Diferencia entre revisiones de «Ljouwert»

|escudo = Coat of arms of Leeuwarden.jpg

|escudo_grandaria = 80px

|país = Países Baixos

|superfizie = 84,10

'''Ljouwert''' (pronunciato en [[idioma frisio occidental|frisón]] {{audio|1=453 Leeuwarden.ogg|2=''/ˈʎɔːw(ə)t/''}}, en [[idioma neerlandés|neerlandés]] ''Leeuwarden'', en [[Stadsfries]]: ''Liwwadden'') ye a [[capital (politica)|capital]] d'a [[Provincias d'os Países Baixos|provincia neerlandesa]] de [[Frisia]]. Se troba en o norte d'o país.

 

[[Imachen:Oud Leeuwarden jpg.jpg|left|thumb|215px|Mapa historico de Ljouwert]]

L'aria de Ljouwert ya yera ocupata a o menos dende sieglo X (encara que recientment s'han trobato restas de casas que datan d'o sieglo II a man d'a ''[[Oldehove]]'', una torre meyeval d'a ciudat) y obtenió o títol de ciudat en l'anyo [[1435]]. Situata en o ''[[Middelzee]]'', estió un important centro comercial, dica que a suya conexión con a mar se zarró en o [[sieglo XV]]. En 1901 a ciudat teneba una población de 32.203 habitants.

Mientres a [[Segunda Guerra Mundial]], dimpués d'una luenga ocupación [[Alemanya|alemana]], o 15 d'abril de 1945, os ''[[Royal Canadian Dragoons]]'' (unidat d'o exercito canadiense), desobedecindo ordens directas, dentroron en ciudat y redotón a os alemans.

 

O nombre de "Leeuwarden" (con antigas variants graficas) se fació servir en primeras ta decir a [[Nijehove]], amás important d'as tres localidatz que dimpués, en os primers anyos d'o [[sieglo IX]], s'achuntoron en una sola (Villa Lintarwrde' c. [[825]]).<ref>Groot p. 10</ref>

 

O mayor problema ye o prefixo, que puet interpretar-se como ''leeu-'' u ''leeuw-'' (en neerlandés [[lión]]). Muitos estudiosos creyen que ista teoría ye cierta, ya que o lión se puet trobar en o mesmo escudo d'a ciudat. Manimenos ta que ista teoría estase verdat mancaría una "w" adicional en o nombre. Amás tamién s'ha de pensar que nunca no ha habito lions en [[Frisia]]. Atros expertos afirman que o prefixo ''leeu-'' puet estar una evolución de ''luw-'' (en neerlandés ''protechito'') u ''lee-'' (en neerlandés ''circulación d'augua''). Iste zaguer significato s'achusta a la realidat de Frisia, una provincia con prous canalizacions d'augua.<ref name="Groot p. 12"/>

 

O [[escudo]] de Ljouwert ye o simbolo oficial d'o municipio. Ye formato por lión d'[[oro (heraldica)|oro]] sobre fundo d'[[azur]] tot [[corona]]to. O feito de que amaneixca un lión pareixe prou lochico, ya que "Leeuw" significa "lión" en neerlandés. Manimenos, ye probable que l'antigo nombre d'a ciudat fese referencia a l'augua mas que a iste animal. Bellas fuents dicen que quan se prenió o nombre oficialment en a ciudat se gritó a o lión ta que se fese real. Tamién ye posible que o escudo estase un regalo d'a poderosa familia ''Minnema'' a la ciudat.<ref>Jansma p. 45</ref>

 

[[Imachen:Froskepôle.jpg|thumb|200px|Froskepôlemolen]]

{| class="toccolours" style="margin:0 2em 0 2em"

|}

 

Entre os edificios mas representativos d'a ciudat se pueden encluyir o ''Kanselarij'' (l'antiga cancillería), o ''[[Stadhouderlijk hof]]'', antiga residencia d'os lugartenients de Frisia, o ''Waag'' (antigo mercato d'a ciudat), a ilesia de Sant Bonifacio y a ''[[Oldehove]]'' una torre meyeval. Una d'as millors anvistas d'o centro d'a ciudat se tiene dende o "edificio Achmea", o mas alto d'a ciudat (pertenixient a la companyía d'aseguranzas "Achmea").

