Diferencia entre revisiones de «Croatas»

Contenido eliminado Contenido añadido
m ortografía, replaced: e → y (5) using AWB
Sin resumen de edición
Linia 52:
En a conversión d'os crovates a lo cristianismo i habió una doble influencia de Roma y de Costantinoble. Os disciplos de [[Sant Metodio]] introducioron una liturchia en [[antigo eslavo eclesiastico|eslavo antigo]], manimenos a influencia catolica remató predominando. En o [[concilio de Split]] en [[1060]] suprimioron a liturchia en eslavo antigo, que manimenos feba goyo a lo pueblo. O catolicismo diferenciará a los crovates d'atros eslavos balcanicos y será una sinyal d'identidat nacional crovata.
 
En [[1089]] un rei crovate ye asasinato y a suya vidua yera chirmana d'o rei d'Hongría. O rei d'Hongría s'imposa debant d'atros pretendients a la [[cadiera reyal]] y en [[1102]] o rei [[Kalman]] u Koleman consigue un alcuerde con os representants d'as 12 tribus crovates, os ''Pacta Conventa'', con os que a corona de Croacia pasa a lo rei d'Hongría en unión presonal pa cutio, a lo tiempo que os crovates conservan lur autonomía, o suyo ''ban'' (gobernador) y una [[dieta]] (''sabor''). Os ''Pacta Conventa'' aseguraban a los crovates y [[dalmatas]] a conservación de lurs leis, costumbres y privilechios <ref>[[Miguel A Ladero Quesada]]: ''Historia Universal, Edad Media''. Vicens Vives.</ref>. A muga entre Croacia y Hongría quasi no cambeyarácambiará dica [[1918]], o mesmo que a muga con o [[Sacro Imperio Román-Chermanico]]. O reino crovate prebará d'estendillar-se por [[Dalmacia]] y l'actual [[Bosnia]]. Os sobirans hongaros conseguirán sozmeter Bosnia dende o [[sieglo XII]] dica meyatos d'o [[sieglo XIV]].
 
Os [[otomans]] rematan de conquerir l'actual [[Bosnia]] en [[1465]], y vencen a los crovates en [[Krbovsko Polje]] en [[1493]]. En [[1526]] os turcos vencen a los hongaros en a [[batalla de Mohacs]] y consolidan o suyo dominio sobre [[Croacia]].
Linia 85:
A principios de 1941 [[Hitler]] ordena a Yugoslavia que s'adhiba a lo [[Pacto Tripartito]], pensando en atacar Grecia. O rechent Pavlo acepta, pero os nacionalistas [[serbios]] se rebelan o [[27 de marzo]], dimpués Pero II ye proclamato rei, pero o [[6 d'abril]] de 1941 os exercitos hongaros, alemans y italians invaden Yugoslavia, que se rinde o día 17. Yugoslavia ye dividita en zonas, y se creya un estato satelite Crovate gobernato por os [[ustaixas]] examplato con [[Bosnia-Herzegovina]] y [[Sirmia]], pero que ha tenito que ceder territorios a Hongría y Italia, (zonas de [[Dalmacia]]). A presonalidat principal d'o rechimen ustaixa estió [[Ante Palevic]].
 
