Versión d'o 23:40 8 feb 2012 editar Jpbot (descutir \| contrebucions) Bots 70 729 ediciones m →‎Vinclos externos: ortografía, replaced: Enrastre → Vinclo ← Ir ta a edición anterior		Versión d'o 00:29 27 feb 2012 editar desfer Juanpabl (descutir \| contrebucions) Burocratas, Administradors 19 864 ediciones m ortografía, replaced: sustanc → substanc (6) using AWB Ir t'a edición siguient →
Linia 3: O '''vin''' ye una [[bebida]] [[Bebida alcoholica\|alcoholica]] obtenita d'a [[fermentación alcoholica]], por l'acción d'os [[reciento]]s, d'o suco u [[mosto]] d'os fruitos d'a planta ''[[Vitis vinifera]]'' ([[Vinyero\|vinyers]]) que transforma os [[zucre]]s d'o [[fruito]] en [[alcohol etilico]] y [[gas]] [[anhidrido carbonico]]. Manimenos o vin ye una suma d'un conchunto de factors ambientals: clima, latitut, altaria, horas de liz, ecetra.<ref name="Weyer">{{fr}} Constantin-Weyer, Maurice: ''"L'Âme du vin"''. Primera edición, 1932. Le Ronde, col. La Petite Vermillon</ref> Alto u baixo un 66% d'a cullita mundial d'[[uga]] s'adedica a la producción vinicola, la resta ye ta o suyo consumo como [[fruita]].<ref name="OIV">{{en}} [http://news.reseau-concept.net/pls/news/p_entree?i_sid=&i_type_edition_id=20508&i_section_id=&i_lang=33 Estatisticas mundials d'a OIB]. Situación mundial d'a producción vitivinicola</ref> Con tot y con ixo lo cautivo d'os vinyers cubre nomás un 0,5% d'o suelo cautivable en o mundo.<ref name="Kym">{{en}} Kym Anderson; David Norman e Glyn Wittwer: ''"Globalisation of the World's Wine Markets"''. World Economy 26, num. 5, 2003. Blackwell Publishing Ltd. Pachinas 659 - 687. DOI 10.1111/1467-9701.00541</ref> O cautivo de vinyers s'ha asociato a puestos con un [[clima mediterranio]], en [[Europa]], [[Sudamerica]] ([[Chile]] u [[Archentina]]), en [[Surafrica]] u en [[Australia]]. Se diz «vin» nomás a lo liquido resultant d'a fermentación alcoholica, total u parcial, d'o suco d'a uga, sin l'adición de denguna ~~sustancia~~substancia. En muitas lechislacions se considera nomás como vin a la bebita fermentata obtenita de ''[[vitis vinifera]]'', encara que s'obtienen bebitas pareixitas d'atras variedatz como a ''[[vitis labrusca]]'', ''[[vitis rupestris]]'', ecetra. O conoiximiento d'a sciencia particular de l'elaboración d'o vin se diz enolochía (sin de considerar os procesos de cautivo d'os vinyers). A sciencia que tracta nomás d'a biolochía d'os vinyers, asinas como d'o suyo cautivo se diz [[ampelolochía]].<ref name="Oxford">{{en}} J. Robinson (ed): ''"The Oxford Companion to Wine"'' 3ª edición, 2006. Oxford University Press, ISBN 0-19-860990-6</ref> A sciencia que estudea o proceso de [[vignificación]] ye a [[Enolochía]] (d'o griego ''œnos'', vin, y ''logos'', sciencia). Linia 57: [[Imachen:Rose wine .jpg\|thumb\|80px\|Vin rosato]] [[Imachen:White Wine Glas.jpg\|thumb\|80px\|Vin blanco]] * Vin corrient, u [[vin de mesa]], ye o elaborato seguntes a definición anterior, sin que interviengan ~~sustancias~~substancias u practicas emplegatas ta os "vins especials", sin parar cuenta en a suya graduación, siempre que sía natural. [[Vin tinto]], ye o elaborato mayoritariament a partir d'uga negra, como a color ye en a piel, por un regular a fermentación s'ha de realizar con o mosto sin de colar (con as piels), y nomás una vegata rematata la fermentación (bells 20 días) se cola. O vin negro se puet aviellir, y en función d'o tiempo que pase en barricas y en botellas, se gosa clasificar en: * [[Vin chóven]], menos de seis meses en barrica. Linia 74: * [[Vin gasificato]] ye aquel a que se li ha anyadito anhidrido carbonico dimpués d'aber