Diferencia entre revisiones de «Aluminio»

Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
adhibo partes procedents de wiki.es
Linia 92:
|isotopes comment=
}}
L''''aluminio''' ye un [[elemento quimico]] de simbolo '''Al''' y [[numero atomico]] 13. Ye o elemento metalico mas abundante en [[crosta terrestre]], con un 8,13 % d'abundancia. O primer [[Fisica|fisico]] en aillar-lo estió o scientifico [[Dinamarca|danés]] [[Hans Christian Oersted]].
 
Debito a que ye lichero, a la suya [[conductividat electrica]], resistencia a la [[corrosión]] y baixo [[punto de fusión]] fan que sía un material ideyal ta muitas aplicacions, especialment l'[[aeronautica]]; manimenos, a gran cantidat d'[[enerchía]] que s'aprecisa ta la obtención d'o [[metal]] a partir d'os [[oxido]]s dificulta a suya mayor utilización; encara que se puet compensar en parti por o baixo coste en reciclar-lo, a suya larga vita útil y a estabilidat d'o suyo pre.
Linia 105:
 
O prencipal y quasi unico [[estato d'oxidación]] de l'aluminio ye o +III, como ye d'asperar por a [[confeguración electronica]] que presenta, con tres electrons en a capa de valencia.
 
== Producción ==
A extracción de l'aluminio se fa dende o [[mineral]] dito [[bauxita]], que recibe o suyo nombre d'o nombre en [[Idioma francés|francés]] d'a localidat [[Occitania|occitana]] de [[Baus]] (''Les Baux'' en francés), que ye o puesto a on se fació a suya primera extracción. Actualment os prencipales chacimientos d'iste mineral se trobal en os países d'a [[mar Caribe]], [[Australia]], [[Brasil]] y [[Africa]] en estar en ixos lugars a on a extracción de l'aluminio dende a bauxita se fa con mas facilidat. A bauxita ye un mineral rico en aluminio, d'entre un 20% y un 30% d'a suya [[masa]], frente a o 10% u 20% que tienen os silicatos aluminicos d'[[Archila (grupo mineral)|archilas]] y carbons. Ye un aglomerato de quantos compuestos que contién [[caolinita]], [[quarz]], oxidos de [[fierro]] y titania, y a on l'aluminio se i presenta en quantas formas hidroxidas como a [[gibbsita]] Al (OH)<sub>3</sub>, a [[boehmita]] AlOOH y o [[diasporo]] AlOOH.
 
A obtención de l' aluminio se fa en dos fases: aa extracción de l'[[alumina]] dende a bauxita ([[proceso Bayer]]) y a extracción de l'aluminio dende ista zaguera por [[electrolisi]]. Quatre toneladas de bauxita producen dos toneladas d'alumina y, en zagueras, nomás que una d'aluminio. O proceso Bayer prencipia con o triturato d'a bauxita y con o suyo lavato con una solución calient d'[[hidroxido de sodio]] a alta presión y temperatura. A sosa disuelve os compuestos de l'aluminio, que en trobar-se en un meyo muit basico, s'hidratan:
 
:Al(OH)<sub>3</sub> + [[hidroxido|OH<sup>-</sup>]] + Na<sup>*</sup> → Al(OH)<sub>4</sub><sup>-</sup> + Na<sup>*</sup>
:AlO(OH)<sub>2</sub> + [[hidroxido|OH<sup>-</sup>]] + [[augua|H<sub>2</sub>O]] + Na<sup>*</sup> → Al(OH)<sub>4</sub><sup>-</sup> + Na<sup>*</sup>
 
Os materiales no aluminicos se deseparan por [[decantación]]. A solución caustica de l'aluminio se refreda dimpués ta recristalizar o hidroxido y deseparar-lo d'a sosa, que se recupera ta poder tornar a fer-la servir. Ta rematar, se calcina o hidroxido d'aluminio a temperaturas amanatas a 1000&nbsp;°C, ta formar l'[[alumina]].
 
