Diferencia entre revisiones de «Sacro Imperio Romano Chermanico»

Contenido eliminado Contenido añadido
Jpbot (descutir | contrebucions)
m refirme aerio
Linia 54:
}}
 
O '''Sacro Imperio Román Chermanico''' (en [[idioma alemán|alemán]] ''Heiliges Römisches Reich''; en [[latín]] ''Sacrum Romanum Imperium'', en [[aragonés meyeval]] simplament "Imperio d'Alemanya") estió a unión politica d'un conchunto d'estatos d'[[Europa Zentral]], con tierras d'Alemanya, Italia ey países mugants ey fue costuito por [[Otón I]] de [[Saxonia]] en 962 quan o Papa [[Chuan II (papa)|Chuan II]] li atorgó a corona imperial en Roma ey duró dica 1806 quan [[Francisco II d'Habsburgo|Francisco II]] renunzió a lo títol imperial ey conserbó o títol d'emperador d'[[Austria]]. O sacro imperio estió a entidat predominant d'Europa zentral mientres un milenio, dica la suya desaparizióndesaparición en [[1806]] a mans de [[Napoleón Bonaparte|Napoleón I]].
 
En o [[sieglo XVIII]], replecaba la mayor parti d'as actuals [[Alemanya]], [[Republica Checa]], [[Austria]], [[Liechtenstein]], [[Eslovenia]], [[Belchica]] y [[Luxemburgo]], asinas como grans arias de l'actual [[Polonia]] ey una parti d'os [[Países Baixos]]. Anteriorment, n'heban formato parti a totalidat d'os [[Países Baixos]] y [[Suiza]], asinas como bellas zonas de [[Francia]] y [[Italia]].
 
A denominación d'o Sacro Imperio barió asabelo mientres os sieglos. En [[1034]] s'emplegaba la formula '''Imperio Román''' ta referir-se a las tierras baixo dominio de [[Conrado II]] ey no estió dica [[1157]], mientres o reinato de [[Frederico I Barbarroya]], quan prenzipió a emplegar-se o termin ''Sacro Imperio''. Por atra banda, l'uso d'o termin ''Emperador Román'' feba referencia a los gubernadors d'as tierras europeyas d'o norte ey escomenzó a emplegar-se con [[Otón II]] entre [[973]] ey [[983]]. Os emperadors anteriors, dende [[Carlemanyo]] (muerto en [[814]]) dica [[Otón I|Otón I o Gran]] (emperador entre [[962]] ey [[973]]), eban emplegato simplament o títol d'''Imperator Augustus'' ("Emperador Augusto"), encara que historicament lo se conox tamién como ''Emperador d'Ozident''. O termin Sacro Imperio Román prenzipia a estar usato en [[1254]]; e ''Sacro Imperio Román Chermanico'' data de [[1512]], dimpués de muitas bariazions en os zaguers anyos d'o [[sieglo XV]].
 
== Historia ==
O Sacro Imperio naxió d'a [[Francia Oriental]] d'as tres en as cualas se trestalló lo [[reino Franco]] en [[843]] ([[Tratato de Berdún]]) quan en [[962]] [[Otón I de Saxonia]] rezibió a corona imperial en [[Roma]] por la suya aduya contra [[Berengario II d'Ivrea]]. O [[13 de febrero]] Otón I reconoxeba bellas conzesions a lo pontificato, pero establiba que os papas no podesen estar consagratos sin churar enantes fidelidat a lo emperador.
 
En relación con o Imperio Carolinchio o Sacro Imperio Romano-Chermanico no incluiba o territorio d'a dita [[Francia Occidental]] y yera costituito por os ducatos chermanicos de [[Saxonia]], [[Franconia]], [[Suabia]] y [[Ducato de Bavera|Bavera]] ey por o territorio en parte [[pueblos latins|romanz]] de [[Lorena]]. Comprendeba zonas limitrofes como Austria, [[Carintia]] y las marcas d'o noreste, [[Bohemia]], [[Moravia]], norte y centro d'Italia: [[Piemont]], [[Liguria]], [[Toscana]], [[Romanya]], [[Veneto]] y [[Lombardía]], a més d’os [[Estatos Pontificios]]. En 1032 Baixo o reinato de Conrado II s'adhibió o [[Reino de Borgonya]], con o [[Ducato de Provenza]] como apéndiz.
 
