Diferencia entre revisiones de «Istambul»

Contenido eliminado Contenido añadido
EmausBot (descutir | contrebucions)
m r2.7.2+) (Robot Adhibito: pcd:Istamboul
mSin resumen de edición
Linia 3:
|nombre = Istambul
|nombre_ofizial = İstanbul
|imachen = [[Imachen:Lupus-Collage IstanbulIstambul2010.pngjpg|250px|]]
|escudo =
|país = Turquía
Linia 19:
[[Imachen:Ayasofya 2006-1.JPG||thumb|right|250px|[[Hagia Sophia]].]]
[[Imachen:Istanbul new mosque.jpg|thumb|right|200px|[[Mezquita]] nueba (Yeni Camii).]]
'''Istambul''', '''Estambul''' (d'o [[Idioma turco|turco]] ''İstanbul''), '''Costantinnoble''' u '''Costantinoble''' ye a ciudat más gran de [[Turquía]], y tamién una d'as [[Lista de ciudatz por población|ciudazciudatz másmas grans]] d'[[Europa]], con amán de 9.000.000 de habitants en a ciudat ([[2000]]) y entre 12 y 15 millons en l'aria metropolitana. Ye tamién a capital administrativa d'a [[provincia de d'Istambul]].
 
A ciudat viella ye prencipalment clavada en o estreito d'o [[Bosforo]]. Sindembargo, a ciudat muderna ye muito másmas ampla y complega os dos cantos ([[Europa|europeu]] y [[asia]]tico) d'o estreito. Entre as atraccions toristicas s'encluyen a [[Ilesia de Santa Sofía|Ilesia d'a Divina Sabiduría]] (Aya Sofia), Sariyer, Eyüp y Taksim en o canto europeu, y Beyköz, Üsküdar, Kadiköy, Moda, Bostanci y Adalar en o canto asiatico. Como capital que estió de dos d'os imperios másmas poderosos d'a Tierra, y ciudat cosmopolita que, t'o [[sieglo XVI]], yera prebablement amása más cevilizadacivilizada y multicultural, Istambul agüespaahuespa molimentos estraordinariosextraordinarios: palacios, ilesias y o hipodromo que datan d'a epoca bizantina; as mezquitas Azul y Süleymaniye; o [[Palacio Topkapi]], seu d'o poder imperial otomán, y atros. Fa parte d'a [[Organización d'as Ciudatz d'o Patrimonio d'a Humanidat]].
 
Anque dende [[1923]] a capital de Turquía ye [[Ankara]], Istambul sigue estando una ciudat que tien un papel central en a [[industria]], o [[comercio]] y a cultura de Turquía. AgüespaAhuespa más d'una ucenadotzena de unibersidatzd'universidatz. Ye seu d'o Patriarcato Ecumenico, cabeza d'a Ilesia Ortodoxa Griega.
 
== Nombre ==
Se clamó [[Bizancio]] dica [[330]], quan cambeó ta atraunatra denominación, en [[idioma griego|griego]] ''Konstantinoúpolis'' y en [[latín]] ''Constantinopolis'', emplegando-se'n derivatos en cadaguna d'as luengas d'os países europeus. En la [[Cronica de Sant Chuan d'a Penya]] s'escribe ''Constantinnoble'' u ''Costantinnoble''. En o [[Libro d'os Emperadors]] s'escribe ''Contastinoble'' con [[metatesi]]. Encara que o nombre cambeó atra vegata en [[1453]] con a conquiesta turca [[imperio otomán|otomana]], os derivatos europeus de ''Constantinopolis'' s'emplegaban en Occident dica [[1930]].
En o periodo otomán os turcos clamaban a la ciudat ''İstanbul'', pero oficialment s'emplegaba o nombre ''Qustantaniyyeh'' (قسطنطنيه) ("Ciudat de Costantín" en [[Idioma arabe|arabe]]). O nombre oficial d'Istambul fue imposato lo [[28 de marzo]] de [[1930]].
 
== Historia ==
Establita por l'[[Imperio Román|emperador román]] [[Costantín I lo Gran]] sobre l'antiga colonia griega de [[Bisancia]] (establita por colonos griegos de [[Megara]] en [[667 aC]]). En a ''Cronica de los Conquiridores'' en fan mención:
{{Cita|apres que el grant [[Constantín I|Constantino]] emperador recibiorecibió el [[baptismo|bautismo]], reparo a '''Bisancia''', ciudat de [[Tracia]], la qual v es clamada '''Constantinoble'''. Et clamola nueua Roma; a la qual traslato el imperio romano et lexo Roma alos sobiranos sacerdotes, por la dignidat dela qual todos los emperadores eran dichos romanos.}}
 
Dende ixe inte ''Bisancia'' u ''Bizancio'' fue conoixito como ''Costantinopolis'' en a suya honor (y en [[Idioma aragonés|aragonés]] ''Costantín Noble'', ''Constantinoble'', ''Contastinoble'' y atras variants). Esdevinió a capital d'o [[Imperio Román de Orient]] y dimpués estió a capital d'o [[Imperio Bizantín]]. Dezaga d'a [[Caita de Costantín Noble]] (u '''Conquista de Istambul''') en [[1453]] pasó a estar parti y capital d'o [[Imperio Otomán]], dic'a suya caita oficial o [[1 de noviembre]] de [[1922]]. Con a proclamadura d'a Republica endrezada por [[Mustafa Kemal]] (clamato dimpués Atatürk u pai d'os turcos), a capital turca se tresladó ta [[Ankara]] l'[[1 d'octubre]] de [[1923]].
 
== O Bosforo ==
O '''Bosforo''' (En [[Idioma turco|turco]] ''Boğaziçi'') ye un [[estreito]] que dibidedivide en dos partis a ciudat de Estambul, conectando a lo [[Mar de Marmara]] con a [[Mar Negra]].
 
Bi ha dos [[puent]]s sobre este estreito. O puent Bogazici (''Boğaziçi Köprüsü'') de 1074 metros de largo estió replenau en [[1973]]. O segundo puent, o [[Mehmed II|Fatih Sultan Mehmet]] (Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, FSM) poseyeposedeix una largaria de 1014 metros, estió replenau en [[1988]] y se troba quasi a quasi cinco kilometros a lo norte d'o primer puent.
 
=== Túnel en construcción ===
Un [[tónel]] [[ferrocarril|ferroviario]] de 13,7 kilometros ye estando construito y se estima a suya rematanza ta [[2008]]. Alto u baixo 1.400 metros d'o tónel van a construyir-se baixo l'estreito, por meyo d'a tecnica d'acolada d'o canyo, y ye previsto que será o más fundo tónel executau por este metodo (con un maximo de 56 m baixo lo ran d'ode l'augua). O prochecto alufra a construcción d'un metro de 13,3 [[km]] con quatre estacións, que unirá o centro de Estambul con l'a urbe oriental y con l'a urbe occidental.
 
== Molimentos ==