Diferencia entre revisiones de «Republica de Venecia»

Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Jpbot (descutir | contrebucions)
m ortografía
Linia 57:
A suya fundación estió d'alto u baixo en l'anyo [[421]], en o qualo os habitants d'a rechión, debant l'amenaza d'as invasions [[longobardos|longobardas]] y atras que heban destruito a capital, [[Aquileya]], se refuchioron en as [[paúl]]s d'a desembocadura d'o [[río Po|Po]], en as islas d'a [[laguna de Venecia]], (una [[laguna]] de tipo [[Albufera]]); tot en una zona estratechica entre as peninsulas [[peninsula italica|italica]] y d'[[peninsula d'Istria|Istria]], dita más tarde [[golfo de Venecia]].
 
O estato venecián amanixió lentament entre o [[Imperio Bizantín]] y lo [[Sacre Imperio Romano-Chermanico]] en os sieglos IX ey X. En l'anyo 993 [[Costantinoble]] li concede privilechios comercials en unos tiempos que o comercio mediterranio yera dominato por Bizancio, (que controlaba os puertos italians de [[Bari]], [[Amalfi]] y [[Salerno]]), u por os musulmans. A lo principio Venecia preba de fer-se con o control de l'[[Mar Hadriana|Hadriana]] contra os musulmans u os [[normandos]], y tamién da vida a rutas comercials con Europa a lo norte d'os Alpes, (comerciando con [[Breslau]], [[Cracovia]], [[Leipzig]], [[Nuremberg]], [[Franckfort]], [[Lübeck]], [[Campanya]] y [[Bruxas]]).
 
=== Apocheu ===
A [[primera cruzata]] (1096-1099) permite que Venecia estableixca bellas bases en Levant. En [[1122]] Venecia ubre sucursals en [[Tiro]] y [[Tripoli]]. En 1123 dimpués d'una batalla a man d'[[Ascalón]] Venecia y [[Republica de Chenova|Chenova]] encomienzan a dominar o comercio mediterranio. Venecia s'enriqueix con o comercio d'a [[seda]] y de l'[[azeiteaceite]], comercio que se fa con [[Costantinoble]], [[Corinto]] y [[Tebas]]. En [[1171]] o emperador [[Manuel I Comneno]] confisca os biens d'os mercaders venecians de Costantinoble.
 
A [[quatrena cruzata]] ye decisiva pa que os venecians prengan o control d'a [[Mar Echeya]] con a conquiesta de [[Creta]]. A lo mando de [[BonifazioBonifacio de Monferrato]] ([[1202]]), a cruzata no s'adreza a lo suyo obchectivo ey s'esbarra ta [[Costantinoble]], que ye saqueyata en ([[1204]]) y on posan a un emperador catolico ([[Balduín de Flandres]]). D'astí entadebant os venecians controlan a mésamés d'a una gran part comercio mediterranio, as [[islas echeyas]], as [[islas chonicas]], [[Creta]], (que ye poblata con colonias militars), o [[Peloponeso]] y una part de [[Tracia]]. Venecia establix relacions con China, alavez mandata por a [[dinastía Yuan]], por meyación d'os chirmans [[Polo]], que arriban en [[Pequín]] pasando por [[Asia Central]]. Venecia tien por rival a [[republica de Chenova|Chenova]] en a Mediterrania occidental, pero con tot ey con ixo a moneda veneciana (o [[ducato (moneda)|ducato]], acunyato dende [[1284]]) s'imposa como patrón monetario en totz os puertos mercants d'a Mediterrania. En [[1381]] os se produce a [[guerra de Chioggia]] entre Venecia y [[republica de Chenova|Chenova]].
 
A fins d'o sieglo XIV a republica veneciana mira d'examplar os suyo territorio en tierra firme (''[[Domini di Terraferma|Terraferma]]'') ocupando [[Treviso]], [[Padua]], (1404-1405), [[Vizenzia]], [[Verona]], [[Trentino]] (1416), [[Friul]], [[Istria]]. En l'anyo [[1420]] a Republica de Venecia s'anexionó os [[Dominios de Terraferma]], y en l'anyo [[1445]] l'anterior [[Patriarcato d'Aquileya (estato)|Patriarcato d'Aquileya]] fue adhibito a la Republica de Venecia con o nombre de ''Patria del Friuli''. L'apocheu terrestre de Venecia ye marcato en l'inte d'a [[Paz de Lodi]] ([[1454]]).
 
=== Decadencia ===
A caita de Costantinoble y o creximiento d'o [[Imperio Otomán]] farán que Venecia vaiga perdendo a hechemonía d'a Mediterrania, con un estato fuerte musulmán on treballan bien a mésamés d'os comerciants [[griegos]] as minorías comercials [[armenios|armenia]] y [[sefardís|sefardí]]. En [[1489]] os venecians s'anexionan [[Chipre]]. Encara en [[1571]] os venecians luitan chunto a os [[Espanya|espanyols]] en a [[Batalla de Lepanto]], pero en l'anyo [[1669]] os venecians se veyen obligatos a ceder [[Creta]] a los otomans, dimpués d'una invasión en a que os griegos de posan de parte d'os turcos.
 
A fin d'a republica de Venecia ye o [[tractato de Campo Formio]] ([[1797]]) quan o territorio de Venecia fue repartito entre [[Francia]] y [[Austria]]. [[Dalmacia]], [[Istria]] y a propia [[Venecia]] pasoron a depender d'[[Austria]] y [[Francia]] se quedó a isla de [[Corfú]].
 
[[Categoría:Historia d'Italia]]
[[Categoría:Estatos desapareixitos]]
 
{{Destacato|de}}
{{Destacato|eu}}
{{Destacato|vec}}
 
[[Categoría:Historia d'Italia]]
[[Categoría:Estatos desapareixitos]]
 
[[ar:جمهورية البندقية]]
[[arz:جمهورية فينيسيا]]