As tropas alemanas ocupan o nordeste y as tropas italianas o sudueste. Os ustaixas emprenderán o exterminio de serbios, y tamién de [[chitans]], [[chodigos]] (en [[Sarajevo]] i heba [[sefardís]]), y opositors politicos. Muitos serbios fuoron ninviatos a lo [[Campo de Concentración de Jasenovac]]. Con menos meyosmedios que os alemans pa fer [[mortalera (delito)|mortaleras]], as trazas d'os ustaixas impresionoron a los mesmos nazis alemans. Mientres os ustaixas exterminan a los serbios, os guerrillers monarquicos serbios (''[[chetniks]]'') exterminan a los musulmans [[bosnians musulmans|bosnians]] en as zonas que controlan. Yugoslavos de totas as nacionalidatz, crovates tamién s'aplegan en a formación d'un exercito partisán que defiende yugoslavia plural y que tienen un caudiello crovate, [[Josip Broz Tito]]. En 1942 os ustaixas y os partisans luitan en Bosnia. Os partisans son capaces de forachitar a los italians, pero son refusatos por una contraofensiva alemanya, pero en [[1943]] muitos italians cambeyancambían de bando (capitulación italiana) y esto permite a los partisans de tornar a abanzar en liberar a costa dalmata en octubre-noviembre de 1944. Os ustaixas seguiban resistindo encara dimpués d'a rendición d'Alemanya, fendo-lo o [[15 de mayo]] de 1945 en [[Eslovenia]]. [[Ante Palevic]] recibió asilo diplomatico en a Espanya [[dictadura franquista|franquista]].
 
=== O titismo y a segunda Yugoslavia ===
Linia 95:
=== A guerra d'independencia crovate ===
{{Articlo principal|Guerra d'independencia crovate}}
O [[25 de chunio]] de 1991 Croacia y [[Eslovenia]] proclaman a suya independencia. O gobierno federal yugoslavo refirma a los [[serbios de Croacia]] con a presencia d'o exercito federal, que preba de mantener o control de Croacia y dixa que os guerrillers serbios faigan crimens de guerra con total impunidat primero contra os crovates que yeran en minoría en as localidatz de mayoría serbia y dimpués contra os crovates de localidatz que no yeran de mayoría serbia y que egual conqueriban. ''Krayina'' ascape cayó en poder serbio. Os principals combates se desembolicaban en [[Eslavonia oriental]], de mayoría crovate, pero que os meyos[[medios de comunicación]] serbios (y d'Estatos con actitut pro-serbia como [[Espanya]] que veyeban a independencia de Croacia como incomoda) presentaban como de mayoría serbia. Dimpués d'Eslavonia a guerra s'estendilló dende [[Krayina]] dica [[Dalmacia]] (puent de Maslenica), y as ciudatz costeras como [[Chadra]], [[Split]], atacatas por a marina yugoslava, y [[Dubrovnik]], atacato dende [[Montenegro]] y [[Herzegovina]] por voluntarios [[serbios]] y [[montenegrins]]. [[Vukovar]] resistió pero en zaguerías fue destruito por o exercito yugoslavo, estando escenario de crimens por os dos costatos que han quedato sin guaire castigo por o que fa a los responsables serbios. En os territorios que os serbios conquieren bi ha [[mortalera (delito)|mortaleras]] de población crovate y por miedo muitos d'ellos fuyen enantes que pleguen os serbios, feito que quan a guerra s'estendille por Bosnia y o [[Kosovo]] será conoixito como "[[limpieza etnica]]" y que quan encomenzaba en Croacia no conseguiba mover d'egual traza as sensibilidatz de bells países occidentals que yeran contra a desintegración de Yugoslavia.
 
O [[23 d'aviento]] de [[1991]] [[Alemanya]] reconoix a independencia de Croacia, feito que obliga a fer-lo o [[15 de chinero]] de [[1992]] a totz os países d'a CEE, dica estatos reticents como Espanya, que chugaba un papel anti-crovate y pro-serbio. En abril de [[1992]] os cascos azuls d'a [[ONU]] encomienzan a prener posicions en as zonas ocupatas por os serbios. En mayo de 1992 Croacia ye admesa en a ONU. A seu d'o mando d'os [[cascos azuls]] ye prevista que siga en [[Sarajevo]], pero quan s'aturan os combates en Croacia esclata a guerra en Bosnia-Herzegovina. Dende as suyas posicions en Bosnia-Herzegovina os serbios tamién atacaban ciudatz de Croacia como [[Slavonski Brod]] y [[Dubrovnic]].