Diferencia entre revisiones de «Fogache de 1495»

Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
clean up, replaced: eixercito → exercito
Jpbot (descutir | contrebucions)
m refirme aerio
Linia 1:
O '''fogache de 1495''' ye un [[fogache]] que acomandó o [[Lista de reis d'Aragón|rei]] d'[[Aragón]] [[Ferrando II d'Aragón|Ferrando II ''o Catolico'']] ta cullir o impuesto d'as sisas.<ref name="Alfaro">Alfaro de Prado Sagrera, Antonio; González del Campo Román, Fernando: [http://alfaro.genealogica.net/index.php?name=Sections&req=viewarticle&artid=52&page=1 ''Aragón (II) - El fogaje de 1495'']</ref> Debant d'o periglo d'una agresión de [[Carlos VIII de Francia|Carlos VIII]] de [[Francia]] a o reino, y ante o problema d'a [[peste negra]] que afectaba a las [[Chodigos|chuderías]] d'o reino,<ref>Orenzanz García, Juan: ''[http://www.fuentesestadisticas.com/numero25/pag21.html El fogaje, quinientos años después]''</ref> [[Ferrando II d'Aragón|Ferrando II]] convocó [[Cortz d'Aragón]] ta fer que aprebasen a formación d'un exercito de 4.000 hombres,<ref>Aurensanz Campo, Sergio: ''[http://www.aragob.es/edycul/patrimo/etno/puibolea/antecedentes.htm Las bodegas moriscas de Puibolea. Antecedentes históricos].</ref> y l'aduya economica necesaria. As Cortes alcordoron aportar pa ista fin a cullita d'o impuesto d'as [[sisas]], que yera un impuesto sobre articlos de primer necesidat.
 
Pa ista fin se trestalló Aragón en 12 sobrecullidas<ref name="Alfaro"/> (divisions fiscals administradas por un sobrecullidor), y s'ordenó una investigazióninvestigación d'a población aragonesa recontando os fuegos d'o reino. Pa fer ixe recuento caleba que un comisario vesitase totz os lugars habitaus chunto con un notario que en dase fe. Tamién yeran acompanyaus d'una patrulla melitar pues en bells lugars no yeran bien recibius (o recuento iba a servir ta cobrar impuestos). As sobrecullidas estioron: [[Zaragoza]], [[Alcanyiz]], [[Mont Albán]], [[Teruel]]-[[Albarrazín]], [[Daroca]], [[Calatayud]], [[Tarazona]], [[Uesca]], [[Chaca]], [[Aínsa]], [[Balbastro]] y [[Ribagorza]].<ref name="Alfaro"/>
 
A sisa sencilla estió de 13 sueldos por fuego ta lugars de 99 fuegos u menos, 16 sueldos por fuego ta lugars de 100 fuegos u másmas, y 21 sueldos por fuego t'as ciudatz. A sisa doble estió, respectibament, de 16, 22 y 33 sueldos por fuego.
 
En o fogache s'endica o numero de fuegos de cada lugar, villa u bicos (en o caso d'as ciudatz). Se i quaternan os nombres d'os representants d'o lugar que "manifestaban" os fuegos que bi heba (o bicario, o churau, l'alcait, atros testes...). Se fa tamién una relación nominal d'os fuegos, quaternando-ie o nombre d'o cabeza de familia (encara que as viduas que son cabeza de familia amaneixen bellas begadasvegadas por o suyo nombre, y atras como ''vidua de...'' u ''madre de...''). Un fuego tamién podeba estar un monesterio, etc.
 
En bells casos, trobamos información adicional postpuesta a o nombre, como ye l'oficio (''çapatero'', ''texedor'', ''pelayre''...), o cargo que teneban (''jurado'', ''justicia'', ''alcayde''), u mesmo si yeran pobres (endicau con parolas como: ''pobre'', ''muy pobre'', ''pobre de bacín'', ''pobre que no tiene res'', ''pobre vergonyant'', ''por Dios'', ''pobre loco o miserable'' ...). As anotacions que se i fan son diferents seguntes as sobrecullidas. Tamién i amaneixen fuegos moriscos, que en bells lugars son mayoría. Mesmo bi heba lugars habitaus nomás que por moriagos. Cal remerar que os chodigos heban estau forachitaus d'o reino 3 anyos antes, en [[1492]].