rematato a suya elaboración. * [[Vin quinato]] u medicinal son aquels que han recibito l'adición de quina u una atra ~~sustancia~~substancia medicinal autorizata por a lechislación. * ''[[Vermouth]]'' és a bebita en a elaboración d'a quala dentra a fer parti o vin, con adición de zucre u mosto d'uga concentrato y extractos u aromas obtenitos de plantas aromaticas. Linia 82: == Atros derivatos d'a uga == [[Imachen:Mosto.jpg\|thumb\|200px\|left\|Conversión d'a uga en mosto]] * [[Mistela]] ye o vin resultant de l'adición d'[[alcohol]] a lo mosto d'uga, sin de fermentar u licherament fermentato, en cantidat suficient ta que no se produzca, u se contienga, a fermentación d'o mosto, sin d'adición de denguna atra ~~sustancia~~substancia. A vegatas, iste vin se gosa fer d'a variedat [[moscatel]]. * [[Mosto]] ye o liquido resultant d'escachar u prensar a uga fresca, simepre que no haiga prencipiato a suya fermentación natural. Se li diz "mosto apagato" quan a suya fermentación natural ha estato aturata por qualsiquier procedimiento fisico, como lo fredo, u quimico, y siempre sin d'alcohol. ** Mosto concentrato ye l'obtenito d'o mosto por procedimientos industrials, con alta graduación de zucres sin de caramelizar. Linia 93: === Maceración carbonica === A color negra d'a piel ye en os "antocians", ~~sustancia~~substancia que nomás se disolbe bien en [[alcohol]]. Ye por ixo que si se quiere obtener un vin negro u rosato ye menester que a piel sía en contacto con o mosto fermentato. Una alternativa ye a maceración carbonica, tipica d'os rosatos y claretz, una atra ye a vignificación en negro. Dimpués d'a vendema se puet deixar a uga en depositos de poca fundaria a fin de que se produzca la [[maceración carbonica]]. En iste proceso s'enceta la fermentación con a uga encara en carrazas. Linia 99: === Prensato / escachato === [[Imachen:Pressoir epi.jpg\|thumb\|250px\|Prensa d'o sieglo XVI]] D'antis mas se feba o prensato d'as ugas dreitament dimpués d'a vendema con l'obchecto d'obtener o [[mosto]] ([[suco]] d'a ''vitis vinífera''). Yera habitual veyer presonas escalzas chafando a replega d'ugas en recipients foratatos por o fundo, d'ista traza s'obteneba o primer mosto. Ya [[Catón o Viello\|Catón]] en o suyo manual ''De Agri Cultura'' recenta en detalle a operación de prensato. Iste metodo yera adequato ta producción en chicota escala, dimpués vinioron as [[prensa]]s en forma de torniello que premitiban controlar a presión. En l'actualidat s'emplegan [[prensa neumatica\|prensas neumaticas]] hermeticament zarratas en as que a delicadeza d'o prensato premite una menor extracción de ~~sustancias~~substancias indeseyatas y o maximo rispeto por as qualidatz intrinsecas d'a uga. Se gosa pasar por un proceso previo de limpieza quitando a vechetación y os ''raspons'' ([[tallo]]s d'as [[carraza]]s). Ista operación se fa en tambors metalicos foratatos que chiran a gran velocidat, as ugas salen enteras por os foratos d'o tambor. Ye de gran importancia que a mayor parti de ellas salgan ''intactas'' ta que no metan en contacto con l'atmosfera o suyo suco interior. O proceso d'escachato gosa estar o mas emplegato en os [[vin blanco\|vins blancos]]. Mientres que o prensato ye mas habitual en os [[vin tinto\|vins tintos]]. En o escachato no se reduce a puré a uga lo que permite a extracción d'os [[suco]]s d'o mesocarpio y d'o endocarpio d'a uga. En bells vins se emplegan mostos concentratos d'uga, como puet estar o [[vin marsala\|marsala]], a [[mistela]], [[Denominación d'Orichen Malaga e Sierras de Malaga\|vin de Malaga]], ecetra.

Diferencia entre revisiones de «Vin»