Diferencia entre revisiones de «Francia»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Robot Adhibito: si:ප්රංශය |
m Bot: Enlace a artículo destacado para: af:Frankryk; cambios triviales |
||
Linia 49:
A suya [[Población humana|población]] ye de 62.350.500 d'habitants, en una [[superficie]] de 674.843 [[km²]] y una [[densidat de población]] de 110 hab/km². Politicament, o país ye una [[republica]] [[Presidencialismo|presidencialista]] con [[Capital (politica)|capital]] en a ciudat de [[París]]. L'actual [[Lista de presidents de Francia|president]] ye [[Nicolas Sarkozy]] y o [[Lista de primers ministros de Francia|primer ministro]] ye [[François Fillon]]. O país celebra a suya [[Fiesta nacional]] o día [[14 de chulio]], aniversario d'a [[presa d'a Bastilla]] en [[1789]], mientres a [[Revolución francesa]].
Francia, entre totz os Estatos europeus, ye o más antigo en a suya constitución como tal, orichinalment un [[dominio reyal]] centrato en a Isla de Francia, y [[París]] en yera a capital. Actualment, Francia ye miembro d'o [[Consello d'Europa]]; ye un d'os países fundadors d'a Unión Europea, d'a [[eurozona]] y d'o [[espacio Schengen]]. Ye un d'os cinco miembros permanents d'o [[Consello de Seguridat d'as Nacions Unitas]]. Fa parti tamién d'a [[Unión latina]], d'a [[Organización ta la Cooperación y o Desembolique Economico]] (OCDE), d'a [[Francofonía]] y d'o [[Grupo d'os ueito]] (G8). Militarment, Francia ye miembro d'a [[Organización d'o Tractato de l'Atlantico Norte]] (OTAN) -se'n heba retirato en [[1966]] y tornó parcialment en [[2002]].
O [[idioma francés]] ye o solo [[idioma oficial]] d'o país, encara que se i charran luengas propias en muitas rechions. Asinas, en l'antiga [[Occitania]], que hue fa parte en a suya mayor parte de Francia, se i charra l'[[idioma occitán]], y tamién se i charran o [[Idioma vasco|vasco]] (en [[Iparralde]], o País Vasco francés), o [[Idioma bretón|bretón]] (en [[Bretanya]]), l'[[Idioma alemán|alemán]] (en [[Alsacia]]), l'[[idioma francoprovenzal]] (en [[Arpitania]]), o [[catalán]] ([[Pireneus Orientals]]) y l'[[idioma corso]] (en [[Corcega]]), amás d'una minoría de [[Idioma italián|luenga italiana]] en [[Niza]].
Linia 64:
== Organización politico-administrativa ==
{{Articlo principal|Organización politico-administrativa de Francia}}
As principals divisions administrativas francesas son as [[Lista de rechions francesas|rechions]], un total de 26 (d'as qualas 22 son metropolitanas que pertocan a la Francia continental). O siguient tipo de división administrativa ye o [[Departamentos de Francia|departamento]], un total de 100 (d'os qualos 4 son d'ultramar). A siguient división administrativa ye o [[Destritos de Francia|destrito]] (u ''arrondissement'' en francés), bi'n ha 342. Os destritos se subdividen en 4.035 [[Cantons de Francia|cantons]] por motivos administrativos y electorals. A la fin, tamién os destritos se dividen en 36.682 municipios u ''[[comunas de Francia|comunas]]''.
As rechions, os departamentos y os municipios son conoixitos como "colectividatz territorials" (''collectivités territoriales''), lo que quiere decir que os residents pueden esleyir os miembros d'una asambleya local y un chefe executivo, mientres que os destritos y os cantons son nomás divisions administratibas y/u electorals sin d'autonomía. Dica l'anyo [[1940]] os destritos tamién yeran colectividatz territorials con una asambleya local (o consello de destrito), pero fuoron eliminatas mientres o rechimen de [[Francia de Vichy|Vichy]], y abolitas en a [[Quatrena Republica Francesa|Quatrena Republica]] en [[1946]].
Linia 169:
=== Flandres entre os sieglos XII y XIII ===
Por matrimonios y herencios o [[dominio reyal]] s'estendilla dica a [[Picardía]]. A fins d'o [[sieglo XII]] [[Felipe-Augusto de Francia]] adhibe [[Artois]] (metat sudoccidental d'o condato de Flandres) a los suyos territorios, y quan prebaba d'imposar a suya autoridat més a lo norte as ciudatz [[flamencos|flamencas]] fan liga con o rei d'Anglaterra, y os ducatos y condatos vicins ([[Condato de Brabant|Brabant]], [[Condato d'Holanda|Holanda]], [[Ducato de Limburgo|Limburgo]] y [[Ducato de Lorena|Lorena]]) fan una coalición chunto con o emperador chermanico [[Otón IV]]. Manimenos en [[1214]] [[Frederico-Augusto de Francia]] desfa la coalición en a
=== Cruzata contra os albichenses ===
Linia 214:
En 1429 [[Chuana d'Arco]] libera [[Orliens]], que yera asitiata por os angleses y fa coronar a [[Carlos VII de Francia]] en [[Reims]], y dende ixe inte os angleses reblan y retaculan, en [[1453]] no conservan que [[Calais]] y a guerra remata.
Os [[lista de duques de Borgonya|
=== O reinato de Loís XI ===
Linia 229:
=== O problema d'as mugas ===
[[Carlos VIII de Francia]] quiere fer valer os suyos dreitos por o [[reino de Nápols]], procedents d'a [[casa d'Anchú]]. Pa tener as mans libres torna [[Artois]] y [[Franco Condato]] a los Habsburgo en [[1493]] y Rosellón y Cerdanya a la [[Corona d'Aragón]]. Carlos VIII fracasa en Italia, a l'egual que Loís XII. Manimenos [[Francisco I de Francia]]
Quan os Habsburgo teneban as arcas vueitas firman en [[1559]] o [[tractato de Cateau-Cambrésis]] y Francia conserva os Tres Bispatos (ocupatos en [[1552]]), Calais (conquiesto a los angleses en [[1558]]) pero pierde Italia, on no conserva que o [[marquesato de Saluzzo]], que estió vasallo d'o delfinato.
Linia 313:
{{Europa}}
[[Categoría:Francia]]▼
{{Destacato|ceb}}
{{Destacato|eo}}
{{Destacato|fr}}
{{Destacato|gv}}
{{Destacato|af}}
▲[[Categoría:Francia]]
[[ace:Peurancih]]
|