|
[[F<!---->i<!---->l<!---->e:A<!---->p<!---->p<!---->l<!---->e p<!---->i<!---->e.j<!---->p<!---->g|9<!---->0<!---->0<!---->p<!---->x]]
{{Articlo 1000|-10}}
[[Imachen:Swiss cheese cubes.jpg|thumb|200px|Cubos de queso suizo.]]
[[Imachen:Cheese 32 bg 051906.jpg|thumb|200px|Queso.]]
O '''queso''' u tamién '''formache''' (en [[latín]], ''caseus formaticus'') ye un [[alimento]] solido formato en cuallar a [[leit]], podendo estar fermentato u no fermentato. Se puet emplegar leit de muitas especies animals, pero as más habituals gosan estar a de [[vaca]], [[uella]] y [[craba]]. En atros países tamién se'n fa con leit de [[camello]], [[dromedario]], [[bubalus bubalis|brúfol]] u [[yac]].
Ye a conserva ideyal ya que no gosa malmeter-se con o paso d'o tiempo, sino que en ixucar-se milloran as suyas qualidatz en relación con o peso. Se fa cuallar a leit emplegando una combinación de [[cuallo]] (u belatro sustituto) y acidificación. As [[bacteria]]s s'encargan d'acetar a leit, chugando tamién un papel important en a definición d'a textura y a sabor d'a mayoría d'os quesos. Beluns tamién contenen [[floridura]]s, tanto en a superficie exterior como en o interior.
Ta cuallar a leit se fa servir una [[enzima]] d'orichen animal (o recubrimiento d'o estomago de vacas, crabas, uellas, etz.) u vechetal ([[figuera]], [[cardo]]). En bells casos s'emplega como fermento a leit meyo fermentata que contien o estomago d'un [[uella|ternasco]] chóven sacrificato una mica dimpués de mamar.
Ta os [[antigos griegos]] "o queso yera un regalo d'os dioses". Bi ha centenars de variedatz de queso. Os suyos diferents estilos y sabors son o resultato de l'uso de diferents especies de bacterias y floriduras, diferents nivels de [[nata]] en a leit, variacions en os tiempos de curación, diferents tractamientos en o suyo proceso y diferents razas de vacas, crabas u o mamifero de que s'emplege a suya leit. Atros factors incluyen a dieta d'o bestiar y l'adición d'achents saborizants como [[hierba]]s, [[especia]]s u l'afumato. Que a leit sía u no [[Pasteurización|pasteurizata]] tamién puet afectar a la sabor.
En bells quesos se cualla a leit adhibindo-les [[acido]]s como lo [[vinagre]] u o suco de [[limón]]. Manimenos, a mayoría s'acetan en grau menor gracias a las bacterias que le s'adhiben, que transforman os [[lactosa|zucres d'a leit]] en [[acido lactio]], continando con l'adición de cuallo ta rematar o proceso de cuallato.
== Enrastres externos ==
{{commonsart|cheese|o queso}}
* {{es}} [http://www.mundoquesos.com/p/breve-historia-del-queso.html mundoquesos.com]
* [http://www.food-info.net/es/dairy/cheese-production.htm Información d'a producción d'o queso]
{{Destacato|af}}
{{Destacato|en}}
{{Destacato|es}}
{{Destacato|pt}}
{{Destacato|tl}}
[[Categoría:Alimentos]]
[[af:Kaas]]
[[ang:Cīese]]
[[ar:جبن]]
[[arc:ܓܒܬܐ]]
[[arz:جبنه]]
[[ast:Quesu]]
[[ay:Kisu]]
[[az:Pendir]]
[[bar:Kaas]]
[[bat-smg:Sūris]]
[[be:Сыр]]
[[be-x-old:Сыр]]
[[bg:Сирене]]
[[bn:পনির]]
[[bo:ཆུར་བ།]]
[[br:Keuz (boued)]]
[[bs:Sir]]
[[ca:Formatge]]
[[chr:ᎤᏅᏗ ᎦᏚᏅ]]
[[cs:Sýr]]
[[cv:Чăкăт]]
[[cy:Caws]]
[[da:Ost]]
[[de:Käse]]
[[el:Τυρί]]
[[eml:Furmàj]]
[[en:Cheese]]
[[eo:Fromaĝo]]
[[es:Queso]]
[[et:Juust]]
[[eu:Gazta]]
[[fa:پنیر]]
[[fi:Juusto]]
[[fiu-vro:Juust]]
[[fr:Fromage]]
[[fur:Formadi]]
[[fy:Tsiis]]
[[ga:Cáis]]
[[gan:奶酪]]
[[gd:Càise]]
[[gl:Queixo]]
[[gu:ચીઝ]]
[[he:גבינה]]
[[hi:चीज़ (पाश्चात्य पनीर)]]
[[hr:Sir]]
[[ht:Fromaj]]
[[hu:Sajt]]
[[hy:Պանիր]]
[[ia:Caseo]]
[[id:Keju]]
[[io:Fromajo]]
[[is:Ostur]]
[[it:Formaggio]]
[[ja:チーズ]]
[[jbo:cirla]]
[[jv:Kèju]]
[[ka:ყველი]]
[[ko:치즈]]
[[ku:Penîr]]
[[la:Caseus]]
[[lad:Kézo]]
[[lb:Kéis]]
[[lmo:Furmai]]
[[lt:Sūris]]
[[lv:Siers]]
[[map-bms:Keju]]
[[ml:പാൽക്കട്ടി]]
[[mn:Бяслаг]]
[[mr:चीझ]]
[[mrj:Тара]]
[[ms:Keju]]
[[mwl:Queiso]]
[[nah:Tlatetzauhtli]]
[[nap:Caso]]
[[nds:Kees]]
[[nds-nl:Keze]]
[[nl:Kaas]]
[[nn:Ost]]
[[no:Ost]]
[[nrm:Fronmage]]
[[nv:Géeso]]
[[oc:Formatge]]
[[os:Цыхт]]
[[pl:Ser]]
[[pnb:پنیر]]
[[pt:Queijo]]
[[qu:Kisu]]
[[ro:Brânză]]
[[ru:Сыр]]
[[rue:Сыр]]
[[sc:Casu]]
[[scn:Furmaggiu]]
[[sco:Cheese]]
[[sh:Sir]]
[[si:කේජු]]
[[simple:Cheese]]
[[sk:Syr]]
[[sl:Sir]]
[[sq:Djathi]]
[[sr:Сир]]
[[stq:Sies]]
[[su:Kéju]]
[[sv:Ost]]
[[sw:Jibini]]
[[ta:பாலாடைக் கட்டி]]
[[tg:Панир]]
[[th:เนยแข็ง]]
[[tl:Keso]]
[[tr:Peynir]]
[[uk:Сир]]
[[ur:پنیر]]
[[uz:Pishloq]]
[[vec:Formai]]
[[vi:Pho mát]]
[[war:Keso]]
[[yi:קעז]]
[[zh:乾酪]]
[[zh-min-nan:Chhì-juh]]
[[zh-yue:芝士]]
| 