L’apocheu d’o imperio estió con [[Henrique III d'o Sacro Imperio Román Chermanico|Henrique III]]. Baixo este periodo l’autoridat d’o emperador prevalexió sobre l’autoridat d’os papas ey suya elección, tamién procuroron dirichir a las autoridaz relichiosas de Chermania d’alcuerdo con lurs combenienzias. Esta situaziónsituación esdebinió conflitiba quan a reforma [[Orden de Clunyego|clunyacense]] y l'apariziónaparición de dos papas con muita personalidat: [[Nicolau II]] ey [[Gregorio VII]]. Por un decreto pontifizio de [[1059]] os papas encomenzoron a estar esleitos por o conclau u colechio de cardenals por sufrachio secreto, a lo tiempo que os papas s’aligaban con os prenzipes [[normandos]]. A perduga d’o poder d’elección d’os papas por parte d’os emperadors estió o primer paso pa que a Ilesia s’independizase d’o imperio ey planteyó o conflito entre os dos “poders unibersals”, o Imperio ey o Papato por o ''dominium mundi'' dica desembocar en a [[Baralla d'as Imbestiduras]], que implicó o fracaso d'a [[casa de Franconia]] debant d’a Ilesia o enfeblimiento d’a reyaleza debant d’os grans siñors d’o Reich.
 
A luita por o ''dominium mundi'' continó baixo os [[Hohenstaufen]], sobretot dende [[Frederico I Barbarroya]] ey se sumó a ixa luita o elemento comunal, con a partizipaziónpartizipación d’a [[Liga de Lombardía]], que quereba aprobeitar pa os suyos fins esta luita. [[Frederico II d'o Sacro Imperio Román Chermanico|Frederico II]] consiguió o trono de [[Reino de Secilia|Secilia]] ey prebó de fer més fuerte o imperio baixando-ie o suyo centro politico, pero topetó de nuebo con l’aristocrazia pontifizia.
 
A fins d'o sieglo XIII as comunidatz ciudadanas yeran prou prosperas como pa autogobernar-sen y mirar-sen primero por lurs intreses que por os d'o Imperio, d'esta traza fue desapareixendo a ideya teocratica d'a cristiandat gobernata por o Papa y lo Emperador. O imperio yera cada vegata més restrinchito a lo norte chermanico y s'enfebliba por a luita. En 1356 [[Carlos IV de Luxemburgo]] proclamaba a [[bula d'Oro]] y depositaba a elección d'o emperador en mans de siet prencipes: o duque palacín d'o Rhin, o rei de [[Reino de Bohemia|Bohemia]], o duque de [[Ducato de Saxonia|Saxonia]] y o marqués de [[Brandemburgo]] chunto con os arcebispes de [[Maganza]], [[Colonia (Alemanya)|Colonia]] y [[Tréveris]]. Dende [[1438]] con [[Alberto d'Habsburgo]] a elección se limitó a los miembros d'esta familia.
 
O imperio s'iba fraccionando y se creyaban feudos independients, obligando a la formaziónformación de dietas, imposar tributos cheneralizatos y formar un reducito exercito, pero estas mesuras no impidioron que o [[scisma]] protestant rematase por fragmentar pa cutio o Imperio en tiempos de [[Carlos V d'Alemanya|Carlos V]]. A la suya muerte o títol imperial perdió validez. [[Ferrando III]] querió reviscolar-lo y nombró un nuevo elector, o duque de [[Ducato de Bavera|Bavera]] en [[1648]], pero a [[paz de Westfalia]] en ixe mesmo anyo feba terminar a [[guerra d'as trenta anyatas]] y redució o imperio a una ficción politica. [[Leopoldo I]] conchuró o periglo [[Imperio Otomán|turco]] en Europa Central y estió o verdadero iniciador d'o [[Imperio Austriaco]], dimpués Austro-Hongaro. En ixos tiempos [[Prusia]] encomenzó o suyo camín enta a hechemonía en o norte d'Alemanya y obligó a desplazar o centro d'o imperio enta o sur con [[Carlos VI d'o Sacro Imperio Román Chermanico]], qui prebó de creyar un nuevo exe Espanya-Imperio. D'esta traza a decadencia yera ya un feito consumato dica que a [[Dieta de Ratisbona]] en [[1803]] y o [[tractato de Presburgo]] en [[1805]] facioron retacular a influencia austriaca en Alemania en beneficio de Francia, esgallando-ne [[Ducato de Bavera|Bavera]] y [[Wurtemberg]]. En 1806 Francisco II renunció a lo títol imperial.
 
{{Destacato|ru}}