 

Ljouwert ye tamién a seu d'o mercato de bestiar mas gran d'o país, que se celebra o [[Día de l'Ascensión]], asinas como o mercato de flors mas gran d'os Países Baixos. O ''[[Froskepôlemolen]]'' ye o zaguer supervivient d'entre os 130 molins de viento que goso tener Ljouwert. As restas d'o ''Cammingha-Buurstermolen'' s'espaldoron en 2000. Os alazetz d'atros dos molins, ''Wielinga-Stam'' y ''De Haan'' encara se i pueden trobar.<ref name=Friese>{{nl}} {{cite book | first = | last =Stichting De Fryske Mole | year = 1995| month = | title = Friese Molens| pages = 69–73, 181, 183, 253 | publisher = Friese Pers Boekerij bv| location = Ljouwert |isbn= 90 330 1522 6}}</ref>

 

[[Imachen:Nhl tesselschadestraat.jpeg|thumb|250px|Seu d'a [[Noordelijke Hogeschool Leeuwarden|NHL]] en a ''Tesselschadestraat'']]

Ljouwert tien bellas universidatz de prestichio en o campo d'as sciencias aplicatas (HBO en neerlandés), como o ''[[Van Hall Instituut]]'' (sciencias naturals y agricolas), a [[Stenden Hogeschool]] (economía) y a [[Noordelijke Hogeschool Leeuwarden]] (economía, tecnolochía y artes).

A tamas de que a ciudat no tien una universidat scientifica, bi ha a-saber-las seccions d'universidatz d'atras ciudatz como a ''[[Wageningen University and Research Centre]]'', a ''[[Universiteit Twente]]'' y a ''[[Rijksuniversiteit Groningen]]''. Alto u baixo 16.000 estudiants, encluyindo un numero cada vegata mayor d'estudiants foranos, estudeyan en as escuelas tecnicas. Antiparti d'a educación superior, a ciudat amás ye a seu de dos escuelas rechionals de formación profesional (''MBO''): o ''[[Friese Poort]]'' y o ''[[Friesland College]]''.

 

[[Imachen:Cambuurstadion Oost en Zuid.jpg|thumb|250px|Partito de fútbol en o Cambuurstadion]]

Ljouwert ye o punto de salita y de plegata d'a ''[[Elfstedentocht]]'', una cursa de [[patinache sobre chelo]] de 200&nbsp;km de largaria que se fa d'hibierno, y quan as condicions lo permiten, en as canals chelatas de Frisia. A zaguera edicion d'ista competición se celebró en chinero de [[1997]] y as dos anteriors en os anyos [[1986]] y [[1985]]. O equipe de fútbol d'a ciudat, o [[Cambuur Leeuwarden]], chuga en a ''[[Eerste Divisie]]'' (a segunda categoría d'o fútbol neerlandés). En a temporata 2005/06 o club quasi desapareixe debito a las suyas malas condicions economicas. O ''Cambuurstadion'', a on que se chugan os partitos de fútbol, se devantó en l'anyo [[1995]]. Actualment o equipe de fútbol tien plas de fer un nuevo estado en a parti oriental d'a ciudat, lo que tendría un coste de 35 millons de euros.<ref>{{nl}} [http://www.leeuwardercourant.nl/nieuws/sport/cambuur/article4844225.ece "Nieuw stadion Cambuur kost €35 miljoen"]</ref>

 

Ljouwert, como capital d'a provincia de [[Frisia]], ye seu d'as institucions provincials.

 

[[Imachen:Mata Hari 3.jpg|200px|thumb|[[Mata Hari]], a famosa bailarína y espía]]

* [[Havank]]

* [[Harm Wiersma]]

 

[[Imachen:Leeuwarden station.jpg|250px|thumb|Gara de Ljouwert]]

[[Imachen:Arriva 5920 Leeuwarden 12-06-05.JPG|250px|thumb|Un autobus urbán d'''Arriva'']]

Leeuwarden tien una base aeria, que ye una d'as tres mas importants d'a fuerza aeria d'os [[Países Baixos]],<ref>{{nl}} [http://www.defensie.nl/luchtmacht/luchtmachtbases/leeuwarden/ Base Aeria de Ljouwert]. Ministerie van Defensie.</ref> pero no tien vuelos comercials. Os aeropuertos mas amanatos con vuelos comercials son los de [[Aeropuerto de Groningen Eelde|Groningen]] y [[Aeropuerto d'Amsterdam-Schiphol|Amsterdam]].

 

{{listaref|2}}

 

* {{nl}} Groot, P.J. de, Karstkarel, G.P. & Kuipers, W.H., 1984. ''Leeuwarden, beeld van een stad. Zeven eeuwen stadsleven in woord en beeld''. ISBN 90 3301341X.

* {{nl}} Jansma, K., 1981. ''Friesland en zijn 44 gemeenten'' ISBN 90-6480-015-4.

 

{{commonscat|Leeuwarden|Ljouwert}}

* {{nl}} [http://www.leeuwarden.nl/ Pachina web oficial]

[[li:Leeuwarden]]

[[lt:Leuvardenas]]

[[mr:लीयुवार्डेन]]

[[ms:Leeuwarden]]