Diferencia entre revisiones de «Eneida»

Contenido eliminado Contenido añadido
Ulixes (descutir | contrebucions)
Ulixes (descutir | contrebucions)
Sin resumen de edición
Linia 12:
[[Eneas]], principe de [[Dardania (Anatolia)|Dardania]], fuye de [[Troya]] dimpués d'haber estau cremada ista por l'exercito [[Aqueu (lugar)|aqueu]], levada a la suya esposa [[Creúsa]], a o suyo pai [[Anquises]] y a o suyo fillo [[Ascanio]]. En o camín Creúsa se pierde definitivament y a pantasma d'o difunto principe Hector le diz a Eneas que no plore por ella, pus teneba por o destín una esposa de sangre real.
 
[[Chuno (mitolochía)|Chuno]], odiando encara a totz os troyanos, tracta d'esvarrar por totz os meyos a la flota de supervivients d'o suyo destín inevitable, Italia. As pelegrinacions d'Eneas duran siet anyos, dica que plegau o zaguer ye aculliu en o reino emerchent de Cartago, gubernau por [[Dido]] u Elisa de Tiro. Por [[Venus (mitolochía)|Venus]] y [[Cupido]], Dido se enamora d'Eneas y dimpués d'a partida d'iste por orden de [[Chupiter (mitolochía)|Chupiter]], se saca a vida, maldicindo antes a toda a *'''estirpe''' venidera d'Eneas y clamando o surchimient d'un héroe vengador: d'ista forma se creya o quadro que chustifica a eterna enemistat entre dos lugars chirmans, o de Cartago y o de Roma, la qual cosa sería l'encieto d'as [[guerras punicas]].
 
En o suyo camín enta Italia se le amaneixe l'alma d'o suyo pai Anquises que le pide que vaiga a veyer-lo a o [[Averno]]: Eneas, acompanyau d'a [[Sibila de Cumas]] recorre os reinos de [[Plutón (mitolochía)|Plutón]] y Anquises le amuestra toda a gloria d'a suya futura estirpe, os romans.
 
Plegaus por fin os troyanos a Italia* contactan con o rei [[Latino (mitolochía)|Latín]], qui los recibe pacificament, y recordando una antiga profecía sobre que a suya filla [[Lavinia]] se casaría con un extranchero, decide aliar-se con Eneas y dar-le a Lavinia por esposa.
 
[[Turno]], rei d'os [[rútulos]], primo y pretendient de Lavinia, trestucau por as [[Furias]], declara a guerra a Eneas. Totz dos exercitos adquieren aliatos y s'enfrentan furament, aduyaus os troyanos por Venus y os rútulos por Chuno, sin que Chupiter intervienga. Se producen muertes en totz dos bandos y finalment Eneas mata a Turno.
Linia 52:
 
Entremistanto, Venus ruega a Neptuno que os troyanos ya no sufran mals. Iste le promete que plegarán a las puertas d'o Averno solament con un hombre menos. Precisament, o Soneo fa que Palinuro, o piloto d'a nau, caiga d'a mesma y muera.
 
 
=== Libro VI ===
 
Plegan a las plachas de Cumas y visitan a Sibila en a suya caverna acompanyaus d'a sacerdotisa Delfobe. Apolo s'apodera d'a Sibila y alavez Eneas le pide que permita que os troyanos s'estableixcan en o Lacio y les confíe os suyos oráculos. Le profetiza guerras a causa d'una muller, pero que saldrá victorioso. Dimpués Eneas le pide que le '''instruya'' cómo dentrar en o infierno. a Sibila le diz que debe presentar cierta branca y que, amás, primero debe enronar a un amigo suyo '''insepulto'''.
 
Eneas sale d'a cueva y s'entera d'a muerte de Miseno. Realiza os suyos funerals. Venus alavez ninvia dos palomas ta que leven a Eneas a l'arbol que tiene aquella machica branca. Eneas lo toma y lo leva a la cueva d'a Sibila. Ella le instruye que se diricha a una selva. Asinas plega o troyano a o Averno y plegan a o río d'o barquero Caronte, qui transporta as almas a l'atro mundo a traviés d'o mesmo. Veye Eneas a Palinuro, qui le pide que busque o suyo cuerpo en o puerto de Velia y lo sepulte, ta que asinas pueda ir en o barco de Caronte. Eneas lo promete.
 
