Diferencia entre revisiones de «Chudeoaragonés»

Contenido eliminado Contenido añadido
m Bot: Arreglos menores y otros
→‎Elementos aragoneses en o chodigo-espanyol: Ye posible que en aragonés meyeval se dicise "megollo" a lo cerebro
Linia 43:
En o sefardí de [[Monastir]] ([[Republica de Macedonia]]) bi ha muitos casos d'[[epentesi antihiatica]] pareixitos a los de l'[[idioma aragonés|aragonés]] (''cayidu'', ''tu creyis'', ''tu veyis'', ''cayir'', ''criyer'' y tanto en a [[parla (lingüistica)|parla]] sefardí de Monastir como en a de [[Bosnia]] se testimonia ''el veyi'', ''ellos veyin''. no necesariament son aragonesismos, tamién podrían deber-sen a una influencia [[asturleyonés|leyonesa]].
 
En o sefardí de [[Salonica]] i heban [[aragonesismo (lingüistica)|aragonesismos]] u palabras comuns de l'aragonés con o castellán y que en castellán no han tenito muito uso como ''embelecar'', ''embabucar'', ''[[bafo]]'', ''mancar'', ''[[axugar]]'', ''meollo'' (con o significato de "[[cerebro]]" y relacionato con l'aragonés actual "[[megollo osio|megollo]]"), ''afalagar'' (con o sentito de consolar), ''fuir'', ''topar''. As parabras ''escorchar'' y ''(de)spuntar'' son aragonesismos propios d'o sefardí de Salonica y [[Sarajevo]].<ref>[[Aldina Quintana]] Concomitancias lingüísticas entre el aragonés y el ladino (judeoespanyol) AFA LVII-LVIII 2001</ref>
 
En chodigo-espanyol no se diz ''conmigo'', ''contigo'' y ''consigo'', se fan servir as formas aragonesas occidentals ''con mí'', ''con tí'' y ''con sí''. Atro aragonesismo pronominal propio d'o chodigo-espanyol ye o pronombre reflexivo plural ''sen'', que tamién se troba en castellán rechional d'a [[val de l'Ebro]].
 
Os [[ordinals en l'aragonés|numerals ordinals]] presentan a terminación ''-eno'': ''kuatreno'', ''sinkeno'', ''seženo'', ''seteno'', ''kinzeno'', y a forma irregular aragonesa y italiana ''primo''.
 
As formas en -igo de l'aragonés moderno (''creigo'', ''veigo'', ''creiga'' y ''veiga'') son documentatas en chodigo-espanyol chunto con as formas ''veyo'', ''creyo'' y as formas coincidents como lo castellán moderno. En sefardí de bells puestos ye documentata (chunto con a forma castellana), a presencia d'imperfectos[[pasato imperfecto d'indicativo en aragonés|imperfecto]]s en ''-iva'', en especial en a luenga escrita de [[Moisés Almosnino]] ([[sieglo XVI]]), d'orichen aragonés: ''kriyiva'', ''riyiva'', ''trayiva''.
 
En sefardí de [[Bosnia]], [[Monastir]] ([[Republica de Macedonia|Macedonia]]) y [[Salonica]] as [[oracions subordinatas condicionals]] se fan con o futuro d'indicativo en cuenta de con o futuro de subchuntivo castellán.
{{Cita|enpero si es fruta ke es xašáš ke '''estará''' guzaneada...}}
{{Cita|enpero si es fruta ke afilú si '''saldrá''' guzaneada...}}
Linia 57:
{{Cita|si las mužeres '''diran''' esto por saxarit minxa arbit siguro ke '''sera resivido''' delantre del šem yitbarax}}
 
Tamién bi ha [[oracions hipotetico-comparativas]] on bi ha [[indicativo]] en cuenta de [[subchuntivo]] como en castellán
{{Cita|i esto es la preva si tenemos amor kon el kriador o no, ke si es verdadera la amor que tenemos kon el šem yitbarax '''kale que mos alegremos''' kuando akožemos la ora de meldar i de acer misvot '''komo si ganavamos''' munčo groš, i atristar i amofinar kuando mankamos de meldar i afinar misvot '''komo si pedríamos''' munčos grošeš}}