Diferencia entre revisiones de «L'Aínsa»

Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Linia 31:
==Historia==
[[Image:L'Aínsa - Puerta de la Muralla.jpg|thumb|200px|left|«Puerta d'Afuera» d'a [[muralla]] de l'Aínsa.]]
[[Image:L'Aínsa - Arco de entrada a la plaza de l'Ainsa.jpg|thumb|250px|Dentrada en a Plaza d'a villa dende lo bicovico antiguo, a trabiéstraviés d'a puerta d'a muralla.]]
As orichens de l'Aínsa coma nuclio poblazionalpoblacional no son guaire claras en l'atualidatactualidat. No gosa amaneixer en garra decumento prebioprevio a la [[bisigodoReino Visigodo de Toledo|epoca besigoticavisigotica]], a la contra de [[Boltanya]] que sí que se conoix, anque se piensa que probablement ya esistibaexistiba cualquequalque suerte de [[castiello]] u fortificaziónfortificación (enantes que lo un que ibi ha agora). Per lo que diz a falordia d'[[A Morisma]] (romanzeromance tradizionaltradicional en a redolada), as mesnadas d'un noble local que ebaheba per nombre [[GarziGarci Ximéniz|GarziGarci Eiximéniz]] (á sobén refierto coma «[[Reino de Sobrarbe|rei de Sobrarbe]]», anque no ye guaire probable que l'estase) la reconquerioron en l'añoanyo [[724]], enfrebilidos os ombreshombres per a embiestaenviesta d'una «cruz de [[fuego]] en alto d'una [[carrasca]]», que ye l'emblema atualactual d'a comarca d'o Sobrarbe, per lo que se suposa que alabezalavez lo menos cualquequalque asentamiento u fortificaziónfortificación ya i esistibaexistiba.
 
Cualques fuentes opinan que l'Aínsa en a par d'alabez eba d'estar un castiello u fortificazión sin a importanzia que gosa tener güei, e lo castiello s'abereba perdido en bel punto d'entre [[sieglo VIII|ixe sieglo]] e lo [[sieglo XI]] que ye quan se i construyoron as partes más antiguas d'a fortaleza atual. Altros historiadors piensan que la presanzia [[sarrazínsarracins|sarrazinasarracina]] en l'Aínsa abió d'estar anedotica más que no de contino, talmente coma puesto adebantado en territorio de muga e posiblement binclado con as poblazions e siñorados musulmans en o [[Semontano de Balbastro]], en considerando que lo Sobrarbe yera per ixas embueltas territorio d'a [[Marca Hispanica]] e territorio de muga, pobre en poblazión, sin d'intrés economico u politico ta disputar-les-ne a os [[carolinchios]].
 
A situazión zentral en o [[condato de Sobrarbe|condau de Sobrarbe]] e la capitalidat d'ixe que pareix que no gosó costar guaire tiempos que l'Aínsa l'aconseguise, pareix que fan d'ir que caleba defender a villa como fayoron. Un periglo important que os sarrazenos i enrestisen fayó que los abitants de lo lugar b'esen d'alzar murallas ta cubillar as casas e propiedaz en a villa d'alto -á desparte de lo castiello-, deseparando lo rezinto amurelado d'o castiello, que i eba esistido (coma dezíbenos) de muitos sieglos d'antes, de la resta d'a villa que gosó tener una muralla propria que la guardase. Ansinas, a funzión zentral de l'Aínsa en as grants rotas flubials d'o Sobrarbe, con os años, pareix que tornoron a quiesta ''villa d'a Cinca'' en un puesto fortificado e bien defendido, que en chunto con os bastións que en tiempos d'os primers [[Reino d'Aragón|reis d'Aragón]] s'eban anau fendo en a redolada (alfachas arquitectonicas d'o [[Arte romanico|romanico]], en l'atualidat, coma [[Tronzedo]] u [[Abizanda]]) formoron lo que cualques autors gosan dezir a «[[Linia de Defensas d'o Sobrarbe]]», que se destribuyen per tot a metat meridional d'a [[comarcas d'Aragón|comarca]]. Coma siñal de lo buen puesto que yera ta desfensar, en [[1610]] o cartografo portugués [[Chuan Baltista Labaña]], qui la besitó, escrebió de l'Aínsa: