Diferencia entre revisiones de «Pueblos eslaus»

Contenido eliminado Contenido añadido
m como va bien, a resta las ferá o bot jpbot, replaced: zion → cion, zión → ción using AWB
Sin resumen de edición
Linia 22:
Una clasificación tradicional divide as luengas eslavas en occidentals, meridionals y orientals. Manimenos esta clasificación ye quistionata por bells lingüistas porque considera os luengaches estandarizatos oficials y no os suyos dialectos, os luengaches minoritarios y as abundants [[parlas de transición]] entre as luengas eslavas.
 
En as luengas eslavas meridionals se vei una división entre o grupo eslovén-serbocrovate y o grupo macedonián-bulgaro, que reflexan os dos camins d'a eslavización d'os [[Balcans]]: dende o [[Danubio]] meyo y dende o baixo Danubio. Esto explica que o serbocrovate y eslovén tiengan coincidencias con o [[idioma checo|checo]], con qui teneban contacto dica que a [[maguiarizaziónmaguiarización]] d'os eslavos [[eslavos panonians|panonians]] y una colonización con [[bayoarios]] (debantpasatos d'os [[baverans]], [[tiroleses]] y [[austriacos]]) los deseparó. Os elementos eslavos no recients d'o [[idioma rumán|rumán]] coinciden con o bulgaro-macedonián, que amés enantes yera més estendillato enta l'este (perdió terreno debant d'o [[idioma serbocrovate|serbocrovate]].
 
A luenga eslava més arcaizant ye o [[idioma eslovén|eslovén]] por a suya posición marguinal (equivalendo a lo caso d'o rumán), amés evolucionata o [[idioma polaco|polaco]], (equivalendo a lo caso d'o francés en as luengas romances).
 
O luengache eslavo de l'alta edad meya [[Macedonia (rechión)|Macedonia]], muito a man d'o proto-eslavo sirvió de vehiclo de [[cristianizazióncristianización]] d'atros eslavos y influyó en a evolución d'atros idiomas eslavos, y dica d'o [[idioma rumán|rumán]].
 
== Estructura social ==
Linia 35:
Os capitostes d'os clans esdevinioron con o tiempo una clase aristocratica, pero o localismo u as particularidatz locals no deixan fer asociacions superiors y estar pueblos més poderosos.<ref name="ReferenceA">[[Hermann Kinder]] [[Werner Hilgemann]] ATLAS HISTORICO MUNDIAL. Desde los orígenes a la Revolución Francesa</ref>
 
Quan os eslavos ya yeran organizatos en "confederazionsconfederacions tribals" u estatos se vei una terminolochia amprata de pueblos vicins no eslavos: principe se diz ''Kunedzi'', que provién d'o chermanico ''König'', ''korlji'' (en checo ''kral'') provién de "''[[CarlemañoCarlos Magno|CARLES MAGNO]]''", y ''zar'' provién d'o latín ''"CAESAR"''.<ref>[[Hermann Kinder]] [[Werner Hilgemann]]: ''Atlas histórico mundial. Desde los orígenes a la Revolución Francesa''. Ediciones Itsmo.</ref>
 
== Orichen ==
Linia 69:
 
==== Expansión por os Balcans ====
As incursions eslavas son documentas en o [[Imperio Román d'Orient]] dende l'anyo [[527]]. En o sieglo VI os eslavos trescurzaban de contino o limes danubián por dos camins principals: principalment os antos por o baixo Danubio enta Tracia y principalment os esclavens por o Danubio meyo enta o [[Illyricum]]. A primera important d'incursions que facioron os eslavos, estió entre os anyos 539 y 550, fue chunto con os [[yutrigures]] ([[bulgaros (pueblo nomada)|bulgaros]] nomadas encara no eslavizatos) y ha deixato senyal arqueolochica en [[Macedonia (rechión)|Macedonia]] y [[Bulgaria]] dende [[Prişlep]] dica [[Filopópolis]] (actual [[Plovdin]]).<ref name="ReferenceA">[[Michel Kazanski]] [[Cécile Morrison]] [[Jean-Pierre Sodini]]: ''El hundimiento ante las invasiones: Los siglos oscuros. Gran atlas de arqueología''. S.A EBRISA.</ref>
 
