Diferencia entre revisiones de «Polacos»
Contenido eliminado Contenido añadido
m r2.7.1) (Robot Adhibito: kk:Поляктар |
m ortografía |
||
Linia 72:
A fins d'o sieglo XVI a Unión Polaco-Lituana encomienza a perder a echemonía en Europa Centro-Oriental por a presencia en a escena de dos potencias que son puyando: o Imperio Otomán y Moscobia, futuro Imperio Ruso.
* Os otomans prenen o control de Moldavia (que se disputaban Hongría y Polonia), y ye o mesmo [[Solimán o Magnifico]] qui la sozmete. Tamién a costa d'a Mar Negra caye en poder otomán. En 1475 conquieren o sud d'a Peninsula de
* Moscovia deixa de pagar tributo a los tartres en 1480 y encomienzan una expansión territorial: con Iván III ocupan Viazma, Briansk, Novgorod Severski, Chernigov, y Basilio III prene [[Smolensko]] en 1514.
Linia 92:
=== Rebuelta cosaca ===
En 1637 esclata a lo sud de [[Kiev]] una revolución campesina y cosaca que ye esclafata por os polacos, que consiguen reforzar a suya influencia a l'ueste d'o Dniéper, endizcando encara mes a los cosacos, avezatos a autonomía y privilechios. En chinero de 1646 [[Bogdan Khmelnitsky]] se fa esleyir hetmán, mira de tener buenas relacions con os tradicionals enemigos [[Canato de
=== A primera guerra d'o Norte ===
Linia 154:
As primeras anyatas de rechimen ruso son tranquilas. O delegato d'[[Aleixandre I de Rusia|Aleixandre I]] ye o suyo chirmán Constantín, casato con una polaca. En 1818 se creya una universidat en [[Varsovia]], seguindo funcionando a de [[Vilna]]. Bi ha sociedatz secretas d'oposición antirrusa. O movimiento revolucionario d'o sieglo XIX plega t'o reino. A fins de 1830 bi ha una revolución en Varsovia y s'extendilla por tot o país. O 25 de chinero de 1831 a dieta proclama a caita d'o zar [[Nicolau I de Rusia|Nicolau I]] y nombra un gobierno nacional de 5 miembros. Dende febrero de 1831 bi ha una guerra entre polacos y rusos, coincidindo con una insurrección en Lituania. Os rusos esclafan a revuelta polaca. O 7 de setiembre o cheneral Paskievitch obliga a Varsovia a capitular. Ye nombrato gobernador de Polonia en [[1832]], prene mesuras contra os polacos como cerrar a [[Universidat de Varsovia]]. Fuera d'o Reino de Polonia fa una represión crudel con execucions, deportacions ta Siberia, traslado d'a nobleza polaca ta o [[Caucaso]], cierre d'a [[universidat de Vilna]] y uso d'a luenga rusa en as escuelas y tribunals.
O rechimen autoritario podió evitar o contachio revolucionario de 1845 y duró dica a muerte de [[Nicolau I de Rusia|Nicolau I]] en [[1855]] y de Paskievitch en 1856. Dimpués d'a [[guerra de
Dende 1882 a presión se relaxa, amaneixen partitos politicos: Liga Nacional (1886), Partito Nacionaldemocrata (1897), Partito socialista polaco (1892) y partito socialdemocrata. En as esleccions de 1906 a la primera duma, dimpués d'a revolución rusa de 1905 os 36 escanyos d'os países d'a Vistula van a los nacionaldemocratas y 20 polacos son esleitos en a Rusia occidental.
|