Diferencia entre revisiones de «O Pueyo d'Araguás»

Contenido eliminado Contenido añadido
m ortografía using AWB
Linia 27:
O Puyo d'Araguás se troba situato a 697 [[metro]]s d'[[altaria]] sobre o ran d'a mar, a una [[distancia]] de 121 [[km]] d'a ciudat de [[Uesca]], a [[Capital (politica)|capital]] d'a suya provincia.
 
O Pueyo d'Araguás ye un municipio que brinca d'entre a [[valle d'a Cinca]] y a [[valle d'a Fueva]], en a parte més alta d'a cualqual bi tien as extensions d'o [[Baixo Penyas]], bells lugars d'o cualqual pertenixen a o suyo [[achuntamiento]]. O suyo [[termin municipal]] sigue alto u baixo a muga que debuixa a [[río Cinca|Cinca]] per l'ueste, tenindo-be buegas con [[l'Aínsa-Sobrarbe]] (a man d'o ''bario de Sudiera'' d'a mesma villa de [[l'Aínsa]] que bi plega en o canto sud-ueste), con [[A Buerda]] mientres 3 u 4 km per l'ueste, con [[Puertolas]] per o nort-ueste, y con [[A Espunya]] tammién per o norte, en una linia recta que a priesas s'enfila per as gleras d'a [[Penya Montanyesa]] y tota a crestera d'a [[Sierra Ferrera]] que ye ra muga natural d'entre es dos municipios. Per alto d'[[Ermita d'A Espelunca (A Fueva)|A Espelunca]] a muga d'o municipio baixa seguindo a linia que marcan a [[Penya Madrid]] (1982 m, punta d'a Sierra Ferrera), a lenera d'[[Ermita d'A Espelunca (A Fueva)|a mesma ermita]] y o [[Tozal d'A Muera]] (1037 m) ent'a fondalada d'[[val d'a Fueva|A Fueva]], cortiando per meyas d'o ''Barranco d'o Plano'' (mesmo que baixa enta [[Arro]]), ta enfilar-se dimpués t'alto per as [[faixa]]s d'''Almozaras'' d'a [[sierra d'Arro]] que la han de portar enta [[A Pardina d'O Soto]] per a on que alto u baixo fa a linia dica l'Aínsa. A muga més lierga ye, per ixo, a que tien con o [[A Fueva|municipio d'A Fueva]].
 
== O nuclio urbán ==
[[Imachen:210.O Pueyo d'Araguás - Arcada.JPG|thumb|200px|left|Una arcada sobre a carrera central d''''O Pueyo'''.]]
O nuclio d'O Pueyo ha conservato dica os nuestros días a fesionomía regular d'un lugar [[sobrarbe|sobrarbenco]]nco de fa sieglos, con prou [[casa]]s tradicionals y sin de nuevas construccions, y encara prou una estructura de lugar aversato enta una sola carrera central a on que se-bi ubren as puertas d'as viviendas, mientres que per as [[frontera]]s d'a zaga no bi heba més que puertas d'os patios u talment corrals y bordas.
 
Esta estructura urbanistica permetiba d'esfensar o lugar con prou més trazas, deixando-ne o final d'a carrera ubierto per o sud anque enchascato d'entre casas de manera que estás posible trangar-lo con una barana u puerta, y con a dentrata prencipal per baixo d'a [[Ilesia (edificio)|ilesia]], que con a [[torre]] plena d'[[aspillera]]s, constituyeba l'[[edificio]] més fácil d'esfensar y asinas un bastión en a puerta d'o lugar. Os enchaques d'ixa manera de construir han remaso dica os nuestros días en a memoria oral d'os pobladors més ancianos d'a redolada, bells en dicen que yera "''ta defender-se en tiempos de Napolión''", altros "''ta quan veniban os franceses''". Probablement, os oríchens d'ixa traza constructiva son més antigos que no a [[Guerra d'o francés|guerra contra Napolión]], y caldría millor de mirar-los d'entre es conflictos hispano-franceses d'o [[sieglo XVI]], que condicionoron de manera efectiva a fesionomía de tantos lugars montanyeses.