Diferencia entre revisiones de «Khanato Dzhungaro»

Contenido eliminado Contenido añadido
Pachina creyada con '{{Estato desapareixito |nombre_oficial = Зүүнгарын эзэнт улс |nombre = Estato Imperial Dzhungaro |nombre_común = Khanato Dzhungaro |forma_de_gubierno = Monarq...'
 
Sin resumen de edición
Linia 51:
}}
O '''Khanato de Dzhungaro''' fue creyato por os [[choros]], una d'as quatre tribus historicas d'os [[oiratos]] en a rechión de [[Dzhungaria]] y que plegó a dominar territorios d'Asia Central entre o [[Turquestén occidental]] y o [[Turquestén oriental]], en territorios de part d'os actuals [[Cazaquistan]], [[Kirguizistán]], [[Xinchiang]] y sud de [[Siberia]]. Succedió en ixa zona a lo [[Khanato Chagatai]], y estió en conflicto perén con os [[cazacos]], [[mongols orientals]] y [[China]]. O Khanato Dzhungaro fue conquiesto por o exercito manchút-chinés-mongol d'a [[dinastía Qing]] y part d'a suya población exterminata u deportata.
 
== Historia ==
Dimpués d'haber vencito los [[torgotz]], que emigroron ta la baixa Volga, en a primera metat d'o sieglo XVII os [[choros]] con base en [[Tarbagatai]] erichen un nuevo estato, o Khanato Dzhungaro, y prenen o nombre de dzhungaros.
 
O khan [[Baatur Contaichi]] (1634-1653) asegura as mugas occidentals con os [[cazacos]]. En 1642 intervienen en o [[Tíbet]] y bi imposan a lo [[Dalai Lama]] como sobirán d'o país. [[Galdan]], un fillo de [[Baatur Contaichi]] educato como lama en o [[Tíbet]] manda matar a los suyos chirmans y se fa con o poder en 1676 proclamando-se rei d'os [[choros]] y [[khoxotz]].
 
Baixo a dirección de [[Galdan]] ocupan [[Caxgaria]] enta 1677 deponendo a lo khan Ismail d'a dinastía [[Chatagai]]. Dimpués s'anexionó [[Turfán]] y [[Hami]]. En a decada de 1680 os dzhungaros atacoron a os [[khalkhas]] ([[mongols orientals]]), ocupando parte de lur territorio (1688). Os khalkhas rematan aliniando-sen con os Manchutz pa recuperar os territorios perditos. O sobirán manchut de China, [[Kangxi]] contraataca en 1696 y refusa a os dzhungaros gracias a l'[[artillería]], encara que no los derrota y continan resistindo. [[Galdan]] se suizida en 1697.
 
[[Tsewan-Rabdan]] prene o poder en 1697-1727, y mantiene o dominio dzhungaro en [[Asia Cental]]. S'enfrentó a los rusos en a cuenca d'o [[Yenisei]] en [[1716]] obligando-los a retroceder. Os [[tibetans]] promocionan un nuevo [[Dalai Lama]], que os manchutz reconoixen y como reacción os dzhungaros prenen y saqueyan [[Lhasa]] en [[1717]]. A influencia china en o Tíbet encomienza en 1720 quan a intervención manchut forachita a os oiratos.
 
[[Galdan-Tsereng]] prene o poder en 1727-1745 s'enfrenta a los chinos pero en [[1731]] fracasa en o intento de vencer a los [[khalkhas]] y en 1732 en o intento de recuperar l'oasi de [[Hami]], (centro de rutas d'o [[Turquestén oriental]]), perdito en 1697.
 
A resistencia dzhungara dura dica 1745 quan esclata entre ellos una crisi succesoria en a que bi habió una revuelta popular que posó en o poder a un lama, que veyó como se desfeba uno d'os alazetz d'o [[Khanato Dzhungaro|Imperio Dzhungaro]]: Os choros perdioron a hechemonía sobre os atros pueblos oiratos: os [[derbetz]] y os [[khoxotz]]. O succesor d'ixe lama no podió evitar a independencia de [[Caxgar]] y no podió resistir os ataques d'os [[manchutz]] en 1755-1757, que invadioron o país, derrotoron a os [[Khanato Dzhungaro|dzhungaros]] y exterminoron a una parte important d'a población. D'esta traza China torna a ocupar territorios d'[[Asia Cental]] como [[Caxgaria]]. Os chineses tornoron a estar presents en territorios d'[[Asia Central]] que abandonoron fa sieglos, son baptizatos como [[Xinchiang]] ("Nuevos confins").
 
Bells oiratos que se refuchioron en a baixa [[río Volga|Volga]] convencioron a os [[torgotz]] pa que tornasen ta [[Dzhungaria]] y creyasen de nuevo un imperio mongol occidental, pero en o camín de tornata fuoron vencitos por os manchutz, que permitioron a los supervivients estar repobladors d'a val d'o [[río Ili|Ili]] y ser ixemenatos por o territorio mongol.
 
== Bibliografía ==
Línea 57 ⟶ 72:
[[Categoría:Khanatos]]
[[Categoría:Estatos desapareixitos]]
 
[[cs:Džúngarský chanát]]
[[en:Zunghar Khanate]]
[[id:Kekhanan Zunghar]]
[[mn:Зүүнгарын хаант улс]]
[[ru:Джунгарское ханство]]
[[zh:准噶尔汗国]]