Diferencia entre revisiones de «Pero III d'Aragón»

Contenido eliminado Contenido añadido
EmausBot (descutir | contrebucions)
m r2.6.4) (Robot Adhibito: Modificato: ru:Педро III (король Арагона)
Sin resumen de edición
Linia 1:
{{Grafía_87}}
{{Ficha de noble
| títol=Rei
Línea 11 ⟶ 10:
| succesor0=[[Alifonso III d'Aragón|Alifonso III]]
| naximiento=[[1239]]
| muerte=[[2 de nobiembrenoviembre]] de [[1285]]
|}}
'''Pero III d'Aragón''' u '''Pietro III d'Aragón''', dito '''lo Gran''' (*[[1239]] – † [[2 de nobiembrenoviembre]] de [[1285]], [[Vilafranca del Penedès]]). Fillo de [[Chaime I d'Aragón|Chaime I lo Conqueridor]] y a suya segunda muller [[BiolánViolant d'Hongría]], suzediósuccedió a lo suyo pai en [[1276]], en os títols de rei de [[Corona d'Aragón|Aragón]], rei de [[Reino de Valencia|Valencia]] (como ''Pero I''), y conte de [[Condau de Barcelona|Barcelona]] (como ''Pero II'').
 
== Vida ==
Casato lo 13 de chunio de [[1262]] en a Seu de [[Montpeller]] con [[Gonstanza II de Secilia|Gonstanza de Hohenstaufen]], filla y erederaheredera de [[Manfredo I de Secilia]], estioronfuoron coronatos en [[Zaragoza]] en una zerimoniacerimonia en a cualaquala Pero canzelócanceló lo basallachevasallache que ebaheba achustato con o Papa o suyo lolo [[Pero II d'Aragón|Pero II]].
 
Tot o suyo reinato se zentrócentró en a esbandidura d'a [[Corona d'Aragón]] por o [[Mar Mediterranio|Mediterranio]] y ta ixo aprobeitóaproveitó o suyo matrimonio con Constanza ta demandar a corona sezilianaseciliana.
 
Secilia se trobaba dende [[1266]] baixo a soberanía de [[Carlos d'Anchú]] qui, con o emparo d'o papa [[Climent IV]] que no deseyaba a dengún [[Hohenstaufen]] en o sursud d'Italia, ebaheba estato imbestitoinvestito rei dezaga de redotar, en [[Batalla de Benavent|Benavent]], a Manfredo qui morió en a batalla.
 
En [[1279]] una flota d'a corona aragonesa, a lo mando de [[Conrado Lanza]], recorre as costas africanas ta retornar a soberanía feudal d'Aragón sobre [[Tunizia]] que a muerte d'o emir Muhammad I al-Mustansir ebaheba debilitato. PosteriorménPosteriorment, en [[1281]], Pero III armó una flota para embadirinvadir Tunizia y demandó a lo reziénrecién esleito papa [[Martín IV]] una bula que declarará la operaziónoperación melitar como [[cruzata]]; pero lo papa, d'orichen francés y partidario de Carlos d'Anchú, li'n negó.
 
Quan a flota iba a salir, escayexioronescayeixioron en Secilia as clamatas [[BisprasVispras sezilianassecilianas]], quan os [[secilians]] consiguioron forachitar a los franceses, dimpués de fer-ne una [[mortalera]] grant. Os sezilianossecilians nimbioronninvioron allora una embaixata ta Pero III ofrexendoofreixendo-li a corona sezilianaseciliana a la que teneba dreito graziasgracias a lo suyo matrimonio. O reyrei aragonés posó allora la suya flota endrezera ta Secilia an plegó lo [[30 d'agosto]] de [[1282]] ey lo coronoron rei en a ziudat[[ciudatz de Secilia|ciudat]] de [[Palermo]].
 
A l'inte nimbióninvió una embaixata ta Carlos d'Anchú, que se trobaba en [[MesinaMecina]], demandando-li que lilo reconoxesereconoixese como rei de Secilia ey albandonara a isla. A redota d'a flota anchebinaanchevina en [[Nicoreta]] por l'almirant [[Rocher de Lauria]], obligó a Carlos a dixardeixar MesinaMecina y cubillar-se en o suyo reino de [[Nápols]].
 
