Diferencia entre revisiones de «Anarquismo»

Contenido eliminado Contenido añadido
ZéroBot (descutir | contrebucions)
m r2.7.1) (Robot Adhibito: hy:Անարխիզմ
m homocheneizo emboli... desembolic seguntes criterio de l'Academia, replaced: zión → ción, envoli → emboli (7) using AWB
Linia 5:
L'autoridat refusata per os anarquistas incluye a de mena [[politica]] (o [[Estato]]), [[economía|economica]] (o [[capitalismo]]), [[relichión|relichiosa]] (a [[Ilesia (institución)|Ilesia]]), [[cultura]]l (o [[patriarcato]]) u qualsiquier forma d'explotación u d'opresión. D'a mesma forma, os anarquistas pretenden abolir tota mena de lei u tractato imposativo asinas como os suyos prencipals instrumentos, a coacción y a violencia, ta conseguir rematar con as quantas menas de dominación d'o ser humán per os suyos concheners.
 
A intención ye de desenvolicardesembolicar y consiguir l'anarquía, que reconoixe a plena [[libertat]] y autonomía d'os individuos, devantando sociedatz alazetatas en os pactos libres, a libre asociación, a horizontalidat, a iniciativa y o emparo mutuo. Existen quantos metodos proposatos per as diversas escuelas y tendencias que fan parte d'o movimiento anarquista t'a consecución d'istos fins, perén a traviés de meyos consonants con ells como son os conceptos d'a [[autochestión]] u l'[[acción dreita]].
 
Con movimientos precursors dende l'antigüidat, l'anarquismo se desenvolicadesembolica finalment en o [[sieglo XIX]], a traviés de diferents escuelas, amanexindo bellas d'as esperiencias libertarias más significativas mientres o [[sieglo XX]], esdevenindo dende allora un movimiento de contino en conexión con muitos temas contemporanios. Asinas y frent d'a hechemonía d'a globalización neo-liberal y d'a cayita d'os estatos socialistas, l'anarquismo se presenta en o [[sieglo XXI]] como una alternativa socialista libertaria t'a existencia y o repunte politico y cultural y t'a revolución social.
 
== Radizes filosoficas de l'anarquismo ==
Os libertarios han esplanicato que realment as ideyas anarquistas han estato dende perén presents en a humanidat, mesmo han dito que a cooperación y l'aduya mutua entre os individuos yeran [[qualidat]]z conaturals a la naturaleza humana, d'astí que a vegatas se mencione a expresión "anarquismo moderno" ta nombrar a las teorías que se desenvolicandesembolican en o [[sieglo XIX]].
 
As radizes filosoficas de l'anarquismo moderno se decumentan en o [[Renaiximiento]] y en a [[Ilustración]]. En o Renaiximiento se desenvolicandesembolican os alazetz d'o pensamiento critico, antimás d'amanixer l'[[humanismo]] con caracteristicas como l'[[antropocentrismo]] frent d'o [[teocentrismo d'a epoca anterior]], o [[pacifismo]] y l'optimismo. Con a Ilustración, plegoron os conceptos de [[racionalismo]], [[ideyalismo]] y [[individualismo]], asinas como a busca d'un sistema social y politico alazetato en as ideyas de [[libertat]], [[igualdat]] y [[fraternidat]].
 
Anticipando o desenvoliquedesembolique de l'anarquismo en atros campos que superan l'ideyolochico, y como respuesta a l'excesivo racionalismo y t'a mesma Ilustración, amanixió o [[Romanticismo]] en zaguerías d'o [[sieglo XVIII]] enfocando-se a subversión cultural y o retorno a la creatividat como facultat primordial d'o ser humán que lo leva a destruir totas as demás cadenas. O desembolique d'o [[socialismo utopico]] y l'ambito filosofico d'os primers teoricos anarquistas modernos ye influenciato per os romanticos.
 
== Historia de l'anarquismo ==
Linia 28:
O [[sieglo XX]] conoixió bellas revolucions anarquistas como a mexicana, a ucrainesa u a espanyola. En ista zaguera, se dió en [[Aragón]] una d'as más importants experiencias libertarias de totz os tiempos quan se facioron milenta colectividatz que fuoron suprimitas dimpués per l'acción d'as autoridatz republicanas espanyolas.
 
En as zagueras anyadas d'o [[sieglo XX]] y primeras d'o [[sieglo XXI]], a sublevación zapatista ([[1994]]), a batalla de Seattle ([[1999]]), a expansión d'o movimiento d'"[[Okupación|okupacions]]" y d'o movimiento de [[ecoaldeya]]s mas que mas per Europa y [[Estatos Unitos]], o emplego d'o [[software libre]] y o desenvoliquedesembolique d'o conoiximiento libre, l'archentinazo (2001-2002) con as suyas asambleyas de vico, piquets y ocupacions de fabricas, o conflicto con o mayestros d'[[Oaxaca]] con as asambleyas populars y o movimiento estudiantil autonomo chileno (totz dos en [[2006]]), son consideratos como fenomens en os que as influencias libertarias han estau y son presents.
 
== Escuelas d'o pensamiento anarquista ==
Linia 34:
 
== Concepcions d'una sociedat anarquista ==
Antiparte, os anarquistas han teorizato cómo se podría levar l'administración cutiana en un rechimen d'autogubierno. S'han exposato quantas menas d'organizaziónorganización, dende a visión sendicalista dica a visión d'as asociacions vecinals. Istos modelos administrativos, belluns más alazetatos en una organización formal y institucionalización y atros fendo un mayor enfasi en o espontaneinismo, gosan mezclar conceptos como l'autorganización, l'autonomía, l'asambleya, a democracia dreita y a decisión per consenso.
 
D'a mesma forma, se han proposato quantos modelos economicos, mas que mas alazetatos en a chicota propiedat y/u en a propiedat cooperativa, tenendo l'autochestión como principio. Son pensatos ta enamplar a soberanía d'os individuos y reducir a dependencia d'unos respective d'atros u en tot caso desenvolicardesembolicar una interdependencia satisfactoria entre ells, ta que cada un pueda levar una vida plena.
 
== Fenomén cultural ==
Linia 56:
{{Destacato|id}}
{{Destacato|eu}}
 
[[af:Anargisme]]
[[als:Anarchismus]]