Ta poder puyar a o barco de Caronte, le presientan a rama machica. Veyen en o camín a cueva de Cerbero, os chueces d'os muertos, os campos plorosos, etc. En ixo, Eneas veye a Dido y le pide perdón, pero ella no responde. Veye tamién muitas almas de grans guerrers d'atros tiempos, como a Deifobo, qui se casó con Helena quan Paris murió. Plegan a an o camín se divide en dos: ent'o palacio de Plutón u ent'o Tartaro. Plegan a las selvas afortunadas y buscan a Anquises.
 
Dimpués d'una nostalchica trobada, Anquises le conta a Eneas que as almas buenas, dimpués de mil anyos, se les borra a memoria y se les manda nuevament a la tierra en atros cuerpos. Asinas le prediz o suyo gran linache: o suyo fillo [[Silvio (Eneida)|Silvio]] ? que naixería d'a suya esposa Lavinia, César, Camilo, Maximo, Serrano, Romano, Marcelo, etc. Tamién le conta as guerras a #el qual ye destinau '''sustentar''' y cómo resistir a ellas. Dimpués Eneas torna an os suyos amigos por una puerta de vori d'o Soneo. En seguida se dirichen a o puerto de Cayeta.
 
=== Libro VII ===
Finalment se dirichen a una selva d'o Lacio, por an pasa o río Tiber. Viviba en ixas tierras Latín, esposo de Amata. Iste teneba una filla, Lavinia, qui yera comprometida con [[Redolín]]. Manimenos, s'heba predito que ella se casaría con un extranchero y no con ell. Eneas mincha con os suyos y se quedan '''hambrientos'''. Alavez recuerda que se le heba predito que quan ixo succeda, sería a fin d'os suyos mals. Manda Eneas cient emisarios an o rei Latín. Iste los recibe y Ilioneo le pide, en nombre d'Eneas, unas tierras an asentar-se, '''sustentándose''' en os oráculos. Latino reconoixe en Eneas aquell yerno prometiu y les pide que vaiga a visitar-lo.
 
Entremistanto, Chuno, planiando devantar una guerra negativa a os troyanos, ninvia a Alecto a producir a discordia. Ella '''inyecta''' por meyo d'una d'as suyas serpients as furias en Amata, qui alavez s'enfrenta a o suyo esposo ta que no dé a man de Lavinia a Eneas, sino a Redolín. Al veyer que Latino no cambiaba de pareixer, amaga a la suya filla y promueve as suyas ideyas entre as atras mullers. Dimpués, Alecto se diriche a Ardea, ciudat de Redolín, y promueve en ell l'odeo por Eneas, qui sería un usurpador. Le '''hinca''', alavez, una d'as suyas serpients, imple de furias. Redolín se decide a enfrentar-se a Latino por a man de Lavinia.
 
Dimpués, se diriche [[Alecto]] a os cans cazadors de Iulo. Asinas istes levan a Iulo a cazar un ciervo, que yera propiedat de Tirreo, un latino. Quan ixo ye descubierto, estalla una batalla y surten as primeras victimas. Alavez Alecto se siente satisfeita y con ella tamién Chuno. Totz piden a Latino que declare a guerra a os troyanos, pero iste encara no accede. Plegan entremistanto os aliatos, como Lauso, Aventino, Catilo, Camila, etc.
 
=== Libro VIII ===
O río Tiber le charra a Eneas, qui le recomienda busque l'alianza con os Palanteos, a ciudat d'a qual yera seguindo o curso d'o río. Eneas prepara o viache y veye alavez un buen '''augurio'''. S'acompanya de Acates. Plega a la ciudat quan o rei Evandro y o suyo fillo Palante ofriba sacrificios a Hércules, y le piden alianza ta enfrentar a os rutulos. Evandro se la da, veyendo que yeran todas dos nacions descendients de Atlante. Lo convida a participar d'os sacrificios a Hércules. Entremistanto, Venus pide a o suyo esposo Vulcano que fabrique armas ta Eneas y ell accede. Alavez, Venus le informa a o suyo fillo que le plegarán armas divinas. Dimpués, Evandro ninvia a Eneas con o suyo fillo Palante a buscar mas alianzas. Posteriorment, ya Eneas recibe las armas prometidas por a suya mai y totz se marabillan d'ellas.
 
