Diferencia entre revisiones de «Idioma chaponés»

Contenido eliminado Contenido añadido
JAnDbot (descutir | contrebucions)
m r2.7.2) (Robot Adhibito: Modificato: pa:ਜਾਪਾਨੀ ਬੋਲੀ
m ortografía, replaced: fablans → fablants using AWB
Linia 17:
}}
 
O '''chaponés''' (''日本語 Nihongo'' en chaponés) ye una luenga que parlan más de 130 millons de presonas<ref>{{cita web|url=http://web.mit.edu/jpnet/articles/JapaneseLanguage.html|title= Japanese Language|publisher=MIT|accessdate=2009-05-13}}</ref> en o [[Chapón]] y en as comunidatz immigrants [[chaponeses|chaponesas]], especialment [[Perú]], [[Brasil]], [[Estatos Unitos]] y en a isla d'[[Angaur]] en a [[Palau|República de Palau]]. Quasi a totalidat de os naixitos de Chapón la tienen como luenga mai. Encara que a lechislación chaponesa no lo defina pas, ye l'[[idioma oficial|Idioma oficial]] ''de facto'' de o Chapón, y ye amostrada en o sistema educativo baixo a denominación de 国語 (''Kokugo'', ''luenga nacional'' en chaponés).
 
O chaponés ye una [[luenga aglutinant]] y con estructura basada en [[mora]]s. Tien un inventorio fonetico relativament chicot y un sistema d'[[accento tonal]] que se da en una parti important de o lexico. Fa parti de a familia de luengas chaponicas, que incluye tamién as luengas charratas en a isla d'[[Okinawa]], d'incorporación más tardana a o territorio chaponés. Ye de mal clasificar, y encara que bi haiga diferents propuestas de clasificación, garra no'n ye estada acceptada unanimement, y gosa clasificar-se como luenga isolada.<ref>Shibatani, Masayoshi. (1990). ''The languages of Japan''. Cambridge: Cambridge University Press. p 94.</ref>
Linia 37:
O chaponés ye una luenga de gran variedat dialectal, debiu a o terreno montanyoso y a un luengo isolamento historico tanto interno como externo. Os dialectos (''hōgen'', ''方言'') diferen especialment en morfolochia, vocabulario, usache de as particulas y fonolochia. Ta nombrar os dialectos, gosa emplegar-se o nombre de a rechion seguida de o sufixo ''-ben'' (''弁'' o ''辯''), o más antiguament ''-kotoba'' (''言葉'', literalment ''parola'', ''luenga'', ''parlache''). A forma con ''-namari'' (''訛り'') ye peyorativa.
 
A vitalidat de os dialectos chaponeses ye prou variable. En bellas rechions, os parlaches locals estioron ya quasi suplantaus de tot por o ''hyōjungo'', restando namás bells rasgos y parolas, o fablansfablants d'edat prou avanzada. Ixo ye resultau de l'agresiva política lingüistica levada a cabo por o gobierno chaponés durante o sieglo XX. Mesuras de "correccion dialectal"<ref>伊沢 修二 (1909)『視話応用 東北発音矯正法』(楽石社)。</ref> y humiliants punicions como o 方言札 (''hougen fuda'', literalment ''cartel de dialecto'')<ref>仲宗根 政善 (1995)『琉球語の美しさ』(ロマン書房)の序では、1907年生まれの著者が、沖縄の小学校時代に経験した方言札について「あの不快を、私は忘れることができない」と記している。</ref> estioron aplicadas a os alumnos que charraban en dialecto en a escola. Tot y ixo, hue bi ha iniciativas de as autoridatz locals ta salvaguardar-los, pero namás de manera folclórica y pas en a ensenyanza. Actualment, bells libros infantils tamién incorporan bella parolas y rasgos característicos de a luenga de o puesto án tien lugar a historia.
 
Os parlaches de a illa d'Okinawa, ditos nativament ''uchinaaguchi'' (''うちなーぐち'', ''luenga d'Okinawa'') son consideratas por a lingüística actual luengas a parti de o chaponés, pese o suyo orichen común.
Linia 205:
 
{{InterWiki|ja|chaponés}}
 
[[Categoría:Chapón]]
[[Categoría:Luengas aislatas|Chapones]]
 
{{Destacato|ro}}
 
{{Destacato|ja}}
{{Destacato|sco}}
{{Destacato|vi}}
{{Destacato|ia}}
 
[[Categoría:Chapón]]
[[Categoría:Luengas aislatas|Chapones]]
 
[[ab:Иапон бызшәа]]
[[ace:Bahsa Jeupun]]