Diferencia entre revisiones de «Africa»

Contenido eliminado Contenido añadido
SieBot (descutir | contrebucions)
Sin resumen de edición
Linia 27:
|campo3 = Africán/a
}}
'''Africa''' ye o segundo [[continent]] en [[superficie]]. Muga a lo norte con a [[mar Mediterrania]] que la desepara d'[[Europa]], a l'ueste con l'[[Ocián Atlantico]] y a l'este con a [[Mar Roya]] (que la desepara d'[[Asia]]), l'[[Ocián Indico]] y [[Asia]] a traviés d'a [[canal de Suez]]. O continent africán tien una [[superficie]] de 30.221.532 [[km²]] (o segundo continent por a suya superficie) y una [[Población humana|población]] de 1.000.010.000 d'habitants (tamién ye o segundo continent por a suya población, con o 16,14% d'os habitants d'o planeta), con una [[densidat de población]] de 30,51 hab/km². En fan parte 48 países (encluyendo-ie a [[isla]] de [[Madagascar]], amása mas gran d'as islas africanas) y 53 (encluyendo-ie tamién as islas y archipielagos).
 
Ye un continent decon muita importancia ta la [[Historia]], enque gosa estar considerato l'orichen de l' ''[[Homo sapiens]]'' u mesmo d'a [[Familia (biolochía)|familia]] d'os ''[[Hominidae]]'', seguntes os [[Chacimiento arqueolochico|chacimientos]] localizatos por os arqueologos en [[Etiopía]], [[Kenia]] u [[Tanzania]], amás d'atros chacimientos menors en países como [[Sudafrica]]. Ye tamién uno d'os puestos a on naixió l'actual [[civilización]], en a val d'o [[río Nilo]], con a civilización de l'[[Antigo Echipto]], que yera en contacto con as civilizacions d'[[Orient Meyo]] y con as civilizacions d'a mar Mediterrania, como l'[[Antiga Grecia]] u l'[[Antiga Roma]]. Antiparte, en o [[sieglo XIX]] as potencias europeyas establioron as suyas colonias en o continent, quedando nomás [[Liberia]] y [[Etiopía]] como as solas nacions independients, dica o proceso de [[descolonización]] en os [[anyos 1960]], quan a mayor parte d'os territorios africans plegoron a la suya independencia. Dende ixe inte, o continent ha padeixito freqüents [[guerra]]s (mas que mas [[Guerra civil|guerras civils]]) y dende os [[anyos 1970]] una constant situación de [[sequera]] en o centro-norte d'o continent, estando amás uno d'os puestos d'o mundo a on mas s'ha estendillato a [[SIDA]], que ye en bells países una important causa de mortalidat.
 
A [[climatolochía]] d'o continent ye muit variata, con [[clima templato]] en as costas d'a [[mar Mediterrania]] y a o sud, en [[Sudafrica]], climas calidos y diserticos en os [[tropico]]s y climas calidos y humidos en o [[equador terrestre]], encara que una caracteristica común a totz ixes climas ye o feito que no bi ha en Africa ni [[plevia]]s regulars ni grans [[montanya]]s que puedan templar o clima con [[chelera]]s u [[nieu]], estando asinas a sola influencia dulcificadora d'o clima a que tien o suyo orichen en as mars y ocians exteriors. Tampoco no tien pas un rete desenvolicato de [[río]]s, estando nomás ríos importants o [[río Nilo]], que dende o o suyo naixedero en o centro-este d'o continent puya enta o norte ta desauguar en a [[mar Mediterrania]], o [[río Congo]], que dende o centro d'o continent marcha enta l'ueste dica l'[[Ocián Atlantico]], o [[río Nícher]] que drena a parte centro-oriental d'o continent desauguando en o [[golfo de Guinea]] y o [[río Zambeze]], o solo d'os grans ríos d'o continent que desaugua en l'[[Ocián Indico]].
 
[[Imachen:AfricaCIA-HiRes.jpg|thumb|200px|left|Mapa d'Africa|left.]]
 
== Cheografía ==
=== Cheografía fesica ===
 
=== Cheografía humana ===
A distribución d'a [[Población humana|población]] d'o continent africán no ye pas homochenia, por a gran diferenciación en as condicions climatolochicas. Asinas, parte d'o continent ye un [[disierto]], como o [[disierto d'o Sahara]] u o [[disierto d'o Kalahari]], y en atras grans partes d'o continent a existencia de [[Selva tropical|selvas tropicals]] fa imposibles as grans concentracions humanas, que en ixas condicions se troban mas que mas en a val d'o [[río Nilo]], que trescruza de sud enta norte a parti occidental d'Africa.
 
==== Países ====
{| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="border:1px solid #aaa; border-collapse:collapse"
|- bgcolor="#ECECEC"