Diferencia entre revisiones de «Idioma belarruso»

Contenido eliminado Contenido añadido
Escarbot (descutir | contrebucions)
m r2.5) (Robot Modificato: kk:Белорус тілі
Sin resumen de edición
Linia 18:
En muitos caracters ye intermeyo entre o [[Idioma ruso|ruso]] y o [[Idioma polaco|polaco]]. Os textos més antigos en luenga eslava con rasgos belorrusos son d'o [[sieglo XIII]]. A fins d'o [[sieglo XV]] o belorruso ya heba sustituito a lo [[latín]] como luenga escrita d'o [[Gran Ducato de Lituania]]. Os textos més importants son os codigos churidicos (estatutos lituans) de 1529, 1566 y 1588, a més de traduccions y prefacios d'a Biblia de [[Francis Skaryna]]. Manimenos, en 1696 o Parlamento polaco prenió a decisión de fer d'o [[idioma polaco|polaco]] a unica luenga oficial en tota a [[Republica d'as Dos Nacions]] y o belorruso cayó en desuso como luenga escrita.
 
O renaiximiento d'a luenga bielorrusa se produció a prencipios d'o [[sieglo XIX]] como resultato d'investigacions folkloricas en tierras d'a [[Republica d'as Dos Nacions]] absorbitas por o [[Imperio Ruso]], investigazionsinvestigacions que quereban demostrar a identidat rusa u polaca d'a población local. L'acumulación d'ixos datos etnograficos, folkloricos y linguisticos conducioron a la conclusión que os belorrusos son un pueblo eslavo diferenziatodiferenciato.
 
Con a publicación d'os periodicos ''Nasha Dola'' y ''Nasha Niva'' dende 1905 y l'aparición d'os primers escritors destacatos [[Kupalas]], [[Kolas]] y [[Ahdanovich]], se fixó una luenga standard. En a [[Primera Guerra Mundial]] os ocupants alemans permitioron l'uso d'esta luenga y que s'ubrisen escuelas belorrusas. Dende 1918 amanixioron dos normas, a d'os belorrusos de [[Polonia]] que teneban como centro intelectural [[Vilna]] y a d'os beelorrusos d'a [[URSS]], con a gramatica de [[Taraxkyevich]] u ''Taraxkievitsa'' como standard. O belorruso sovietico desembolicó en os [[anyos 1920]] una terminolochía d'administración, de fuerzas armatas y de scencias, pero en os [[anyos 1930]] Stalin esclafó con una fura represión a vida intelectual belorrusa, ordenó una reforma ortografica en 1933 y unos cambeyos gramaticals enfilatos a amanar a luenga escrita a lo ruso. Os alemans permitioron periodicos en belorruso y escuelas en belorruso, pero os profesors yeran obcheto de represalias por parte d'os partisans.
 
Dimpués d'a [[Segunda Guerra Mundial]] cada vegata i heba menos escuelas que fesen servir o belorruso. As autoridatz sovieticas ixemenaban a ideya que o belorruso yera un dialecto rechional inferior y que a luenga d'alta cultura yera o ruso, muita chent dixó de charrar belorruso. A més charrar belorruso representaba o periglo de ser acusato de nacionalista burgués. Manimenos dende os [[anyos 1970]] belsbells inteleutualsintelectuals han encomenzato a defender o belorruso y bi ha una nuebanueva cheneración d'escritors.
 
O belorruso yera a unica luenga ofizialoficial d'a Belarus d'os primers anyos d'independencia, encara que i heba presions pa fer d'o ruso una segunda luenga oficial. O dictador postsovietico de Bielorrusia yera pro-ruso e yera en cuentracontra d'o belorruso.
 
O belorruso s'escribe en [[alfabeto cirilico]] con dos normas, una anterior a 1933 (entre os emigratos y entre belsbells chovenschóvens de Bielorrusia) y posterior a 1933. Tamién existe un sistema alfabetico con caracters latinos, e os [[tartres de Lituania|tartres]] de Belorrusia fan servir a grafía arabe.
 
=== Gramatica ===