|
O '''pronombre presonal''' ye una clase de parabras que espresan o sucheto d'a frase quan iste no ye determinato de traza concreta.
Os pronombres presonals son definitibos en as luengas en as que la conchugazión verbal no ye capable ta espresar o sucheto, como son o [[Idioma francés|francés]] (luenga que en a suya escritura conserba las desinenzias d'a conchugazión, pero en a parla suya la mayoría d'as desinenzias se son perditas, se diferenziandiferencian nomás a primera e la segunda presona d'o plural: por eixemplo ''aime, aimes, aimet, aimons, aimez, aiment'' se pronunzia /em, em, em, emón, emé, em/) u l'[[Idioma anglés|anglés]] a on que la conchugazión verbal marca solament a terzera presona d'o singular.
== Pronombres presonals en latín ==
== Pronombres presonals en aragonés ==
{{articlo principal|Pronombre presonal en l'aragonés}}
En aragonés como en atras luengas neolatinas a forma que prenen os pronomes presonals ye diferent seguntes sigan de sucheto, de complemento direuto, de complemento indireuto u con preposizión, estando ixa una d'as zaguers trazas d'a declinazióndeclinación latina:
=== Pronombres presonals de sucheto ===
Contrasta con tot ixo que «''mos''» e «''tos''» sigan comuns en [[catalán occidental]], cosa que talment ese puesto refirmar a espansión d'estas formas pronominals en as parlas mugaderas de l'aragonés (fundamentalment, l'aragonés oriental).
Os pronombres «''el'', ''e(l)s''» en sostituzión d'obchetosobchectos masculins singular e plural respetibament tienen una ampla destribuzión en as bals d'o [[Sobrarbe]], estando los d'uso común en [[aragonés chistabín|chistabín]]<ref>BLAS GABARDA, Fernando et ROMANOS HERNANDO, Fernando; ''DICCIONARIO ARAGONÉS: Chistabín-Castellano''; Ed. Gara d'Edizions + Institución Fernando el Católico. Zaragoza, 2008. ISBN 978-84-8094-061-0</ref>, [[belsetán]] e en a parla d'o sector d'a [[aragonés d'a balle de Bio|bal de Bio]], [[aragonés d'a balle de Puértolas|bal de Puértolas]] e [[aragonés d'a balle de Tella|bal de Tella]]<ref>QUINTANA i FONT, Artur; ''El aragonés nuclear de Nerín y Sercué''; Ed. Gara d'Edizions + Institución Fernando el Católico. Zaragoza, 2007. ISBN 978-84-8094-060-3</ref>, a on que «''lo''» e muito més «''los''» i son perzebitos como castellanismos morfolochicos. «''Astí debaixo '''el''' deixoren''», «''No '''el''' quiero nian que me''''l''' dases regalato''», «''tos '''e(l)s''' amagaz a on que podiaz''», etz. A forma plural «''els''» se gosa trobar prenunziada «''es''», perdendo-se ixa "l" en a fonetica d'a més gran parte d'ixe sector cheografico a on pasa este fenomén, e nomás se pronunzia «''ers''» u «''els''» en a bal de Bielsa encara en l'atualidat e per boca d'as presonas de més gran edat.<ref>LOZANO SIERRA, Chabier et SALUDAS BERNAD, Ángel Luis; ''ASPECTOS MORFOSINTÁCTICOS DEL BELSETÁN (Aragonés del valle de Bielsa)'';Ed. Gara d'Edizions + Institución Fernando el Católico. Zaragoza, 2005. ISBN 978-84-8094-056-5</ref>
=== Pronombres presonals de complemento indireuto ===
|
