Diferencia entre revisiones de «Arabes»
Contenido eliminado Contenido añadido
m r2.6.3) (Robot Adhibito: ps:عرب |
Sin resumen de edición |
||
Linia 44:
En l'antiguidat os arabes yeran restrinchitos a la peninsula arabica, encara que como resultato d'una dinamica común en pueblos d'os desiertos y estepas, bellas tribus podeban emigrar a la periferia d'o desierto, fuera d'Arabia y mezclar-se con as poblacions locals. Os [[nabateus]] son consideratos arabes por bellas fuents. Os arabes yeran asimilatos por as poblacions locals arameuparlants de Siria y Mesopotamia. En a muga entre o [[Imperio Bizantín]] y o [[Imperio Persa Sasanida]] bi heba tribus arabes como etnias-tampón pa defender as mugas d'os dos imperios.
En tiempos de Mahoma i heba caravanas que trescurzaban os desiertos y estepas d'Arabia de norte a sud. Muitos arabes yeran pastors transuants u nomadas que criaban [[dromedario]]s. Mahoma creyó un estato teocratico con capital en [[
Dende o califato d'[[Alí]] o centro politico d'o mundo musulmán abandonó a peninsula arabiga ya de pa cutio, encomenzando tamién a perder o papel de centro politico tamién pa os arabes, muitos d'ellos ya emigratos fuera d'Arabia. En os territorios conquiestos por os arabes musulmans cada vegata yera més lumerosa a población arabizata, tanto por o modelo de dominio d'elites, como por razons relichiosas, l'arabe yera a luenga relichiosa y de l'[[Alcorán]]. O mundo arabe yera ya dividito en dos partes: ''Magreb'' (tierras a l'ueste d'o Nilo) y ''Maxric'' (tierras de l'este). Encara que Arabia esdevién una marguin d'o mundo islamico, o [[Hechaz]] encara tendrá importancia por estar-ie as ciudatz sagratas d'[[A Meca]] y [[Medina]]. [[Omán]] y o [[Yemen]] s'independizoron pronto d'o primer califato, y os beduins de l'Arabia central deixoron de tener papel en a politica internacional quan desapareixioron os [[carmatas]].
A meyatos d'o sieglo X confioron a un descendient d'os quraisís a función hereditaria de [[xarif]] d'a Meca. En l'anyo 975 o xarif d'A Meca reconoixió a sobiranía d'os [[fatimís]] d'[[Echipto]]. Os suyos descendients estioron baixo a sobiranía nominal d'os [[selchucidas]] (1070- meyatos d'o sieglo XII), y dimpués d'as dinastías echipcias d'os ayubís y dende 1280 d'os [[mamelucos]], pa estar
que estió a calendata en a quala [[Muhammad ibn Abd-al-Wahhab]] como líder relichioso (os d'a suya secta serían conoixitos como [[wahabistas]]) y [[Muhammad ibn Saud]] como líder politico (un capitoste de tribu en o [[Neched]]) estioron os establidors d'un estato unificato en o centro d'a [[peninsula arabica]], encara que teneban que luitar d'una man con atras familias destacatas d'o territorio y d'atra man con o [[Imperio otomán]] y con [[Echipto]], potencias foranas con muita influencia politica y relichiosa en a pensinsula en ixas envueltas. Ibn Saud y os suyos succesors convirtioron por a fuerza a lo [[wahabismo]] a muitas tribus beduinas, que quedoron unitas. En l'anyo 1773 sozmetioron [[Riad]], en l'anyo 1792 [[Qatar]] y en l'anyo 1793 a rechión de Hasa, habitata por [[xiitas]]. En l'anyo 1802 os saudís atacoron [[Karbala]] y destruyoron los puestos santos d'os xiitas. En l'anyo [[1803]] conquirioron [[A Meca]] y forachitoron a los pelegrins. Estos exitos obligoron a los otomans a intervenir seriament. O soldán otomán ordenó d'actar a lo pachá d'Echito [[Mehmet Alí]], y os echipcios ocuporon Neyed en os anyos 1818-1824 y en 1837-1840. O estato saudí quedó redueito a [[Riad]] y a suya redolata, y en l'anyo 1880 Riad fue preso por os shamís de Hail, que yeran aliatos d'os otomans.
En [[1902]] [[Abdelaciz ibd Saud]] dimpués d'estar exellato en [[Kuwait]] conquirió a ciudat de [[Riad]], que dica ixe inte yera a seu d'un clan arabe rival d'os shamís. Riad esdevenió a suya propia capital, sozmetió o Neched, forachitó a los otomans de Hasa en 1913 y creyó colonias de ''ijwan'', beduins sedentarizatos convertitos en combatients d'o wahabismo. En l'anyo 1913 o [[Imperio Britanico]] y o [[Imperio Otomán]] se repartioron as arias d'influencia en Arabia oriental. Os britanicos consiguioron a part d'Arabia orientata enta a costa d'o Golfo d'Adén y d'a Mar Arabiga d'o Golfo Persico dica Qatar. [[Neched]] y Hasa pasoron a estar en a esfera otomana. En Arabia occidenal o sharif d'A Meca Hussein, o emir d'Asir [[Muhammad al-Idrisi]] y o imán de Yemen Yahya reconoixioron l'autoridat otomana. Este equilibrio se crebó en a [[Primera Guerra Mundial]].
En 1915 os britanicos yeran en guerra con os otomans y permitioron que os liders arabes se rebelasen contra os otomans pa protecher a [[Canal de Suez]] y os suyos intreses en o Golfo Persico. Os britanicos contemploron a posibilidat de creyar un Califato arabe. En aviento de 1915 os britanicos firmoron un alcuerde con Ibn Saud que permitiba a los saudís de liberar-se d'a sobiranía otomana. O sharif d'A Meca Husein fue proclamato por os britanicos rei de [[Hijaz]].
| |||