=== Libro IX ===
Chuno ninvia a Iris ta que leve a Redolín prontament a la batalla. Ella le informa que os troyanos son sin o suyo caudillo. Eneas heba dito que si os atacaban, se refuchiasen en o suyo '''empalizada'''. Redolín intenta cremar tot. Alavez a Mai de Júpiter aparta as naus troyanas de l'incendio convertindo-las en ninfas. Redolín pensó que asinas os troyanos ya no podrían escapar y alavez descansó as suyas tropas, enfuelgando-se con vin.
 
Percibieron isto Niso y Eurialo y alavez solicitoron permiso a o qual Eneas i heba '''comedido''' l'adreza d'a guerra, Mnesteo y Seresto, ta ir en busca d'Eneas, ya que os rutulos desprevenius yeran. Lulo les promete muitos premios por ixa acción y ells parten immediatament. Niso ubre o camín dando muerte a qualques rutulos. En o camín, Eurialo se '''rezaga''' y ye aconseguiu por Volscente. Niso percibe ixo y torna a rescatar a o suyo amigo. S'encomienda a Apolo y da muerte a varios. Con tot, mueren Eurialo, Volscente y Niso. As cabezas d'os troyanos son '''exhibidas''' por os rutulos.
 
Mesapo aconsigue ubrir a '''empalizada''' y s'encieta una sangrienta batalla. Ascanio dentra en a batalla y a neutraliza dando muerte a Numano. Marte '''infunde''' fuerza en os latins. Dimpués Turno queda rodiau por os troyanos, sin que Chuno le pueda aduyar, pero se '''arroja''' a o río y se salva.
 
=== Libro X ===
Chupiter prohibe a os atros dioses que participen en a batalla. Venus le pide clemencia t'as suyas troyanos, alavez Chuno se fa a desentendida. Alavez Júpiter decide a dengún favoreixer en a batalla.
 
Ya Eneas plegaba por mar con alianzas sinyadas. Le seguiban guerrers como Masico, Abante, Asilas, Astur, etc. Quan, se le amanan as suyas antigas naus, que ya yeran ninfas, y le informan d'a batalla. Plegan y Redolín no cesa o suyo ataque. Empecipia asinas un furo combate. Redolín pide a la suya chirmana diosa Yuturna que le aduye en a batalla. Dimpués d'haber feito grans '''estragos''', Palante ye muerto por Turno, tomando iste belunas d'os suyos armas. Eneas se enfada y da muerte a muitos rutulos.
 
En tanto, Chupiter provoca a Chuno y ista le pide que '''demore''' a muerte de Redolín. Ella mesma toma la figura d'Eneas y, confundiendo a Turno, fa que le siga y asinas leva a Redolín a salvo. Ell, quan tomó cuenta, intentó tornar, pero a diosa no #le lo permitió. Mecencio toma o puesto de Redolín en a batalla, entre que os dioses observaban a batalla. Eneas fiere a Mecencio, pero o suyo fillo Lauso le aduya a fuyir. Manimenos, Eneas da muerte a iste zaguer. Mecencio torna a la batalla y ye muerto por Eneas.
 
=== Libro XI ===
Eneas ninvia o cuerpo de Palante a o suyo pai. Plegan dimpués emisarios latins pedindo paz ta poder enronar a os suyos muertos, a o que accede Eneas. Entremistanto, Evandro se lamenta por a muerte d'o suyo fillo, pero no retira o suyo emparo a Eneas. En o reino de Latino, beluns s'amuestran encara a favor de Redolín, pero atros piden que s'entregue a man de Lavinia a o troyano Eneas. Uns emisarios plegan d'a ciudat de Diomedes, qui recomienda a os latins tener muita '''cautela''' con Eneas.
 
