Diferencia entre revisiones de «Polacos»

Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
→‎Os repartos de Polonia: clean up, replaced: emperatriz → emperadriz using AWB
Sin resumen de edición
Linia 45:
En a "[[Canción de Roldán]]" mencionan bells pueblos sozmesos por [[Carles Magno]], y uno d'ellos son os ''Puillain'', que bels investigadors relacionan con os Polans <ref>[[Gabriela Makowiecka]], [[Estanislao Macowiecki]] ''La Cultura Eslava'' Editora Nacional</ref>. Curiosament sieglos dimpués qui tradució o "[[Libro del Trasoro]]" a l'aragonés dende o francés s'entivocó y tradució ''as poulains'' por ''aspoliens''.
 
A etnochenesi d'o pueblo polaco se troba en a fusión de tres tribus eslavas occidentals d'a cuenca d'o río [[Vistula]]: os [[vislans]] d'a rechión de [[Cracovia]], os [[silingos]] de [[Silesia]] y os [[polans]] de [[Posnania]], baixototz l'autoridaten comúna [[subchección (poder)|subchección]] d'a dinastía [[Dinastía Piast|Piast]], fundata por o rei polán [[Mieszko I]] (960-992). Mieszko se convirtió a lo cristianismo en l'año [[966]] pa privar una presión cristiana de signo chermanizador y posó un bispe en Poznan en l'año [[968]].
 
Boreslau I Chrobry ([[Boreslau o Valient]]) (992-1025) siguió ixa mesma politica prochermana, teneba buenas relacions con [[Otón III]] y casó a la suya filla con o markgraf [[Hermann I de Meissen]]. Os [[polans]] facioron més fuerte a suya posición hechemonica entre os eslavos occidentals sozmetendo a los vislans y conquerindo Cracovia. En l'anyo 1000 creyó o [[arcebispato en Gniezno]] con churisdicción sobre os bispatos de [[Diocesi de Wroclaw|Wroclaw]], [[Diocesi de Cracovia|Cracovia]] y [[Diocesi de Kolberb|Kolberg]], o que fa que Polonia siga una provincia eclesiastica independient d'as provincias eclesiasticas alemanas, pendendo dreitament de Roma. En l'anyo 1002 Boreslau Chrobry creba con a ideya universalista d'un imperio d'a cristiandat y cambeya de politica, defendendo intreses polacos contra l'o Imperio y contra [[Reino de Bohemia|Bohemia]].<ref>[[Hermann Kinder]] [[Werner Hilgemann]] ATLAS HISTORICO MUNDIAL. Desde los orígenes a la Revolución Francesa</ref>. En 1025 consigue o reconoiximiento d'o suyo títol reyal. A conversión d'os polacos a lo cristianismo creyó una falca cristiana que dixó solos a los [[vendos]], que ya no podioron resistir a colonización alemana como enantes heban feito con bravura.
 
=== Sieglos XI, XII, XIII ===
En os sieglos XI y XII os succesors de [[Boreslau]] irán repartindo-se o reino. En o sieglo XI os ataques d'os checos combinatos con una revuelta d'os polacos pagans obligoron a [[Casimiro I]] a fuyir d'o país. Casimiro I podió tornar ta Polonia con aduya d'os alemans, y quan torna a reinar estableix a capital en [[Cracovia]], fendo una reorganización d'a ilesia con clero alemán y una reorganización d'o estato, tresladando o centro politico dende [[Polonia a Gran]] enta [[Polonia a Chica]], mes enta lo sud, en as antigas tierras d'os [[Crovates]] blancos. A fragmentación politica d'os polacos permite que contine l'abance alemán, sobretot en Silesia. Amés os cristians alemans ocupan arias luen d'as tierras alemanas a lo norte de Polonia. Se creya o [[bispato de Riga]] en 1201 y s'organiza a [[orden d'os Portaespatas]] que prene o control de Libonia y Kurlandia. O duque Conrado de Mazovia fa venir a la [[Orden Teutonica]] pa que luite en [[Kulmerlandia]] contra os [[prutens]], y en 1224 a Orden se i estableixe pa convertir-los.
 
A l'este de Polonia os Estato de [[Kiev]] ye esminglanato en 12 prencipatos, beluns d'os quals son atacatos por os pueblos d'as estepas. Os [[cumans]] saqueyan Kiev en [[1203]]. Dimpués d'os [[cumans]] os duenyos d’asd'as estepas son os [[Imperio Mongol|mongols]], que en 1239-1242 devastan Polonia y derrotan a un exercito polaco-alemán en [[Legnica]], enantes d'entrar en Hongría.
 
=== O sieglo XIV ===
A fins d'o sieglo XIII a disgregación d'o reino fa que i haiga muita anarquía politica. Os [[mainates]] polacos (l'alta nobleza) son totpoderosos, os ''[[szlachta]]'' (baixa nobleza) son furos. A monarquía s'ha tornato electiva. A ilesia catolica mantién a unidat nacional y contina a presión alemana. [[Silesia]] ye adhibita a lo [[SacreSacro Imperio Román-Chermanico|Sacro Imperio]], en 1308 a Orden Teutonica s'ha anexionato [[Danzig]] y [[Pomerelia]] y ha tallato a Polonia l'acceso a la Mar Baltica.
 
Os zaguers Piast consiguiron adrezar a situación: [[Ladislau o breu]] (1320-1333) y sobretot [[Casimiro o Gran]] (1333-1370). Baixo o reinato de Casimiro o Gran Polonia recupera a prosperidat, aculle a inmigrants, especialment chodigos forachitatos d'Alemanya (que esdevendrán un grupo etnico chodigo nuevo con un important papel en Polonia, os [[asquenazís]]). En 1349 Polonia s’ixamplas'ixampla con o prencipato rutén de Halicz u [[Galitzia]]. En a capital Cracovia s'estableix una universidat en 1364.
 
=== Unión Polaco-lituana ===