Diferencia entre revisiones de «Idioma basco»

Contenido eliminado Contenido añadido
ZéroBot (descutir | contrebucions)
m r2.7.1) (Robot Adhibito: lad:Lingua baska
Francho (descutir | contrebucions)
Sin resumen de edición
Linia 21:
{{articlo principal|Vasquismos en l'aragonés}}
{{articlo principal|Substrato perinenco}}
Antiparte d'o substrato vascón d'ode l'[[idioma aragonés]], bi ha qui creye que a luenga vasca debebadebió de charrar-se en belasbellas ciudatz d'o norte d'[[Aragón]] en a [[Edat Meya]], prencipalment por población d'orichen vasco. Asinas podemos trobar un decreto reyal de l'anyo [[1349]] que deciba que yera vedato de charrar vasco en asos carrerasmercaus de Uesca ''" ...quienItem faularenuyl corredor non sia usado que faga mercaderia ninguna que conpre nin venda entre ningunas personas favlando en algaravia ni en abraych ni en basquenç et qui lo fara pague por coto XXX sol...solidos"'', ye decir, que qui fablase vasco heba de bosar trenta [[sueldo (moneda)|solssueldos]], que yera una moneda aragonesa d'ixa epoca. Lo mas lochico ye pensar que a prohibición de fablar basco, arabe u hebreu entre os corredors de mercau (os que daban avisos) yera una mida ta evitar fraus u delitos mayors a l'emparo d'una luenga que no charraba la mayoría d'a población (se viedan as luengas no romances), o que no diz cosa d'a procedencia d'os que fablasen basco.
 
A relación de vals como [[Val d'Ansó|Ansó]] y [[Val d'Echo|Echo]] con as vals [[navarra]]s de fabla vasca han estato encara más intensas y bi ha a-saber-los toponimos y antroponimos en istas vals d'orichen vasco, a l'egual que en a [[Val de Roncal]] y a [[Val de Sarasaz]] trobamos parolas aragonesas en a toponimia (toponimos con a parola ''corona'') y o lexico d'o castellán que bi ha sustituito recientment a lo vasco. Por eixemplo bi ha microtoponimos formatos por parabras vascas como Mallo Gorreta (d'o vasco ''agor'', xuto), Arri (''(h)arri'', piedra), Aunzate (de ''ahuntz'', craba) u Acherito (''Axirito''/''Laxirito'' de ''azeri'', rabosa), [[Gallur]] ("Gailur", se pronuncia "Gallur" y significa "Cumbre", encara que tamién se pueda explicar por o [[idioma latín|latín]] ''Gallorum''), [[Yebra de Basa]], [[Isún de Basa]] u [[Sant Chulián de Basa]] ("Basa" ye o prefixo de "Selva"="Baso", en derivando "Baserri"="Caserio"=literalment "Baso"+"Herri"="Pueblo d'a selva", "Basajaun", "Basandere"..., o prefixo "Basa" tamién se fa servir ta denominar "o salvache" u "o silvestre", "Basagun"="Zona salvache" u "Zona de selvas", "Basati"="Salvache", como en o caso d'o [[Basaharau]], tamién bi ha apellitos vasco-navarros con ixe prefixo: Basarte, Basabe, Basarrate, Basoko...) u comarcas: [[Basaburua]] en Navarra y Zuberoa, [[Larrede]] u [[Larrés]] ("Larre" significa "Prato", en derivando o nombre d'o lugar de [[Larresoro]] u a palabra [[Akelarre]] "Prato d'o cabrón"), [[Zuriza]] (de "Txuri"="Blanco" que en Navarra se pronuncia "Zuri").
Linia 286:
* [[Morvan, M.]], ''Diccionario etimologico vasco'', Internet/Lexilogos, 2009.
* [[Carlo Tagliavini]] LOS ORÍGENES DE LAS LENGUAS NEOLATINAS. Introducción a la filología romance. Fondo de Cultura Economica.
* [[Francsico Beltrán Lloris]], ''Hacia un replanteamiento del mapa cultural y étnico del norte de Aragón'', en "Religión, lengua y cultura prerromanas de Hispania", Ediciones Universidad de Salamanca, 1999.
 
== Referencias ==