|
As '''Glosas Emilianenses''' son chiquetas notas en luenga [[luengas romances|romanz]] y [[Idioma vasco|vasca]] escritas en o codice latino Emilianense 60, pa fer claro o significato d'o texto en [[latín]]. A nota más conoixita ye escrita en a marguin d'a pachina 72. S'han conserbato en un códiz d'o [[monesterio de Sant Millán]], en [[A Riocha]], pero no ye seguro que se i escribisen.
S'escribioron en o [[sieglo XI]], pero encara i ha personas que afirman que datan d'o sieglo d'enantes. Se consideran o primer testimonio escrito en [[Idioma aragonés|aragonés]] y en [[Idioma vasco|vasco]]. Manimenos bi ha belbell filologo que no admite u no conoixe que ixe texto ye o primer testimonio de l'[[idioma aragonés|aragonesa]] y sigue en a creyencia que ye o primer texto escrito en [[idioma castellán|lengua castellana u espanyola]]. S'ha de dicir que esto ye debito a una formación dende un punto de vista hispanocentrista, punto de vista que minimiza a presencia y existencia d'o [[nabarronavarro-aragonés]] y l'[[asturleyonés]], a lo mesmo tiempo que apoyanrefirman secesionismos lingüisticos en l'ambito catalanoparlant y galaicoportugués.
== O texto d'as Glosas ==
As Glosas son escritas en [[latín]], [[luengas romances|romanz]] y [[Idioma vasco|vasco]].
Dende que se descubrioron se paró cuenta que os rasgos lingüisticos d'ixa lengua romanz no yeran propios d'o [[idioma castellán|castellano]], sino d'o [[nabarronavarro-aragonés]]. Por un regular ixo s'explicó por que enta par d'alavez o monesterio de Sant Millán feba parte d'o reino de [[reino de NabarraNavarra|NabarraNavarra]], u porque o castellán meyeval d'ixa rechión tien muitos elementos d'o romanz oriental, u porque o castellán encara no heba preso ixos catacters en la evolución suya; encara que l'analís lingüistica lo negaba, se continaba afirmando que yera o primer testimonio escrito en [[idioma castellán|castellano u espanyol]], y por ixo Sant Millán y [[A Riocha]] se consideran a sobén a "cuna d'o espanyol".
Os alazetz d'ixa explicaziónexplicación son muito febles, como demostró [[Heinz Jürgen Wolf]] en 1996: os rasgos lingüisticos no corresponden a o castellano, ni a o [[castellán d'a Riocha meyeval|riochán]], ni encara a o nabarronavarro porque tienen as trazas d'a lengua romanz d'o Pirineu central: l'[[Idioma aragonés|aragonés]] actual.
S'ha de fer notar que [[Jürgen Wolf]] con ''riochán'' se referiba a la [[castellán d'a Riocha meyeval]] bien conoixito y documentato, y con ''nabarronavarro'' a lo [[romanzeromance nabarronavarro|nabarronavarro]] d'os textos baixomeyevals, standard escrito más influito por o castellán que lo que s'escribiba en Aragón en a mesma epoca, desvenindo-se que dengún d'os dos reflexaba a morfolochía d'as [[parla (lingüistica)|parla]]s bibasvivas ey iban castellanizando a fonetica. Denguno no ha puesto refusar as ideyas d'iste lingüista alemán, que demostró o que muitos sospeitaban, encara que a sobén se fan amagar os argumentos d'élell.
===Tabla comparativa===
|}
A complexidat d'os [[articlo definito en l'aragonés|articlos definitos]] en aragonés fa que no pueda interpretar-sen bien en una tabla simpla como esta. En o nabarroaragonés[[navarro-aragonés]] d'estas glosas se vei que s'emplegaba o sistema d'articlos ''lo'', ''los'', ''la'', ''las'', talment con una e- debant, pero que ya heba cambeyato dezaga de '''n''' ta l'articlo ''o, os, a, as'', que huei predomina dezaga de n: s'escribiba ''sieculos delosieculos'' (en reyalidat escribiban chunto ''sieculos de los sieculos''), pero ''get en'''a''' onore''.
== Bibliografía ==
| 