Diferencia entre revisiones de «Aurelián»

Contenido eliminado Contenido añadido
m r2.7.1) (Robot Adhibito: lv:Aureliāns
Sin resumen de edición
Linia 30:
}}
 
'''Aurelián''' (en [[latín]] <small>Lucius Domitius Aurelianus</small>), estió un [[Lista d'emperadors de Roma|emperador]] d'o [[Imperio Román]], dende l'anyo [[270]] dica [[setiembre]] u [[octubre]] de l'anyo [[275]]. Ye naixito o [[9 de setiembre]] de l'anyo [[214]] u [[215]] y morió en [[Caenophrurium]] ([[Tracia]]) en septiembre u octubre de l'anyo [[275]].
 
Mientres o suyo mandato habió de luitar contra diferents pueblos barbaros ([[vandalos]], [[alamans]] y [[godos]] principalment), y contra a secesión de territorios d'o imperio (o [[Imperio de Palmira]] de [[Zenobia]] y o [[Imperio Galo]] de [[Tetrico]]). Encara que bells territorios perifericos se perdioron pa cutio ([[Dacia romana|Dacia]]), consiguió aturar a entrata d'os barbaros y reunificar o imperio.
Os [[godos]] presionaban a los romans en a [[Dacia (provincia romana)|Dacia]] romana, y encara que o emperador Aurelián derrotó a los godos en l'anyo [[271]], prenió a decisión d'abandonar esta provincia, feito que se fació entre os anyos [[271]] y [[272]]. Os godos podioron ocupar ya tota Dacia. Encara ye polemico si a mayoría d'os [[dacorromans]] fuoron evacuatos u a mayoría se i quedoron. Aurelián organizó una nueva provincia con nombre "Dacia" en territorio de l'antiga ''[[Moesia]]'', a ''[[Dacia ripensis]]''. A l'egual que [[Claudio II]] prenió o [[títol de gloria]] ''Gothicus Maximus'' por as exitosas campanyas contra ixe pueblo.
 
Dió un empentón a lo culto a ''[[Sol invictus]]'' como principal dios en o panteón román, o que representaba una reforma relichiosa d'o [[politeísmo román]]; estatuyó que se celebrás o día de ''Sol invictus'' o [[25 d'aviento]].
 
== Campanya contra os alamans ==
En l'anyo [[271]] os alamans invadioron Italia entrando en a [[Plana Padana]] y saqueyando ciudatz, plegoron a trescruzar o Po y ocupar [[Placentia]]. Alavez Aurelián yera en Panonia luitando contra os [[vandalos]] y habió d'entrar a escape en Italia. Os alamans lo derrotoron en chinero de l'anyo [[271]] en a [[Batalla de Placentia]] y bi habió pavor en [[Roma]] por a posible plegata d'os barbaros. Manimenos Aurelián consiguió vencer-los en a [[Batalla de Fano]] y d'una traza decisiva en a [[Batalla de Pavía (271)|Batalla de Pavía]]. Dimpués construyó una nueva muralla en Roma, os [[Muros d'Aurelián]].
 
== Campanya contra os godos y evacuación de Dacia ==
Os [[godos]] presionaban a los romans en a [[Dacia (provincia romana)|Dacia]] romana, y encara queen o mesmo Danubio. O emperador Aurelián derrotó a los godos en l'anyo [[271]], preniómató a decisiónlo d'abandonarsuyo esta provincia, feito que se fació entre os anyoslider [[271Cannabaudes]], y [[272]]. Os godos podioron ocupar ya tota Dacia. Encara ye polemico si a mayoría d'os [[dacorromans]] fuoron evacuatos u a mayoría se i quedoron. Aurelián organizó una nueva provincia con nombre "Dacia" en territorio de l'antiga ''[[Moesia]]'', a ''[[Dacia ripensis]]''. A l'egual que [[Claudio II]] prenió o [[títol de gloria]] ''Gothicus Maximus'' por as exitosas campanyas contra ixe pueblo.
 
Manimenos prenió a decisión d'abandonar a provincia de Dacia por estar muito dificil y cara d'esfender. A evacuación se fació entre os anyos [[271]] y [[272]]. Os godos podioron ocupar ya tota Dacia. Encara ye polemico si a mayoría d'os [[dacorromans]] fuoron evacuatos u a mayoría se i quedoron.
 
Con a chent que evacuó Aurelián organizó una nueva provincia con nombre "Dacia" adintro d'o territorio de l'antiga ''[[Moesia]]'', a ''[[Dacia Aureliana]]'' con capital en [[Serdica]], (dimpués d'una reorganización este territorio se dició ''[[Dacia ripensis]]'').
 
== Mencions en fuents aragonesas ==