left"|[[ A Canal de Berdún (municipio)|Canal de Berdún]]
| align="right" | 133,3
| align="right" | 7,2
| align="right" | 382
| align="right" | 2,0
| align="right" | 2,87
| align="right" | 688
| align="right" |30,00
| align="Left" | Berdún, Biniés, Majones, Martes, Villarreal de la Canal
 
|-
| align="left"|[[Canfranc]]
| align="right" | 71,6
| align="right" | 3,9
| align="right" | 620
| align="right" | 3,3
| align="right" | 8,66
| align="right" | 1.040
| align="right" |17,80
| align="Left" | Canfranc-estación.
 
|-
| align="left"|[[Castiello de Chaca]]
| align="right" | 17,3
| align="right" | 0,9
| align="right" | 257
| align="right" | 1,4
| align="right" | 14,86
| align="right" | 921
| align="right" |7,20
| align="Left" | [[Aratorés]]
 
|-
| align="left"|[[Fago (Huesca)|Fago]]
| align="right" | 28,8
| align="right" | 1,6
| align="right" | 30
| align="right" | 0,2
| align="right" | 1,04
| align="right" | 888
| align="right" |53,00
| align="left" |
 
|-
| align="left"|'''[[Chaca]]'''
| align="right" | '''406,3'''
| align="right" | '''21,9'''
| align="right" | '''13.299'''
| align="right" | '''71,1'''
| align="right" | '''32,73'''
| align="right" | '''818'''
| align="right" |--
| align="Left"| Abay, Abena, Ara, Araguás del Solano, Ascara, Asieso, Atarés, Badaguás, Banaguás, Baraguás, Barós, Bernués, Bescós de Garcipollera, Binué, Botaya, Caniás, Espuéndolas, Fraginal, Fraginal Bajo, Gracionépel, Guasa, Guasillo, Ipas, Jarlata, Lastiesas Altas, Lastiesas Bajas, Lerés de Jaca, Martillué, Navasa, Navasilla, Novés, Orante, Osia, Puerto de Astún, Ulle, Villanovilla
 
|-
| align="left"|[[Chasa]]
| align="right" | 8,9
| align="right" | 0,5
| align="right" | 113
| align="right" | 0,6
| align="right" | 12,70
| align="right" | 944
| align="right" |30,40
| align="left" |
 
|-
| align="left"|[[Mianos]]
| align="right" | 14,8
| align="right" | 0,8
| align="right" | 41
| align="right" | 0,2
| align="right" | 2,77
| align="right" | 692
| align="right" |48,90
| align="left" |
 
|-
| align="left" | [[Puente d'a Reina de Chaca]]
| align="right" | 48,1
| align="right" | 2,6
| align="right" | 290
| align="right" | 1,6
| align="right" | 6,03
| align="right" | 707
| align="right" |21,20
| align="Left"| Javierregay, Santa Engracia d'o Chaca
 
|-
| align="left"|[[Salvatierra d'Escá]]
| align="right" | 81,2
| align="right" | 4,4
| align="right" | 226
| align="right" | 1,2
| align="right" | 2,78
| align="right" | 582
| align="right" |52,90
| align="left" | Lorbés
 
|-
| align="left"|[[Santa Cilia]]
| align="right" | 28,1
| align="right" | 1,5
| align="right" | 208
| align="right" | 1,1
| align="right" | 7,40
| align="right" | 649
| align="right" |14,70
| align="left" | Somanés
 
|-
| align="left"|[[Santa Cruz d'as Serors]]
| align="right" | 27,0
| align="right" | 1,5
| align="right" | 189
| align="right" | 1,0
| align="right" | 7,00
| align="right" | 788
| align="right" |15,90
| align="Left"| Binacua
 
|-
| align="left"|[[Sigüés]]
| align="right" | 101,8
| align="right" | 5,5
| align="right" | 131
| align="right" | 0,7
| align="right" | 1,29
| align="right" | 521
| align="right" |47,90
| align="left" | Asso-Veral, Escó, Tiermas
 
|-
| align="left"|[[val d'Echo]]
| align="right" | 234,4
| align="right" | 12,6
| align="right" | 947
| align="right" | 5,1
| align="right" | 4,04
| align="right" | 800
| align="right" |44,40
| align="Left"| Embún, Hecho, Santa Lucía, Siresa, Urdués
 
|-
| align="left"|[[Villanuga]]
| align="right" | 58,2
| align="right" | 3,1
| align="right" | 512
| align="right" | 2,7
| align="right" | 8,80
| align="right" | 953
| align="right" |14,10
| align="left" |
 
|-
| '''Total'''
| align="right" | '''1.857,9(*)'''
| align="right" |
| align="right" | '''18.709'''
| align="right" |
| align="right" | '''10,07'''
| align="right" |
| align="center" |
|-
|}
(*) Añadiendo la superficie de "Comunero de Ansó y Fago" (9,9 km2)
 
[[File:Chacetania-densidá presonas.PNG|thumb|Chacetania-densidá presonas]]
{{Gráfica de evolución|tipo=demográfica|color_12=blue|nombre={{PAGENAME}}|1900|26996 |1910|27017 |1920|26478 |1930|26904 |1940|24908 |1950|24270 |1960|21167 |1970|17926 |1981| 16948|1991|16007|2001|16676|2011| 18709|notas=<small>
{{leyenda|#88c2cc|[[Población de derecho]] (1900-1991) o [[presonas d'o dreito]] (2001-2011) según os zensos d'a presonas d'o Instituto Aragonés d'Estadística. }}
</small>}}
 
== Se veiga tamién ==