Diferencia entre revisiones de «Partenón»

Contenido eliminado Contenido añadido
m r2.7.1) (Robot Adhibito: oc:Partenon
Sin resumen de edición
Linia 1:
{{Grafía_87}}
{{Articlo 1000|-10}}
[[Imachen:Parthenon-2008.jpg|right|thumb|250px|[[Frontera]] d'o Partenón d'[[Atenas]].]]
 
O '''Partenón''' (d'o [[Idioma griego|griego]] Παρθενος ''Parthenos'' –virchen–, uno d'os adchetivos que s'emplegaban como [[epiteto]] ta la diosa [[Ateneya]]) ye un [[templo]] griego clabadoclavato en l'[[Acropoli d'Atenas|Acropoli]] d'[[Atenas]] adedicato a [[Atenea]], diosa protectora –y eponima– d'a ciudat d'Atenas. Ye o molimento más important d'a [[civilización griega]] antiga ey ye considerato como una d'as más politas obras arquitectonicas d'a Humanidat.
 
O Partenón ye uno d'os principals templos [[Estilo dorico|doricos]] que se conserbanconservan, construyitoconstruito entre os añosanyos [[447 aC|447]] y [[432 aC]]; alto u baixo, as suyas dimensions son: 69,5 [[metro]]s de [[longaria]], por 30,9 d'[[amplaria]]; as suyas [[colunnacolumna]]s tienen 10,4 metros d'[[altaria]].
 
==Historia==
[[Imachen:Parthenon from south.jpg|rigth|180px|thumb|AmbistaAnvista d'o Partenón dende o sud.]]
O Partenón sustituyó a un templo anterior que yera en o mesmo puesto, que ye conoxitoconoixito como o ''Pre-Partenón'' u ''Hecatompedón'', construyitoconstruito antis d'as [[Guerras Medicas]], y que fue destruyitodestruito por os [[Imperio PersaAquemenida|persas]].
 
A construcción d'o molimento, feito cuasiquasi nomás con [[marbre]] blanco d'o [[monte Pantelico]], la prencipió [[Pericles]] y se desembolicó entre os añosanyos 447 y 432 aC. Os arquitectos encargatos d'a obra fuoron [[Ictinio]] y [[Calícrates]] y estioron, en a mayoría d'os casos, baixo as ordens de l'[[arquitecto]] y gran [[escultor]] ateniense [[Fidias]], autor d'a decoración [[Escultura|escultorica]] d'o templo y d'a gran [[estatua]] [[criselefantina]] d'''[[Ateneya Partenos]]'' que yera a pieza zentralcentral d'o templo (mediba dozedotze metros d'altaria y t'a suya elaboración calió 1.200 [[quilogramokilogramo]]s d'[[oro]]).
 
O Partenón conserbóconservó o suyo caracter relichioso en os sieglos siguients y esdebenió enesdevenió una [[Ilesia (edificio)|ilesia]] [[Arte bizantino|bizantina]], una ilesia [[ReinoImperio Latín de LatinoCostantinoble|latina]] y una [[mezquita]] musulmana. Pero en [[1687]], os [[Imperio Otomán|turcos]] la emplegoron como deposito de [[polvora]] mientres o setio [[Republica de Venecia|Venecia]]no, baixo o mando de l'almirant [[Francesco Morosini|Morosini]]. Una d'as bombas venecianas cayó en o Partenón y causó una gran esplosiónexplosión que destruyó a mayor parte de l'edificación, que s'ebaheba preserbatopreservato en buenas condicions dica ixe inte.
 
Sindembargo, o prozesoproceso d'[[erosión]] no remató astí sino que continó dica prenzipiosprencipios d'o [[sieglo XIX]], quan l'ambaixador [[Reino Unito|britanico]] en [[Istambul|ConstantinobleCostantinoble]], [[Thomas Bruce Elgin|Elgin]], dezidiódecidió de sacar buena cosa d'a decorazióndecoración escultorica d'o molimento ([[friso]]s, [[metopa]]s, [[frontón|frontons]]) y tresladar-la ta o [[Reino Unito]] ta bendervender-la a o [[Museu Britanico]], a on encara güé s'amuestra, estando una d'as colezionscoleccions más significatibassignificativas d'o museu en l'actualidat.
 
A frontera occidental d'o Partenón se conserva relativament intacta.
Línea 25 ⟶ 24:
[[Imachen:Parthenon.at.Nashville.Tenenssee.01.jpg|right|thumb|250px|[[Réplica del Partenón|Replica d'o Partenón]] en [[Nashville]], Estatos Unitos.]]
 
O diseñodisenyo d'o Partenón se fació t'acullir a imachen d'[[oro]] y [[bori]] d'[[Ateneya Polías]], esculpita por [[Fidias]]. A colosal estatua de dozedotze metros d'altaria aprecisaba d'una inmensa zella de más de dezigüeito metros d'amplaria, dibidida en tres [[nau]]s por meyo d'una doble colunnata conformada por dos órdens superpuestos d'estilo [[dorico]]. A nau zentral mediba diez metros d'amplaria. Dentro d'a zella d'o canto este, a colunnata se dispuso en forma d'"[[U]]", e yera composada por nueu colunnas con un [[entrepaño]] entre cadaguna, en os costatos largos d'a "U". Tres colunnas con dos entrepaños formaban o costato corto.
 
En a zona ueste, en o fundo de l'interior d'a colunnata de quatro colunnas, bi eba lo [[basamento]] d'a estatua, ta o culto a l'Atenea Parthenos con un amplo [[estaño]], no guaire fundo, que produciba un efecto de brilor por meyo de l'[[augua]] que bi eba debant d'a estatua. A dos zellas yeran zarradas por [[puerta]]s de [[bronze]].