En l'aria de Naïssus, (actual [[Nish]]) y Cariccin y Iustiniana Prima, (actual [[Grad]]), principalment, pero tamién entre [[Muntenia]] y [[Dobrucha]] y en o [[Peloponiso]] l'arqueolochia documenta una incursión eslava d'os anyos 570-571 que no ye conoixita por os historiadors.<ref name="ReferenceA"/>
Linia 75:
Entre os anyos [[578]] y [[586]] i habió una invasión conchunta avara y eslava en a que fue preso o [[Sirmium]] (582) y ha deixato senyal arqueolochica en [[Salona]] ([[Dalmacia]]), en o norte de Serbia, en Bosnia Oriental, en Macedonia, en o norte de Bulgaria, en a redolata de Salonica y en o Peloponiso.<ref name="ReferenceA"/>
 
O emperador [[Mauricio (emperador)|Mauricio]] a fins d'o sieglo VI prebó una contraofensiva més allá d'o [[Danubio]] y forachitar a los eslavos ya establitos en os [[Balcans]], pero a penetración d'os eslavos ya yera irreversible y los eslavos s'establiban ya tan a lo sud como [[Macedonia (provincia romana)|Macedonia]] y [[Salonica]] enta l'anyo 600, y aprendeban tecnicas de [[piratería]] y saqueyo navals a bordo de ''[[monoxilos]]''. A campanya de l'anyo 601 de Mauricio estió un fracaso y fue enchaquia d'a suya caita.<ref name="ReferenceA"/>
 
A principios d'o sieglo VII i heba anarquía en [[Costantinoble]] y o limes danubián desapareix pa cutio baixo a presión d'os avaros y eslavos. L'arqueolochía documenta esta invasión entre l'anyo 593 y l'anyo 602 en o norte de Serbia, en Naïssus ([[Nish]]), en o norte de Bulgaria y dica o [[Peloponiso]].<ref name="ReferenceA"/>
Linia 83:
Entre l'anyo 623 y 631 os eslavos se liberan d'o chubo d'os [[avaros]],<ref name="ReferenceA"/> que fuoron derrotatos por os griegos bizantins en l'anyo [[626]] de pa cutio dimpués d'asitiar Costantinoble con os persans. Mientres o sieglo VII esdevienen os amos d'os Balcans. O emperador [[Heraclio]] permitió a os [[crovates]] y [[serbios]] que s'establisen en territorios d'o Imperio Román d'Orient mugants con os avaros pa que fesen d'[[etnia-tampón]]. En l'anyo 626 diferents grupos eslavos dominaban ya totz os Balcans, Macedonia, y parte de [[Tesalia]], Grecia central y [[Peloponiso]], encara que os serbios y crovates reconoixeban teoricament a sobiranía imperial.<ref name="ReferenceA"/>
 
En [[796]] os avaros son derrotatos por [[CarlesCarlos Magno]]. O Imperio d'os Avaros fue repartito entre o [[Imperio Carolinchio]] y o [[Primer Imperio Bulgaro]] con o río [[Timiş]] como muga.
 
A fins d'o sieglo VIII y principios d'o sieglo IX o Imperio Bizantín recupera muitos territorios en Grecia y a población, que ye en gran mesura eslava, será re-helenizata. Dica o sieglo XV a presencia eslava será considerable,<ref name="ReferenceA"/> y en a Macedonia griega será forachitata en as limpiezas etnicas d'a [[segunda Guerra Balcanica]].u asimilata decadas dimpués.
Linia 118:
 
==== Expansión enta o norueste ====
Os eslavos abanzoron enta l'[[Elba]] y la costa [[Mar Baltica|baltica]], encara que no arriboron en a Ribera baixa de l'Elba dica fins d'o [[sieglo IX]]. O primer estato formato por os eslavos occidentals, [[Moravia la Gran]] ye calendato de principios d'o sieglo IX, sucedendo a lo [[Estato de Samo]] fundato por un [[francos|franco]] en un territorio habitato por eslavos.
 