O papa Martín IV respondió a la coronación sezilianaseciliana de Pero III con a suya escomuniónexcomunión ([[9 de nobiembrenoviembre]] de 1282) y a suya deposizióndeposición como rei de Aragón ([[21 d'abientoaviento]] de 1283), ofrexendoofreixendo a corona a lo segundo fillo d'o rei de Francia, [[Carlos de Balois]], a qui imbistióinvestió lo 27 de febrero de 1284, y declarando una cruzata contra Aragón.
A situaziónsituación en a que se trobó Pero III yera de tot inestable, antimás d'aberhaber de luitar contra a embasióninvasión franzesafrancesa que se yera preparando a lo norte d'os [[Perineus]], tamién abióhabió d'enfrentar-se a greus problemas en o interior d'os suyos reinos surtitos por as nezesidaznecesidatz economicas que a conquista de Secilia prebocóprevocó.
 
A més d'a embasión franzesafrancesa ey ataques nabarrosnavarros Aragón abióhabió de fer frent a un ataque d'o [[SiñorSinyor d'Albarrazín]] en [[1283]], sindembargomanimenos se soluzionoronsolucionoron en [[1284]] con a bitoriavictoria de lo [[Setio d'Albarrazín]], en a que adhibió esta señoríasenyoría a la Corona d'Aragón.
 
Pero III soluzionasoluciona os problemas internos premitindopermitindo, en [[1283]], a formaziónformación d'a [[Unión Aragonesa]] y churando lo "[[PribilechioPrivilechio d'a Unión|PribilechioPrivilechio Cheneral]]" que esfendeba os pribilechiosprivilechios d'a nobleza; y atorgando a Catalunya la constituziónconstitución "Una vegada l'any" en as corzcortz zelebratascelebratas en Barcelona entre 1283 y 1284.
 
SoluzionatosSolucionatos os problemas interiors pudo meter ficazióficacio en a embasióninvasión franzesafrancesa, que a lo mando d'o propio rei francés [[Felipe III de Francia|Felipe III]], prenió en [[1285]] a ciudat de [[Chirona]], ta aberhaber de retirar-se quan a flota aragonesa tornó de Secilia a lo mando de Rocher de Lauria y redotó a lo exerzitoexercito francés.
 
Dezaga la suya gran bitoriavictoria, Pero III s'iba a enfrentar a lo suyo chirmán [[Chaime II d'Aragón|Chaime II]] y a lo suyo sobrín o rei [[Sancho IV de LiónLeyón y Castiella|Sancho IV de Castiella]] que no li ebanheban aduyato mientres o suyo conflicto con os franceses, pero a suya muerte prematura, o [[11 de nobiembrenoviembre]] de [[1285]], lo impedió.
 
== Descendients ==
De o suyo matrimonio con Gonstanza en naxioronnaixioron os siguienssiguients fillos:
 
* [[Alifonso III d'Aragón]] (1261-1291), [[Reino d'Aragón|rei d'Aragón]], [[Reino de Valencia|Valencia]], [[Reino de Mallorca|Mallorca]] y [[Condato de Barcelona|conte de Barcelona]].
Línea 46 ⟶ 45:
* A infanta [[Isabel d'Aragón]] (1271-1336), '''[[Santa Isabel de Portugal]]''' u '''[[Santa Isabel d'Aragón]]''', reina consort de Portugal por o matrimonio en 1288 con [[Dionís I de Portugal]].
* [[Frederico II de Secilia]] (1272-1337), [[Reino de Secilia|rei de Secilia]].
* A infanta [[BiolánViolant d'Aragón ey Secilia|BiolánViolant]] (1273-1302), casata en 1297 con o infáninfant Roberto de Nápols, futuro [[Roberto I de Nápols|Roberto I]].
* O infáninfant Pero d'Aragón (1275-1291).
 
== A suya luenga ==
Línea 55 ⟶ 54:
 
De tot ixo, se puet inferir que Pero III d'Aragón yera fablant d'aragonés, u mesmo que l'aragonés yera a suya luenga materna.
 
En o [[Reino d'Aragón]] Pero III crebó con o monopolio sobre a escritura que teneba a ilesia (en latín), y s'encomenzó a fer servir con regularidat l'aragonés como luenga escrita oficial chunto con o latín. O standard [[aragonés meyeval]] fixato en tiempos de Pero III y que duró dica o reinato d'[[Alifonso V lo Magnanimo|Alifonso V]] ye conoixito como ''scripsa aragonesa''.
 
<center>