Diferencia entre revisiones de «Chinguis Khan»
Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición |
Caxemira > Caixmir, como en quasi totz os idiomas |
||
Linia 28:
A primera mención d'o etnonimo d'os mongols ye d'o sieglo XII, referito a un pueblo que ocupaba as estepas a l'ueste d'o Gran Jingan, en a Cuenca de [[Querulen]]. Os suyos vicins meridionals yeran ditos ''tartres'' (que no s'han de confundir con os homonimos actuals [[tartres]] de l'antigo [[Imperio Ruso]]). Os Kereit ocupaban a val alta de l'[[Orkhon]], os merquit yeran establitos entre o Selenga y o [[laco Baikal]] y os naiman més a l'ueste, a man de l'Altai. Os öngüt feban una vida nomada a lo norte d'a [[Gran Muralla Chinesa|Gran muralla]].
Timuchín yera fillo d'un caudiello mongol a qui heban amortato os [[tartres (antiga tribu mongola)|tartres]]. A fins d'o sieglo XII consigue fer-se cabo d'os mongols, fue esleito [[khan]] en 1196. A principios d'o sieglo XIII vence a os [[tartres (antiga tribu mongola)|tartres]], dimpués a os [[kereit]], y a la fin a os [[merkit]].
En l'anyo 1206 fue esleito [[Gran Khan]] por l'asambleya ''Querltai'' cheneral de caudiellos de toz ixos pueblos y lis imposa o ''Yassa'' u codigo estricto a lo que totz han de sozmeter-sen, baixo [[pena de muerte]], garantindo con ixo una disciplina a la que os nomadas no yeran avegatos.
Con o títol de [[Gran Khan]], encomienza una nueva politica expansiva, sozmetendo atros pueblos y tribus. Os öngüt lis s'unen poco dimpués de [[1206]], y tamién os [[uigurs]] d'o reino de [[Khotcho]]. A tradición cultural d'os uigurs enriquirá a los mongols que careixeban de muitos modelos administrativos pa dirichir sociedatz diferents a las suyas. Os mongols prenioron una versión de l'[[alfabeto uigur]] pa escribir por primera vegata a luenga mongol. Os primers dirichents administrativos y funcionarios d'o imperio mongol estioron uigurs. Os fillos de Chinguis Khan tenioron preceptors [[uigurs]].
Con o Sinkiang y as tierras altas d'Asia Central dominatas, Chinguis Khan se lanza a la conquiesta d'os reinos de cultura sinizata que tien a man. Primero ye o reino de ''Quin'' d'o pueblo ''[[Churchet]]'', tamién atacato por a China [[Song]].
En 1209 os mongols atacoron a os [[tangutz]] de [[Xi Xia]], pero no podioron prener as ciudatz. Os [[tangutz]] solicitan a paz a cambeyo d'aduya militar a los mongols en caso de guerra. Chinguis Khan ya tiene asegurato o control de buena parte d'[[Asia Central]], esdevenindo-ie a mayor potencia militar. En 1121 invade o norte de China y vence a los [[Quin]] (una dinastía d'orichen [[churchetz|churchet]] u [[manchús|manchú]] que gobernaba China), ocupando [[Manchuria]] y prenendo [[Pequín]] en [[1215]].
Linia 40:
En 1211 uns usurpadors heban preso a [[cadiera reyal]] d'os [[Cara Quitai]] (que encara que en ixa epoca no yeran conoixitos como mongols yeran pertenexients a lo trallo linguistico d'os mongols), y os [[mainate]]s locals se posoron baixo a protección de Chinguis Khan.
Torna a la ofensiva en [[1218]] contra os Cara Quitai, os [[mainate]]s locals reciben a los mongols como libertadors. En 1218 o [[Xah]] de [[Khorezm]] comete a error d'executar a uns embaixadors mongols acusatos d'espías, y como represalia en 1219-1220 os mongols devastan [[Khorezm]] y s'anexionan tot o suyo territorio (que iba dende [[
En 1225 Chinguis Khan encomienza una expedición contra China y ataca de nuevo a los [[tangutz]], que no heban aduyato a los mongols quan yeran en guerra contra [[Khorezm]]. En 1227 mientres son esclafatos Chinguis Khan troba a muerte, quan ya heba previsto o reparto d'o imperio entre os suyos fillos, tenendo en cuenta que Chochi ya yera muerto enantes d'él.
| |||