Diferencia entre revisiones de «Uello»

Contenido eliminado Contenido añadido
m r2.7.2) (Robot Adhibito: my:မျက်လုံး
m ortografía, replaced: a dintro → adintro, bels → bells using AWB
Linia 4:
O '''uello''' (d'o [[idioma latín|latín]] «''ocŭlus''») ye un [[organo]] sensible a la percepción d'a [[luz]], que en os [[Homo sapiens|humanos]] s'identifica con o [[sentito]] d'a [[vista]]. Os uellos más simples no fan que detectar si arredol d'élls ye claro u escuro. Os uellos más complexos son acostumbratos a ofreixer una percepción visual. Muitos [[organismo]]s complexos, como los [[mamifero]]s, os [[paixaro]]s, os [[reptil]]s u os [[peix]]es, tienen dos uellos que pueden enfocar-se bien enta un mesmo plano, resultando-ne una sola "imachen" [[tridimensional]] ([[visión binocular]]) como en o caso d'os humans, bien enta planos diferens, creyando asinas dos "imáchens" deseparatas ([[visión monocular]]), como en o caso d'os [[coniello]]s y os [[camalión|camalions]].
 
En a mayoría de [[vertebrato]]s y en belsbells [[molusco]]s, a función d'o uello ye de prochectar imáchens sobre una [[retina]] sensible a la luz, en a qual se detecta la luz y os sinyals son trasmesos ta o [[cerebro]] per meyo do [[niervo optico]]. Istos uellos, per un regular, son alto u baixo esfericos, contienen una sustancia [[trasparencia|trasparent]] chelatinosa dita [[humor vitria]], con una [[lent d'enfoque]] dita [[cristalino]] y a ormino un musclo, l'[[iris]], que regula la intensidat de luz que penetra en o uello. Os uellos d'os [[cefalopodo]]s, os [[peix]]es, os [[anfibio]]s y as [[serpient]]s acostumbran a tener cristalinos fixos y o enfoque se consigue de manieras pareixitas a las d'a lent d'una camara.
 
== A evolución d'os uellos ==
Linia 13:
== Anatomía d'o uello ==
[[Imachen:Iris1.jpg|right|thumb|250px|[[Iris (uello)|Iris]] humano (engrandamiento).]]
En os mamiferos, a estructura d'o uello ye especialment disenyata ta o quefer d'enfocar a [[luz]] sobre a [[retina]]. Totz os components per os que pasa la luz a dintroadintro d'o uello antis de plegar en a retina son trasparents, en minimizando lo escureiximiento d'a luz. A [[cornia]] y o [[cristalino]] aduyan a que os rayos de luz converchan en a retina. Ista luz causa uns cambeos quimicos en as celulas fotosensibles d'a retina, prevocando asina que uns [[empulso niervoso|empulsos niervosos]] endrecen enta o cerebro.
 
A luz dentra en o uello dende un meyo externo como l'aire u l'augua y pasa a traviés d'a [[cornia]] dica la primera d'as dos humors, l'[[humor aquosa]]. Gran parti d'a refracción d'a luz ocurre en a [[cornia]], que tiene una curvatura fixa. A primer humor ye una masa clara que conecta la cornia con o cristalino, aduya a mantener a forma convexa d'a cornia (necesaria ta la [[converchencia]] d'a luz en a lent) y subministra nutriens a lo [[epitelio]] d'a cornia. L'[[iris (uello)|iris]], entre o cristalino y a primer humor, ye un circlo coloriato de fibras musculars. A luz ha de pasar en primeras per o centro de l'iris, a [[pupila]] u nineta d'o uello. Os musclos [[musclo circular|circular]] y [[musclo radial|radial]] s'encargan activament d'achustar a grandaria d'a pupila ta mantener un nivel más u menos contino de luz que penetra en o uello. Si bi n'entrase de más, a retina podría resultar danyata; y si bi n'entrase de menos, no se i captaría garra imachen. O cristalino, dezaga de l'iris, ye un disco elastico [[convexo]] que enfoca la luz, a traviés d'a segunda humor, sobre a retina.