Diferencia entre revisiones de «Oiratos»
Contenido eliminado Contenido añadido
→Bibliografía: ya veigo que os oiratz u oiratos s'han leito l'articlo en aragonés |
|||
Linia 33:
Resultato d'a luita entre choros y torgotz, os torgotz fuyen ta l'ueste e s'estableixen en a baixa Volga chunto con faccions d'os [[khoxotz]] y [[derbetz]]. En a Volga serán conoixitos por os rusos como ''[[Calmucos|Kalmyc]]'' prenendo o etnonimo que fan servir os turqueses (''Kalmuc''). En a primera metat d'o sieglo XVII os choros con base en [[Tarbagatai]] erichen un nuevo estato y prenen o nombre de Dzungaros. O khan [[Baatur Contaichi]] (1634-1653) asegura as mugas occidentals con os [[kazacos]]. En 1642 intervienen en o [[Tíbet]] y bi imposan a lo [[Dalai Lama]] como sobirán d'o país. Galdan, un fillo de [[Baatur Contaichi]] educato como lama en o [[Tíbet]] manda matar a los suyos chirmans e se fa con o poder en 1676 proclamando-se rei d'os choros y khochotz. Baixo a dirección de [[Galdan]] ocupan [[Caxgaria]] enta 1677 deponendo a lo khan Ismail d'a dinastía [[Chatagai]]. Dimpués s'anexionó [[Turfán]] y [[Hami]]. En a decada de 1680 os dzungaros atacoron a os [[khalkhas]] ([[mongols orientals]]), ocupando parte de lur territorio (1688). Os khalkhas rematan alineyando-sen con os Manchutz pa recuperar os territorios perditos. O sobirán manchut de China, [[Kangxi]] contraataca en 1696 y refusa a os dzungaros gracias a l'[[artillería]], encara que no los derrota y continan resistindo. [[Galdan]] se suizida en 1697.
[[Tsewan-Rabdan]] prene o poder en 1697-1727, y mantiene o dominio dzungaro en [[Asia Cental]]. S'enfrentó a los rusos en a cuenca d'o [[Yenisei]] en [[1716]] obligando-los a retroceder. Os
Bells oiratos que se refuchioron en a baixa [[
Os pocos oiratos que sobreviven seguirán una evolución paralela a la d'os atros mongols baixo dominio manchut: a teocracia lamaísta ye a prencipal institución d'os países mongols. Una buena parte d'a población masculina se fan
== Bibliografía ==
|