A expansion eslava enta o norueste fue favoreixita a lo principio por as campanyas de [[CarlesCarlos Magno]] contra os [[saxons]]. Pueblos eslavos como os [[obroditas]] s'estendilloron a costa d'os saxons. Manimenos os pueblos [[pueblos chermanicos|chermanicos]] teneban mayor creiximiento demografico y ya heban preso una tradición estatal d'os [[romans]] y [[galorromans]]. D'esta traza a expansión eslava s'aturó. Ya en tiempos de [[CarlesCarlos Magno]] entre l'anyo [[789]] y [[812]] i habió guerras repetitas entre [[francos]] y eslavos occidentals que fació a los [[wilzos]], [[sorabos]] y [[checos]] esdevenisen tributarios d'o [[Imperio Carolinchio]], que estendilla a suya sobirania dica a desembocadura de l'[[río Oder|Oder]].<ref name="ReferenceA"/>
 
En tiempos d'os emperadors saxons i heba campanyas contra os eslavos con a escusa de cristianizar-los. En l'anyo 928-929 son sozmesos os [[hevelios]] (de [[Brennaburgo]] d'o Havel) y los [[dalemincios]]. En [[Lenzen]] esclafan un levantamiento d'os wilzos y obroditas. Henrique I ha de fer una tregua de nueu anyatas con os eslavos pa poder combatir a los [[hongaros (pueblo nomada)|hongaros]].<ref name="ReferenceA"/>
 
Entre os anyos [[936]] y [[937]] o rei [[Otón I o Gran]] manda organizar as marcas d'a muga pa enfortir-las. I son presents [[Hermann Billung]] y [[Gero]].<ref name="ReferenceA"/>
 
En octubre de 955 os [[alemans]] vencen a los eslavos en [[Recknitz]], poco dimpués d'a [[batalla de Lech]] contra os hongaros ([[10 d'agosto]] de l'anyo [[955]]).<ref name="ReferenceA"/>
 
A cristianización d'os eslavos contina con a fundación d'os bispatos de [[Schleswig]], [[Oldenburgo]], [[Havelberg]], [[Brandenmburgo]] (948), [[Meissen]], [[Merseburgo]], [[Zeitz]] (dimpués en 1032 traslatato ta [[Naumburgo]]), toz sufraganios de l'arcebispato de [[Magdeburgo]] (968) pa cristianizar a los eslavos de l'Elba. Os bispes de [[Praga]] (973) y [[Olmütz]] (975) dependen d'a [[diocesi]] de [[Maganza]].<ref name="ReferenceA"/>
 
En l'anyo 983 bi ha una gran sublevación eslava que fa que os alemans aiganhaigan de dixar totz os territorios a l'este de l'Elba por muito tiempo. En a rebelión de [[Havelberg]] y [[Brandemburgo]] de 983 as misions cristianas son exterminatas.<ref name="ReferenceA"/> O [[politeísmo eslavo|paganismo]] local esdevenirá una sinyal d'identidat eslava contra os invasors alemans. Manimenos a conversión d'os [[polacos]] a lo cristianismo con influencia alemana fará que a la fin os eslavos de l'Elba no puedan resistir a presión alemana.
 
Os eslavos de [[Bohemia]] u [[checos]] son sozmesos en l'anyo [[1004]] por o emperador [[Henrique II d'Alemanya|Henrique II]], pero en 1018 por a [[paz de Bautzen]] no puet conservar que [[Lusacia]] y o territorio d'os [[milzians]] en calidat de feudo imperial. En l'anyo 1007 se funda o bispato de [[Bamberg]] pa evanchelizar a los eslavos d'o [[Main]].<ref name="ReferenceA"/>