Cheorchians

Cheorchians ქართველები Kartvelebi
Cheorchians
Población total
5-7 millons (estim.)
Rechions con comunidatz importants
Cheorchia 3.450.850
Turquía 1.500.000 Rusia 950.000 Estaus Unius 100.000 Irán 20.000 Azerbaichán 14.900 Aragón 215
Idiomas
Cheorchián
Relichión
Cristianismo: - Ilesia ortodoxa cheorchiana - Catolicismo cheorchián Islam
Pueblos relacionaus
Altros pueblos surcaucasicos: - Suans - Las
Mapa

Lo pueblo cheorchián (en cheorchián ქართველები) ye un pueblo kartvelico, d'orichen bien antigo. O suyo numero ye estimato en uns 6 millons, a mayor parti d'os quals habitan Cheorchia (á on que composan més d'o 80% d'a población), pero tamién en bi ha comunidatz prou importants a Turquía, Rusia u Azerbaichán.

Nombre

Es cheorchians se claman a éls mesmos Kartvelebi (ქართველები), a la suya tierra Sakartvelo (საქართველო) y a lo suyo idioma Kartuli (ქართული), nombre acumulato ta un lechendario avantpasato Kartlos, pai eponimo d'a nación y bisnieto d'o personache biblico Chafet.

O nombre de cheorchians, con que se conoixen a quasi totz es idiomas d'o mundo, s'atribuyiba t'o santo patrón Sant Chorche, pero pareix que ye una error. A etimolochía ye incierta, si bien poderba derivar d'o griego Geōrgía (Γεωργία).

En a versión aragonesa d'o "Libro de Marco Polo" escriben georgeanos:

Como los georgeanos son dius la sennoria de los tartres.

Los georgeanos son dius la senyoria de los tartres qui habitan en leuant, et son buenas gentes d'armas et bellos de cuerpo. En aquesta prouincia es aquella tierra que Alexandre no pudo passar quando quiso venir en ponent por tal como hia muchos aspros caminos. Et es muy fuert tierra, car de vna part ya muy altas montanyas et de la otra es la mar ocçiana, assi que aquesta tierra es tan fuert que no se puede caualgar. Et por aquesta razon ternien pocas gentes el passo de aquellas encontradas a todas las gentes del mundo, et Alexandre fizo fer en vn fuert passo que hia vn fuert castiello por tal que aquellas gentes no le viniessen de suso et metiole nombre La Puerta del Fierro. En aquesta prouincia se faze mucha seda et hia ciudades, villas et castiellos assaz, et han muchos buenos açores. Et otra cosa non se que pueda dir, por que fago fin en aquesti present libro.

En "La Flor de las Ystorias d'Orient" escriben iorgians, ye dicir "chorchians":

et perdio se hide mucha gent de Erminia et de tartres et de iorgians; por la qual razon sdeuino que los tartres se tornaron todos desbaratados, no pas por el poder de los enemigos, mas por desauentura et...

Descripción

Antropolochicament, es cheorchians son una etnia caucasiana, d'o grupo balcanocaucasián, compuesto d'espeso per personas d'alzaria meya u meya-alta, constitución esbelta, pigmentación clarisca y pelo y uellos escuros.

Idioma

Se veiga l'articlo Idioma cheorchián.

O cheorchián ye un idioma d'a familia de luengas surcaucasicas u kartulianas. Ye un d'os idiomas d'o mundo que conta con alfabeto propio exclusivo, l'alfabeto cheorchián.

Cultura y sociedat

Xota Rustaveli, poeta cheorchián d'o sieglo XI

Relichión

A relichión principal ye a cristiana, estando-ne o país un d'os primers a convertir-se a o cristianismo, en l'anyo 327. A branca mayoritaria ye a Ilesia ortodoxa cheorchiana, pero tamién bi ha catolicos cheorchians.

Os cheorchians acatoron as tesis d'o concilio de Calcedonia dimpués d'o tercer concilio de Dvin (607), quan se deseparoron confesionalment d'os armenios y albans caucasicos y s'alinioron con Costantinoble.

Danza

Bi ha uns quantos dances tipicos d'os cheorchians, d'entre os quals:

• o kartuli, dance romantico de difícil tecnica, danzato per una parella y remerador d'un casamiento;
• o khorumi u jorumi, dance procedent d'a rechión d'Acharia, d'orichen belico;
• o khevsuruli, un d'os dances montanyeses més conoixitos y tipicos de Cheorchia, que consiste a una representación vigorosa d'a batalla entre dos hombres per una muller.

Historia

Se veiga l'articlo Historia de Cheorchia.

A Historia suya recula enta tiempos preistoricos, anteriors a la creyación d'os antigos reinos cheorchians de Colquida y Iberia d'o sieglo XIII aC., fendo d'os cheorchians un d'os pueblos actuals con més tradición historica. Es antigos griegos y romans conoixoron es cheorchians per os nombres de colquidos y ibers. Muitos historiadors, antropologos, arqueologos y lingüistas s'enciertan a dicir que es avampasatos d'os cheorchians actuals, as tribus protokartulianas, habitoron o sud d'o Caucas y o norte d'Asia Menor den d'o Neolitico.

Bells historiadors y eruditos en o sieglo XIX relacionoron lingüisticament y cultural es protokartulians con os pueblos preindoeuropeus d'Europa (etruscos, protovascos, ecetra.).

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre os cheorchians.