Diferencia entre revisiones de «Gaita de boto»

Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
CHV (descutir | contrebucions)
Sin resumen de edición
Linia 1:
[[Imachen:gaita_de_boto.jpg|right|thumb|160px|Gaita de boto aragonesa]]
 
En [[Aragón]] existe un tipo de gaita clamadaA '''gaita de boto''' ye un tipo de [[gaita]] [[Aragón|aragonesa]]. A suya utilizazión y fabricazión yera cuasi extinguida a finals d'os [[decada de 1970|años 70]] d'o [[sieglo XX]], cuan prenzipió o suyo prozeso de recuperazión, en [[1978]]. Güe existen barios constructors d'iste instrumento, barias escuelas y asoziazions de gaiters, más d'una dezena de collas de [[folk aragonés]] que en meten n'a suya mosica y, o que ye más importán, zientos de gaiters n'o territorio aragonés.
 
==Constituzión==
A [[gaita de boto]] consta de:
* O '''boto''' ta almazenar l'aire,
* O '''bufador''' ta plenar o boto d'aire,
* O '''clarín''' ta tañer as melodiasmelodías,
* O '''bordón''' que fa un baxo contino, y
* A '''bordoneta''', que fa o mesmo que o bordón pero lo en fa una nota una octaba mas aguda.
 
O boto ye tradizionalmén de pellexo de [[craba]] y cheneralmén de gran bolumen. En o forau correspondién a lo cuello d'a craba se ata un zepo con dos foraus an se meten en paralelo (ye a unica gaita d'a peninsula n'a que isto ocurre) o clarín y a bordoneta. Ataus a las extremidaz superiors son os zepos d'o bordón y d'o bufador.
 
A colocazión d'o bordón tambien ye particular, ya que se mete baxo lo brazo dreito d'o gaitero en contras d'a conoxida estetica gallego-asturiana de meter-se-lo por denzima d'o güembro.
Línea 19 ⟶ 20:
 
==Carauteristicas sonoras==
O clarín admite dichitación ubierta y semitrancada. O abitual ye tañer-la en tonalidad[[tonalidá]] de Do (tanto mayor como menor) ya que o rango de notas que produze o clarín va dende un Si dica un Do una octaba más agudo. O bordón allora será afinau en Do, o mesmo que a bordoneta (aunque ista siga afinada una octaba más aguda que o bordón).
 
==Utilizazión==
A [[gaita de boto]] se feba serbir tradicionalmén ta l'acompañamiento de danzes y bailes rituals. Autualmén contina fendo-se serbir en istos casos, uso faborezido por a recuperazión y restaurazión de antigos danzes ya cuasi perdius. Sin embargo a [[gaita de boto]] ha alcanzau o suya mayor popularidá por a aparizión de collas de [[folk aragonés]] que la feban serbir en as suyas composizions. Collas como [[Ixo Rai]], [[La Ronda de Boltaña]], [[Somerondón]], [[La Orquestina del Fabirol]], [[Lurte]] u [[Biella Nuei]] han feito d'a gaita aragonesa un instrumento admiru por os "folkies" de drento y fuera de [[Aragón]].
 
Tradizionalmén ha autuau como instrumento solenco. También se tañeba chunto con a [[trompa de Ribagorza]] dica dentrau o sieglo XX. Tras a suya recuperazión, a gaita s'ha tocau frecuentemén en conchuntos de [[dulzaina]] y tabal, y acompañándose ya con toda traza d'instrumentos acústicos y eléutricos en dibersas collas de "folk".
 
==Artículos relazionaus==