Diferencia entre revisiones de «Escaques»

Contenido eliminado Contenido añadido
s'ha d'escribir ''peyón'' porque provién de ''peDone'', como ''creyer'' de creDere. N'estos casos como en REGALE > reyal escribimos con -y- epentica
Jpbot (descutir | contrebucions)
m replaced: debanta → devanta (2)
Linia 5:
Ye un chuego de mesa por turnos, a on i chuegan dos chugadors. Se chuega en un tablero [[quadrato]] con 64 casillas (8 d'amplaria por 8 de longaria), tenendo cada chugador un conchunto de piezas (tamién clamatas ''escaques'') igual encara que de diferent color (gosan estar blancas ta l'un y negras ta l'atro), piezas que tienen unas funcionalidatz diferents: [[rei (axedrez)|rei]] (una pieza), [[Reina (axedrez)|reina]] (una pieza), [[alfil]] (dos piezas), [[Caballo (axedrez)|caballo]] (dos piezas), [[Torre (axedrez)|torre]] (2 piezas) y [[Peyón|peyons]] (8 piezas), con un total de 16 piezas. Cada chugador chuega por turno, podendo mover nomás que una pieza d'o tablero mientres o suyo turno. L'obchectivo d'o chuego ye de matar a o rei de l'atro chugador, en a chugata conoixita como "mate", sin que importen as piezas de cada chugador que se pierdan (u se "maten") mientres a partita. Tamién ye posible pactar entre os chugadors una situación d'empatz ("tablas"), en a quala no gana dengún d'os chugadors, y tamién ye posible l'albandón d'un chugador antis de rematar a partita quen veye que no ye posible de ganar-la. Bi ha una muit ampla elaboración teorica sobre as formas de chugar, analizando-se bellas chugatas, que tienen nombres propios, y fendo-se servir una [[estratechia]] (l'axedrez no ye en realidat so que un [[Chuegos d'estratechia|chuego d'estratechia]], a on a suerte no existe) determinata que en os chugadors expertos por un regular ye basata en ixas elaboracions teoricas.
[[Imachen:Kempelen chess1.jpg|left|thumb|''[[O Turco]]'', un automata chugador d'axedrez.]]
Ye hue uno d'os chuegos de mesa mas conoixitos y practicatos, estando federatos en asociacions de chugadors alto u baixo 7,5 millons de presonas. D'antis mas se gosaba chugar presencialment, pero quan amanixió o correu tamién se feban partitas d'o chuego por correspondencia, una practica prou estendillata con as nuevas tecnolochías, que permiten chugar por [[Internet]] u a traviés d'o [[correu electronico]]. Antiparte, dende o [[sieglo XIX]] s'establioron as primeras competicions internacionals d'axedrez, organizatas por as federacions d'o chuego, considerando-se que o primer campeón mundial d'axedrez estió [[Wilhelm Steinitz]]. Actualment, a mayor competición internacional ye a [[Olimpiada d'axedrez]], una competición de traza bianual organizata por a [[Federación Internacional d'Axedrez]] (FIDE por as suyas sieglas en [[Idioma francés|francés]], ''Fédération Internationale des Échecs'', establita en [[1924]]). En [[2001]] o [[Comité Olimpico Internacional]] reconoixió l'axedrez como un [[esporte]]. Antiparte, o [[19 de noviembre]] de cada anyada ye o ''[[Día Internacional de l'Axedrez]]'', establito ta conmemorar a naixencia d'o chugador [[Cuba|cubanocuba]]no [[José Raúl Capablanca]], a qui se considera como uno d'os millors chugadors d'axedrez de totz os tiempos.
[[Imachen:KnightsTemplarPlayingChess1283.jpg|thumb|right|250px|[[Templers]] (seguntes as cruces d'as suyas capas) en chugando una partita d'axedrez en una [[miniatura]] d'o ''Libro de los juegos'' ([[1283]]).]]
[[Imachen:Youth at chess with suitors - Haft Awrang.jpg|thumb|right|250px|Miniatura persa a on s'amuestra a dos chóvens chugando a l'axedrez.]]
Linia 51:
Cal parar cuenta que, en aplicación d'o regle cheneral que diz que quan una pieza mata a una atra pieza de l'adversario ocupa a posición que ista teneba en o tablero, quan un peón propio fa ixo en realidat cambea a suya linia d'abance enta o campo contrario, podendo asinas haber-ie dos u mas peyons en una columna d'abance.
 
Antiparte, existe un atro regle respective d'o movimiento d'un peón, que ye a dita [[captura a o trango]] y que s'escayece quan un peón debantadevanta dos casiellas y queda en a casiella a o canto d'un peón de l'atro chugador. En ixas condicions, o chugador adversario no podría capturar a pieza propia, pero en iste caso se fa la ficción de que o peón no ha debantatodevantato dos casiellas, so que una, y se permite que l'adversario "minche" a pieza propia.
 
==== Rei ====
Linia 90:
{{Destacato|tl}}
{{Destacato|vi}}
 
{{Destacato|be-x-old}}
 
[[Categoría:Esportes]]
[[Categoría:Chuegos]]
{{Destacato|be-x-old}}
 
[[af:Skaak]]