Latino quiere ya detener a guerra dando a os troyanos tierras. Drances recomienda tamién dar-le a man de Lavinia. Redolín s'oposa y promueve nuevas batallas. a reina Camila l'empara. Diana pide a Opis que protecha a ista guerrera y le da un arco ta dita fin.
Os troyanos s'amanan a las murallas latinas y se produz nueva '''lid'''. Camila destaca por as suyas acciones . Júpiter '''infunde''' valor en Tarcón. Arruntes, #encomendar a Apolo, dispara una flecha contra Camila, aconseguindo o suyo obchectivo de dar-le muerte. Opis se lamenta alavez. Fuyen os rutulos, pero Redolín, '''enterado''' d'os feitos, no abandona a batalla. Plegó a nueit y se detienen as actividatz.
 
=== Libro XII ===
Latino y Amata piden a Redolín que detienga a guerra, pero iste, '''enamorado''' de Lavinia, manda a Eneas un pediu ta '''dirimir''' totz dos solos a batalla. Eneas accepta. Chuno planea un nuevo '''ardid''': ninvia a la chirmana de Redolín, Yuturna -a qui Júpiter le dio divinidat a cambeo d'a suya virchinidat-, a promover que se rompan os pactos que se fesen, pus sabe que Redolín ye menos diestro que Eneas con las armas.
 
Entremistanto, a os uellos de Júpiter se fan os churamentos ta que a fin d'a guerra se reduzca a o enfrentamiento directo d'Eneas y Redolín. Manimenos, Yuturna tomó la figura d'o guerrero Camerto, promoviendo a intervención d'os rutulos en a batalla. En ixo, un '''augurio''' ye interpretau por Tolumnio a favor d'o que pediba Yuturna y se rompen os pactos. Manimenos, Eneas no yera d'alcuerdo y buscaba o enfrentamiento solament con Redolín. De rapiconté, una flecha que nunca se sabió de quí provinió, le fiere. Redolín fa alavez grans '''estragos'''.
 
Iulo leva a o suyo pai a un puesto seguro. Venus inspira a o ancián Iapis ta curar a Eneas. Iste recupera as suyas fuerzas y torna a la batalla. Os rutulos fuyen, pero Eneas solament busca a Redolín. Iste tamién quereba enfrentar-lo, pero Yuturna no #le lo permite. Venus inspira a Eneas que se diricha a la ciudat. a reina Amata, veyendo-los venir, piensa que Redolín ha muerto y se suicida. O rei Latín s'entera y sufre muito. Le plegan noticias a Turno y alavez se desprende d'a suya chirmana ta luitar. Eneas escuita que Redolín plegaba ya y se diriche a la suya trobada.
 
Redolín fiere lieument a Eneas, pero a suya espada se rompe, pus no yera a suya -que por o suyo pai Dauno heredó y que heba estau feita por Vulcano- sino una que heba tomau por error d'un d'os suyos companyers. Apela, alavez, a la fuga buscando a suya espada y Eneas l'acaza. Manimenos, la lanza d'o troyano se '''atascó''' en as radices d'un arbol divino, Rauno. Venus la ranca. Redolín recibe a suya espada y se '''reinicia''' la luita.
 
Entremistanto, Chupiter pregunta a Chuno qué aspera d'a guerra y le prohibe participar nuevament en ella. Chuno accepta que heba persuadiu a Yuturna d'aduyar a Turno y cede a abandonar a guerra. Manimenos, pide que quan os troyanos s'unan a os latins, desapareixca o nombre d'os primers. Chupiter accede y ninvia una furia a retirar a Yuturna d'a batalla.
 
Eneas 'acosa a Redolín y iste prencipia a sentir temor. Eneas le fiere con la lanza. Turno '''atina''' a tirar-le una enorme piedra, pero ista no plega a o suyo obchectivo. Alavez pide que le perdone a vida tomando a Lavinia. Eneas yera indeciso quan veye que Redolín teneba armas de Palante. Pleno de furia, le da l'ataque final.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
== Fragmentos notables ==