:2 [[Hidroxido d'aluminio|Al(OH)<sub>3</sub>]] → [[alumina|Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub>]] + 3 [[augua|H<sub>2</sub>O]]
 
L'[[alumina|oxido de aluminio]] que s'ha obteniu d'ixa maneta tién un punto de fusión muit alto (2000&nbsp;°C) que fa imposible someter-lo a un proceso d'electrolisi. Ta evitar-lo, se disuelve en un banyo de [[criolita]], obtenindo asinas una mezcla [[eutectica]] con un punto de fusión de 900&nbsp;°C. Contino se fa a electrolisis, en sumerchindo en a [[Celula electroletica|cuba]] uns [[electrodo]]s de [[carbono]] (tanto l'[[ánodo]] como o [[cátodo]]), preparatos en horizontal. Ta cada tonelada d'aluminio cal entre 17 y 20 [[Megawatio|MWh]] d'enerchía, y consume en o proceso 460 [[kg]] de [[carbonio]], que ye asinas entre un 25% y un 30% d'o pre final d'o producto, cosa que fa que l'aluminio sía asinas uno d'os metals mas caros d'obtener. De feito, se son buscando procesos alternativos menos costosos que o proceso electrolítico.<ref>{{es}} [http://www.offnews.info/downloads/industrias-aluminioPacheco.pdf World research. Industrias de aluminio en la búsqueda de energía barata. Offnews.info]. Istos procedimientos parten d'archilas ricas en aluminio en cuentas de partir d'a bauxita.</ref> L'aluminio obtenito tién una pureza de entre o 99,5% y o 99,9%, estando as impurezas mas que mas de [[fierro]] y [[silicio]] principalmente.<ref name="ReferenceA">{{es}} {{cita libro
| autor = William F. Smith
| tetulo = Fundamentos de la Ciencia e Ingeniería de Materiales
| año = 1998
| editorial = Madrid: Editorial Mc Graw Hill
| id = ISBN 84-481-1429-9
}}</ref> Dende as cubas pasa a o furno, a on se purifica por meyo de l'adición d'un [[fundent]] u se fa l'aleyación con atros metals ta obtener materials con propiedatz especificas. Dimpués se vierte en moldes u s'en fan lingotz u chapas.
 
=== Tabla de produccions por continent ===
{| class="wikitable"
! width="40" | Anyo
! width="60" | [[Africa]]
! width="60" | [[America d'o Norte]]
! width="60" | [[America d'o Sud]]
! width="60" | [[Asia]]
! width="60" | [[Europa]] y [[Rusia]]
! width="60" | [[Oceanía]]
! width="60" | Total
|----- align="right"
| align=center| 1973
| 249
| 5.039
| 229
| 1.439
| 2.757
| 324
| 10.037
|----- align=right
| align=center| 1978
| 336
| 5.409
| 413
| 1.126
| 3.730
| 414
| 11&nbsp;428
|----- align=right
| align=center| 1982
| 501
| 4.343
| 795
| 1.103
| 3.306
| 548
| 10.496
|----- align=right
| align=center| 1987
| 573
| 4.889
| 1.486
| 927
| 3.462
| 1.273
| 12.604
|----- align=right
| align=center| 1992
| 617
| 6.016
| 1.949
| 1.379
| 3.319
| 1.483
| 14.763
|----- align=right
| align=center| 1997
| 1.106
| 5.930
| 2.116
| 1.910
| 6.613
| 1.804
| 19.479
|----- align=right
| align=center| 2003
| 1.428
| 5.945
| 2.275
| 2.457
| 8.064
| 2.198
| 21.935
|----- align=right
| align=center| 2004
| 1.711
| 5.110
| 2.356
| 2.735
| 8.433
| 2.246
| 22.591
|----- align=center
| colspan=8 | <small>Producción d'aluminio en millons de toneladas. Fuent: [http://www.world-aluminium.org/Statistics/Historical+statistics ''International Aluminium Association''].</small>
|}
 
 
== Aplicacions ==
[[Imachen:Cadiresalumini.JPG|thumb|left|200px|Mobiliario d'aluminio.]]
Ya sía considerando a cantidat u a valura d'o metal emplegato, o suyo uso excede a o de qualsiquier atro fueras de l'acero, y ye un material important en a-saber-las actividatz [[Economía|economicas]]. L'aluminio puro ye tovo y fráchil, pero as suyas [[aleyación|aleyacions]] con chicotas cantidatz d'arambre, [[manganeso]], [[silicio]], [[magnesio]] y atros elementos presentan una gran variedat de caracteristicas adecuatas a las mas diversas aplicacions. Istas chicotas aleyacions constituyen o component prencipal de muitos components d'os [[avión|avions]] y [[codete]]s, en que o peso ye un factor cretico.