Diferencia entre revisiones de «Caesaraugusta»

Contenido eliminado Contenido añadido
Jpbot (descutir | contrebucions)
m refirme aerio
m ortografía using AWB
Linia 1:
{{Grafía_87}}
[[Imachen:Mapa Caesaraugusta.svg|thumb|350px|Mapa de Caesaraugusta sobre l'actual [[Zaragoza]]<br>&nbsp;&nbsp;1. [[Decumanus Maximus]]<br>&nbsp;&nbsp;2. ''Cardus Maximus''<br>&nbsp;&nbsp;3. Foro<br>&nbsp;&nbsp;4. Puerto fluvial<br>&nbsp;&nbsp;5. Termas publicas<br>&nbsp;&nbsp;6. Teyatro<br>&nbsp;&nbsp;7. Muralla]]
 
'''Caesaraugusta''' ye o nombre con que yera conoxita l'actual ciudat de [[Zaragoza]] en tiempos d'os [[Imperio Román|romans]].
 
Estió establita en honor d'o Emperador [[Zésar Augusto]] alto u baixo en l'añoanyo [[15 aC]] como una colonia sobre a poblaziónpoblación [[ibero|ibera]] de ''Salduie''. En ixe mesmo inte Zésar Augusto yera organizando as provincias d'[[Ispania]] dezaga d'a suya bitoria en as [[Guerras Cantabras]].
 
[[Imachen:Murallas romanas de Zaragoza.jpg|right|250px|thumb|Muralla de Caesaraugusta.]]
Línea 10 ⟶ 9:
''Colonia Caesar Augusta'' yera o nombre oficial d'a nueba ciudat, gozaba d'o pribilechio de tener o nombre completo d'o suyo fundador, qui acomandó lo suyo ''deductio'', como atras muitas fainas d'o Imperio, a lo suyo choben [[Agripa]].
 
En a fundaziónfundación d'a ciudat, partiziporon soldatos beterans d'as lechions ''[[Legio IV Macedonica|IV Macedonica]]'', ''[[Legio VI Victrix|VI Victrix]]'' ey ''[[Legio X Gemina|X Gemina]]'', lizenziatos dezaga la dura campañacampanya contra os [[Cantabros]], con a doble intinziónintinción de guaranciar a esfensa d'o territorio ey de fixar en er a presencia de [[Roma]]. Caesaraugusta teneba o tetulo de [[Colonia Inmune]], lo que feba que goza-se de determinatos pribilechios, asinas teneba dreito a cudir ey yera desimita d'o pago d'impuestos. Os nuebos ziudadans estioron ascribitos a la tribu ''[[Aniense]]''.
 
En o prozeso de reorganizaziónreorganización de territorios ispanos, se creyan tres provincias, ''[[Tarraconense|Tarraconensis]]'', ''[[Baetica]]'' ey ''[[Lusitania|Lvsitania]]'', dibiditasdividitas en combentosconventos churidicos (destritosdistritos menors con funzionsfuncions chudicials ey almenistratibasadministrativas); d'ells, o rechito por Caesaraugusta, o [[CombentoConvento Churidico Caesaraugustano]], yera lo másmas amplo d'os siet en os que se dibidibadividiba la provincia Tarraconense. Caesaraugusta asumió dende o primer inte o papel de cabezeracabecera rechional, sustituyendosustituindo a la colonia [[Victrix Ivlia Celsa]] (actual [[BiliellaViliella d'Ebro]]).
 
O periodo de mayor fuga d'a ciudat (sieglos [[sieglo I|I]] ey [[sieglo II|II]]) trayió muitas d'as grans obras publicas, bellasbelunas d'erasellas encara pueden veyer-sen güéhue: o [[foro román|foro]], o puerto flubialfluvial (que combirtióconvirtió a Caesarugusta en a prenzipalprencipal redistribuyidoraredistribuidera de mercanzíasmercancías d'a balval de l'[[Ebro]]), as [[terma]]s publicas, o [[teyatroteatro]], l'[[anfiteyatroanfiteatro]], o primer puenpuent d'a ciudat (situato en o mesmo puesto que l'actual [[Puent de Piedra (Zaragoza)|puent de Piedra]] ey que probablement yera una obra mistamixta de piedra ey fusta).
 
L'[[aguaaugua]] también teneba un important papel en Caesaraugusta romana, tanto por a suya situaziónsituación a o canto d'o [[río Ebro]] ey chunto a la desembocadura d'a [[UerbaUerva]] ey o [[río Galligo|Galligo]] como por os suyos complexos sistemas de furnito ey regano. Chunto a las ya ditas termas, s'han decumentatodocumentato asabelos [[alchub]]s, fuents ey trampos de cañeríascanyerías de plomo ey sanamiento.
 
Ya en o [[sieglo III]] prenzipiaprencipia la construziónconstrucción d'una imponent [[muralla]] ey l'albandono d'as grans obras publicas denotan o important prozesoproceso de crisiscrisi en o mundo román (segunda metat d'o sieglo III).
 
Mientres o [[sieglo V]], Caesaraugusta, como tot l'oczidentoccident román, ye aintroadintro d'un prozesoproceso de desintegrazióndesintegración d'o poder imperial.
 
== Enrastres externos ==