Diferencia entre revisiones de «Imperio Austrohongaro»

Contenido eliminado Contenido añadido
Jpbot (descutir | contrebucions)
m refirme aerio, replaced: nobiembre → noviembre (3), abiento → aviento, mazion → macion, sozial → social
Sin resumen de edición
Linia 1:
{{Grafía_87}}
{{Estato desapareixito
|nombre_oficial = ''Österreich-Ungarn''<br />''Osztrák–Magyar Monarchia''
Línea 10 ⟶ 9:
|anyo_fin = 1918
|evento_inicio = [[Compromís Austro-Hongaro]]
|evento_fin = DesapariziónDesaparición
|calendata_inicio = [[8 de chunio]] de [[1867]]
|calendata_fin = [[31 d'octubre]] de [[1918]]
Línea 30 ⟶ 29:
|lema_nacional =
|himno_nacional = [[Gott erhalte Franz den Kaiser]]
|idioma = [[Idioma alemán|Alemán]], [[Idioma hongaro|hongaro]] ey [[idioma latín|latín]]
|idioma_no_oficial = [[Idioma checo|Checo]], [[Idioma polaco|polaco]], [[Idioma ucrainés|ucrainés]], [[Idioma rumán|rumán]], [[Idioma croatacrovate|croatacrovate]], [[Idioma eslovaco|eslovaco]], [[Idioma serbio|serbio]], [[Idioma esloveno|esloveno]], [[Idioma rutén|rutén]] y [[Idioma italián|italián]]
|relichión =
|moneda =
Línea 48 ⟶ 47:
|notas =
}}
O '''Imperio Austro-Ongarohongaro''' estió un estato federal d'Europa ZentroCentro-Oriental formato por [[ZisleitaniaCisleitania]] ey [[Transleitania]], baixo l'autoridat d'a monarquía d'os [[Habsburgo]]. Sindembargo por a suya curta duración no tenió que dos emperadors: [[FranchoFrancisco Chusé]] I ey [[Carlos I d'Austria|Carlos I]].
 
O [[18 de febrero]] de [[1867]] se plegó a lo compromís austrongaroaustrp-hongaro. Como respuesta a lo problema d'as reibindicazionsreivindicacions nazionalsnacionals d'os Ongaros[[hongaros]]. O territorio baixo sobiranía d'os Habsburgo quedaba dibiditodividito en dos estatos: Cisleitania, con clase dirichent alemana ey Transleitania, con clase dirichent ongarahongara. Os dos estatos comparten sobirán, con o títol d’Emperadord'Emperador d’Austriad'Austria ey Rei d’Hongríad'Hongría, ey tamién comparten tres menisterios: economía, afers esteriosexteriors y defensa. Os territorios [[alemans]], [[polacos]], [[checos]], [[eslovens]] ey [[italians]] yeran en Cisleitania y os territorios [[ongaroshongaros]], [[eslovacos]], [[crobatescrovates]] ey [[vlacos]] yeran en Transleitania.
 
== ZisleitaniaCisleitania ==
Os [[alemans]] son o 36 % d'a población de [[ZisleitaniaCisleitania]] ey o 12 % d'o Imperio Austro-Ongarohongaro. 4/5 partespartz son en o territorio que esdebendráesvebendrá [[Austria]], (os ''Alpenländer'') y en os [[Sudetes]]. En ZisleitaniaCisleitania os [[checos]] ey [[italians]] tendrán importants mobimientosmovimientos separatistas.
 
== Transleitania ==
A dieta ongarahongara ratificó o compromís en abril de 1867. O [[8 de chunio]] ye coronato [[FranchoFrancisco Chusé]] rei de Hongría. Encomenzará una campañacampanya de maguiarizaziónmaguiarización d'as minorías, en un estato on os hongaros no yeran que o 48 % d'a población, os [[eslovacos]] o 9,4 %, os rutens ([[rusins]]) o 2,3 %, os [[vlacos]] o 14,1 %, os [[serbios]] o 5,3 %, os [[crobatescrovates]] o 8,8 %, os [[alemans]] o 9,8 % ey un 2,2 % d'atras minorías.
 
Hongría preba de millorar a educazióneducación examplando l'amostranza primaria, segundariasecundaria ey superior en a capital y en as provincias. As trasformacions creyan tensions socials. A baixa nobleza monopoliza os puestos de l'administración ey d'o exerzitoexercito. O poder economico ey as finanzas son en mans d’unad'una burguesía en gran parte chodiga maguiarizata ey a begatasvegatas cristianizata, con igualdazigualdatz de dreitos zebilscivils en 1893.
 
O rechimen electoral que limita a representaziónrepresentación en o Parlamento d'as minorías nazionalsnacionals. O Compromís de 1867 no resolbióresolvió o problema d'as nazionalidaznacionalidatz, que ebanheban de contentar-sen con a lei de nazionalidaznacionalidatz d'o [[6 d'aviento]] de [[1868]], de fueras d'os [[crobatescrovates]] teneban un rechimen propio por o compromís hongaro-crobatecrovate de noviembre de 1868. A lei de nazionalidaznacionalidatz autoriza o uso d'as luengas minoritarias a escala local, en l'administración, en as ilesias ey asoziazionsasociacions. L'[[idioma hongaro|ongarohongaro]] ye a luenga d'estato ey l'aplicaziónaplicación d'a lei ye dende un punto de bistavista zentralistacentralista ey no tan tolerant como en o texto d'a lei.
 
Dimpués de 1867 a nobleza ongarahongara quereba que fuese suprimita a estituzióninstitución d'as [[mugas melitars]], en o [[Banato]] en 1872 y en [[Croacia]] ey [[Eslavonia]] en 1878.
 
En a decada de 1870 os abitantshabitants de [[Bosnia-Herzegovina]] y de [[Bulgaria]] se sublebabansublevaban a lo [[Imperio Otomán]], encomenzando una crisiscrisi internacional. Por o [[Congreso de Berlín]] de chulio de 1878 Austria-Hongría ocupan [[Bosnia-Herzegovina]] y o [[Sanchac de Novi Pazar]].
 
A ocupaziónocupación de Bosnia-Herzegovina, que ya no chustificaba una muga melitar y en 1872 fue suprimita a [[muga melitar]] de [[Croacia]] y [[Eslavonia]], quedando os [[serbios]] ey [[crobatescrovates]] sin os prebilechios[[privilechio]]s que i teneban, con o que crexecreixe o descontento.
 
Una lei d'educazióneducación de 1879 imposa a las escuelas d'as minorías un menimo d'amostranza de l’ongarol'hongaro, y en 1907 encara aumentan as disposizionsdisposicions d'esta lei.
 
== A primera Guerra Mundial y fragmentaziónfragmentación d'o Imperio ==
O [[28 de chunio]] se produzeproduce l'atentato de [[Sarajevo]], o 27 de chulio Austria-Hongría declara a guerra a Serbia y o 28 de chulio encomienza a [[primera Guerra Mundial]], en a que Austria-Hongría ye derrotata.
 
O día [[11 de noviembre]] de 1918 o Emperador Carlos se refuchia en Italia. A derrota suposa un cambeyo total de mugas ey creyazióncreyación de nuebosnuevos estatos con territorios en l'antigo imperio: [[Checoslovaquia]], [[Reino d'os Serbios, CrobatesCrovates y Eslovens]], [[Polonia]] ey perdugas territorials a mans d'os estatos güegants: [[Italia]] ey [[Rumanía]]. [[Austria]] ey [[Hongría]] se deseparan.
 
O [[12 de noviembre]] de 1918 se proclamó a Republica de l'Austria Alemana “Deustch-Österreich”, como parte d'a [[Republica Alemana]], sindembargomanimenos o [[Tratato de Saint-Germain-en-Laye]] proibibaprohibiba que os alemans austriacos s'unisen a lo atros alemans en un mesmo estato, ey se creya a [[Republica d'Austria]], con un rechimen federal dende octubre de 1920.
 
Por o [[tractato de Trianon]] Hongría pierde territorios abitatoshabitatos por mayorías no ongarashongaras en as suyas marguins.
 
== Enrastres externos ==
Línea 83 ⟶ 82:
 
== Bibliografía ==
* [[André Sellier]], [[Jean Sellier]] ATLAS"Atlas DEde LOSlos PUEBLOSpueblos DEde EUROPAEuropa CENTRALCentral". Acento editorial.
* [[Jean Sellier]]. ATLAS"Atlas DEde LOSlos PUEBLOSpueblos DEde EUROPAEuropa OCCIDENTALOccidental". Editorial Paidós.
 
[[Categoría:Estatos desapareixitos]]