Diferencia entre revisiones de «Anarquismo»

Contenido eliminado Contenido añadido
m r2.6.5) (Robot Adhibito: vec:Anarchismo
Jpbot (descutir | contrebucions)
m replaced: O primer emplego conoixito d'a parabra "anarquía" aparixe en a obra ''Os siet contra Tebas'' (467 aC) d'Esquilo. Os anabaptistas d'o sieglo XVI en Europa son a vegatas consideratos como los precursors de l'anarquismo mo
Linia 5:
L'autoridat refusata per os anarquistas encluye a de mena [[politica]] (o [[Estato]]), [[economía|economica]] (o [[capitalismo]]), [[relichión|relichiosa]] (a [[Ilesia (institución)|Ilesia]]), [[cultura]]l (o [[patriarcato]]) u qualsiquier forma d'explotación u d'opresión. D'a mesma forma, os anarquistas pretenden abolir tota mena de lei u tractato imposativo asinas como os suyos prencipals instrumentos, a coacción y a violencia, ta conseguir rematar con as quantas menas de dominación d'o ser humán per os suyos concheneres.
 
A intención ye de desenvolicar y consiguir l'anarquía, que reconoixe a plena [[libertat]] y autonomía d'os individuos, debantandodevantando sociedatz alazetatas en os pactos libres, a libre asociación, a horizontalidat, a iniciativa y o emparo mutuo. Existen quantos metodos proposatos per as diversas escuelas y tendencias que fan parte d'o movimiento anarquista t'a consecución d'istos fins, perén a traviés de meyos consonants con ells como son os conceptos d'a [[autochestión]] u l'[[acción dreita]].
 
Con movimientos precursors dende l'antigüidat, l'anarquismo se desenvolica finalment en o [[sieglo XIX]], a traviés de diferents escuelas, amanexindo bellas d'as esperiencias libertarias más significativas mientres o [[sieglo XX]], esdevenindo dende allora un movimiento de contino en conexión con muitos temas contemporanios. Asinas y frent d'a hechemonía d'a globalización neo-liberal y d'a cayita d'os estatos socialistas, l'anarquismo se presenta en o [[sieglo XXI]] como una alternativa socialista libertaria t'a existencia y o repunte politico y cultural y t'a revolución social.
Linia 18:
== Historia de l'anarquismo ==
[[Imachen:WilliamGodwin.jpg|200px|thumb|[[William Godwin]].]]
O primer emplego conoixito d'a parabra "anarquía" aparixeapareixe en a obra ''Os siet contra Tebas'' ([[467 aC]]) d'[[Esquilo]]. Os [[anabaptistas]] d'o [[sieglo XVI]] en [[Europa]] son a vegatas consideratos como los precursors de l'anarquismo moderno. Un atro que ye considerato como precursor de l'anarquismo moderno ye [[Gerrard Winstanley]], qui publicó un panfleto a on preconizaba a propiedat vecinal y social u en favor d'una organización economica organizata basando-se en as chicotas comunidatz agricolas d'o [[sieglo XVII]]. Os [[Socialismo|socialistas]] utopicos, asinas como bellas formas radicalizatas d'o [[liberalismo]] tamién han estato consideratos precursors de l'anarquismo moderno.
 
En 1793, [[William Godwin]] publicó "Una pregunta respective d'a chusticia politica", una obra en a que presentaba a suya visión d'una sociedat libre amás d'una cretica d'o gubierno. Belluns consideran iste texto como o primer tractato anarquista, decindo que Godwin ye o establidor de l'anarquismo filosofico. [[Pierre-Joseph Proudhon]] estió o primer individuo en denominar-se a sí mesmo un "anarquista". Proudhon esfendeba una economía de mercato a on os individuos fesen l'intercambeo d'o producto d'o suyo treballo. O valor d'intercambeo d'as mercaderías aintro d'iste sistema economico sería determinato por a cantidat de treballo que s'hese invertito en a suya producción.
 
Alto u baixo a meyatos d'o [[sieglo XIX]] os principios anarquistas s'estendilloron per Europa de forma significativa, prevocando rs primeras grans descusions en a [[Primera Internacional]] entre [[Karl Marx]] y [[Mikhail Bakunin]], precipiando asinas o distanciamiento entre anarquistas y [[Marxismo|marxistas]]. Con a important emigración que bi heba en ixas envueltas enta os países [[America|americansamerica]]ns, l'anarquismo s'estendilló tamién per ixe continent. En Europa o [[mutualismo]] ubrió camín enta l'anarquismo colectivista y iste mas tardi a l'[[anarcosendicalismo]]. Allora s'empecipioron a veyer descusions entre anarquistas colectivistas y comunistas libertarios. L'[[anarcosendicalismo]] fue dimpués influyito per o sendicalismo revolucionario.
 
En [[Estatos Unitos]] s'estendilló l'anarquismo individualista con [[Josiah Warren]], [[Benjamin Tucker]] u [[Henry Davíd Thoreau]], anque en zaguerías de sieglo con a inmigración europeya l'anarcosendicalismo tamién tenió importancia, como contrimuestra a [[vada cheneral]] per a chornada laboral de ueito horas d'[[1 de mayo]] de [[1886]] que levó tres días más tardi a la [[Revuelta de Haymarket]], en una escalada de celebracions que dió orichen a l'actual celebración de l'[[1 de mayo]] como [[Día Internacional d'os Treballadors]].