Diferencia entre revisiones de «Rusins»

Contenido eliminado Contenido añadido
m r2.7.1) (robot Añadido: ka:რუსინები
Sin resumen de edición
Linia 1:
{{Grafía_87}}
{{pueblo
|bandera = [[Imachen:Rusyn flag.svg|150px|Bandera d'os rusins]]
Línea 15 ⟶ 14:
|pob3 = 2.337
|idiomas = [[Idioma rutén|Rutén]]
|relichión = [[Ilesia Greco -Catolica|Greco Catolica]]
|relazionatos = [[Pueblos eslavos]]
}}
[[Imachen:Русинские субэтносы.jpg|250px|thumb]]
Os '''rusins''' u '''rutens''' son un [[pueblo eslavo]] oriental ey de relichión [[Ilesia Greco-Catolica|greco-catolica]], que bibevive en a zona d'os [[mons Carpatos]], sobre tot en a bersantversant sud.
 
== Historia ==
A lo prenzipioprincipio yeran comunidazcomunidatz rurals de lasd'as balsvals d'os [[Carpatos]] eguals que los atros [[ucraineses]] occidentals ey sin reibindicazionsreivindicacions nazionalsnacionals que se conoxcanconoixcan. De feito en l'aria entre [[Polonia]], [[Rumanía]] ey [[Ucraína]] bi ha comunidazcomunidatz como [[hutsuls]], [[boicos]] ey [[lemcos]] con identidat propia, dentro u fuera de lad'a bersantversant sud. A finalsfins d'o [[sieglo XVIII]] se repartioron [[Polonia]] entre o [[Imperio Austro-OngaroHongaro]], o [[Imperio Ruso]] ey [[Ducato de Prusia]] ey pasoron a depender d'os primers. A partir de [[1848]], la partepartita [[HongríaTransleitania|ongarahongara]] d'ixe imperio almenistróadministró las tierras d'ixas comunidazcomunidatz a lo sud de los [[Carpatos]].
 
Las autoridazautoridatz ongarashongaras s'intresoron en que os [[eslavos orientals]] desembolicasen una conzenziaconciencia nazionalnacional diferent de los eslavos orientals d'o norte d'os Carpatos ([[Galitzia]] austriaca) almenistratasadministratas por laa partepartita [[Cisleitania|austria]]ca d'o imperio. SindembargoManimenos, dica [[1918]] no tenioron esitoexito porque no i abióhabió una clase inteleutualintelectual rutena rezeptibareceptiva d'ixas ideyas ey de trasmeter-las a la chent.
 
En [[1918]] los gobiernos de los nuebosnuevos estatos que amanixioronamaneixioron dimpués la [[I Guerra Mundial]], [[Hongría]] ey [[Checoslovaquia]], preboron d'acomboyar a la poblaziónpoblación rutena. En Checoslovaquia se creyó la rechión dita ''[[Podkarpatská Rus]]'' u [[Rutenia Sozcarpatica]], ey li dioron plena autonomía en [[1938]]. Ixa rechión la ocupó o [[ExerzitoExercito Royo]] ey pasó a la [[URSS]] dimpués la [[Segunda Guerra Mundial]].
 
En lo referendun de l'[[1 d'abientoaviento]] de [[1991]], que lebó a la independenziaindependencia de la republica d'[[Ucraína]], o 78% de los rusins botoronvotoron a faborfavor de l'autonomía dentro d'Ucraína, feito que refusó o gobierno de [[Kiev]].
 
A mitat d'o [[sieglo XIX]], belsbells [[agricultura|agricultors]] rutens emigroron dende os [[Carpatos]] t'o sud d'a partepartita [[HongríaTransleitania|ongarahongara]] d'o imperio, espezialmentespecialment ta [[BoibodinaVoivodina]], formando-ie parte d'o suyo ''[[melting pot]]'', ey s'han mantenito como grupo etnico diferent d'os atros eslavos que bi ha, encluitos los atros ucraínans[[ucraineses]]. Tamién bi n'ha chicotas comunidazcomunidatz rutenas en o norte de [[Bosnia]] y l'este de [[Croacia]], encara que la de [[Vukovar]] la acotoloron losos [[Serbia|serbios]] quan prenioron laa ziudatciudat en una [[limpieza etnica]] por aberhaber-se aliato con losos croatos[[crovates]].
 
== Parla ==
En os [[Carpatos]], os rutens no tienen una luenga escrita unificata. En [[Checoslovaquia]] d'o periodo d'entreguerras preboron de creyar una prensa ey un sistema educatiboeducativo rutens, pero teneban la intenziónintención d'emplegar lo [[Idioma ruso|ruso]] como meyo de comunicazióncomunicación escrito, cosa que se desbiniódesvinió dimpués de la [[Segunda Guerra Mundial]] por a ocupaziónocupación sobieticasovietica.
 
SindembargoManimenos en [[BoibodinaVoivodina]] s'ha desembolicato una luenga estandard pa la bariantvariant ucrainana que se i charra ([[rutén panonico]]), con prensa ey radio, ey mesmo un departamento de rutén en la UnibersidatUniversidat de [[Novi Sad]].
 
== Bibliografía ==
* [[Felipe Fernández-Armesto]]. "LOS HIJOS DE ZEUS. PUEBLOS, ETNIAS Y CULTURAS DE EUROPA". 1996 Grijalbo.
 
[[Categoría:Pueblos d'Europa]]