Diferencia entre revisiones de «Sefarditas»
Contenido eliminado Contenido añadido
Desfeita a edición 1295234 de CommonsDelinker (desc.) |
m como va bien, a resta las ferá o bot jpbot, replaced: zión → ción using AWB |
||
Linia 26:
== Luenga ==
{{Articlo principal|chodigoespanyol}}
Os chodigos d'[[Al-Andalus]] enantes d'a [[reconquiesta]] parlaban arabe, pero en os primers sieglos de dominio musulmán conservaban o romanz autoctono [[idioma mozarabe|mozarabe]]. En a [[Marca Superior]] tenemos o testimomio d'[[Ibn Chabirol]] (1021-1070) que diz que a metat charraba en romanz (''bi l-rumiyyal'') y l'atra metat en arabe, y retraye a los chodigos de Zaragoza que uns charren ''idumeu'' (romanz) y atros ''kedar'' (arabe) y no parlen [[idioma hebreu|hebreu]].<ref>[[Leopoldo Peñarroja Torrejón]] ''Romance nativo del valle del Ebro y de la Frontera Superior de Al-Ándalus''. Aragón en la Edad Media XX, 2008
En os reinos cristians y chusto enantes d'a expulsión parlaban os romances d'as rechions d'orichen, y por eixemplo existe a teoría que en [[Aragón]] y [[Ribera Navarra]] charraban un [[chodigoaragonés]] (en realidat os textos meyevals d'as comunidatz de [[Tudela]] y [[Tarazona]] amuestran que yera o mesmo luengache que o d'os cristians pero con lexico asociato a la vida d'os chodigos). En as primeras anyatas dimpués d'a expulsión os chodigos sefardís de diferents zonas se manteneban en [[vico]]s u carreras deseparatas con [[sinoga]]s propias en ciudatz on s'heban establito como [[Salonica]] y como deciban os viachers que i pasaban yera posible sentir "totz os accentos d'Espanya".
Linia 45:
Dende a expulsión d'Espanya uns 100.000 sefardís s'establioron en [[Portugal]], (on cinco anyatas més tarde fuoron baptizatos a la fuerza), en o sur d'[[Italia]]. Arriboron en [[Secilia]] chodigos sefardís que se sumoron a los chodigos que ya i heba, pero [[Secilia]] feba part d'Espanya y yera un puesto on se podeba aplicar o decreto d'expulsión. Muitos sefardís rematoron arribando en o [[Imperio Otomán]], en [[Marruecos]] y en os [[Países Baixos]]. Dende fins d'o sieglo XV a [[inquisicion]] espanyola persigue a los conversos.
En bells países d'acollita on i heba comunidatz os sefardís absorbioron a ixas comunidaz, y d'esta traza en o [[Imperio Otomán]] os chodigos bizantins que parlaban [[Idioma griego|griego]] s'asimiloron a los sefardís. En Marruecos i heba
Estioron os primers chodigos en plegar t'[[America]]. O vico d'o [[Bronx]] ([[Nueva York]]) estió un vico de chodigos sefarditas, en parte provinients d'[[Esmirna]],<ref name="Editorial Gredos 1981"/> pero pronto a emigración chodiga [[Axkenazís|axkenazí]] se fació més important que no pas a sefardí y os sefardís quedoron en minoría u s'asimiloron a los axkenazís.
|