Califato abbasida
O Califato abbasida u califato abbasí estió una dinastía de califas arabes que gobernó dende 750 dica 1258 dimpués de desplazar a los omeyas d'o poder, tresladoron ta Bagdad a capital d'o primer califato musulmán y gobernoron con modelos politicos y administrativos persas sasanidas.
Califato Islamico Abbasida الخلافة العباسية الإسلامية al-‘Abbāsīyūn | ||||
| ||||
| ||||
Califato Abbasida en l'anyo 850 | ||||
Capital | Bagdad | |||
Idioma oficial | Arabe | |||
Relichión | Islam sunnita | |||
Gubierno | Califato | |||
• Formación | 750 | |||
• Desaparición | 1258 |
Dimpués d'a conquiesta omeya de l'Imperio Sasanida a part oriental d'o califato yera en poder de poblacions hostils a los Omeyas: amés d'os persans, os xiitas partidarios d'Alí.
Un liberto persán, Abu Muslim, dirichió a las tropas persas y desplegó a bandera negra, antigo estandart d'o profeta, que quedaría como emblema d'os califas abbasidas.
En 747 prenió o control de Merw, capital de Corastén, y encara que Marwan II resistió 3 por anyatas, a caita de Kufa en 749 estió decisiva. Abu-l-Abbás se proclamó califa y encomenzó una tierca persecución d'os omeyas.
A cort de Bagdad yera fastuosa como a cort sasanida de Ctesifont. En o califato abbasida bi heba un predominio de persans debant d'arabes en a politica. A monarquía yera absolutista, os sobirans teneban como consellers a funcionarios, eunucos y dica mullers, en cuenta d'os agüelos y mainates d'as tribus, que fuoron perdendo influencia. Amaneix por primera vegata o cargo de Visir u primer menistro.
Bi habió trenta y siet califas abbasidas, ya encomenzoron a perder autoridat en os dos primers sieglos debant d'os chenerals y tropas.
A tamas d'o predominio persán, a revuelta antiomeya fue encomenzata por os xiitas, que quereban desplazar a los omeyas pero no a los arabes, beluns d'os quals como os yemenís los refirmaban. A luenga arabe, como luenga de l'Alcorán yera a luenga oficial, como se desveniba en os primers estatos musulmans. A pretendita superioridat cultural arabe fue combatita por o movimiento nacionalista Al suubiya, reacción d'os musulmans no arabes contra o monopolio d'os arabes en o poder.
O sucesor d'Abu-l-Abbas, Al Mansur, estió en realidat o fundador d'a dinastía Abbasida, pa asegurar o suyo puesto en o poder mandó encarcelar y executar a parients y antigos aliatos, como Abu Muslim. Tamién combatió contra os xiitas, a qui venció en Basora y Media. En o Corastén luitó contra sectas heterodoxas de l'islam. Almansur favoreixió l'agricultura, creyó un servicio d'información secreta y fació liga con a familia persana d'os barmakís.
O reinato de Harun al Raxid ye considerato a edat d'oro d'o califato abbasida. Encara que tenió florata a cultura, en o terreno politico o califato perdió autoridat: os omeyas de l'Al-Andalus declaroron a independencia, en Marruecos amaneixeban dinastías que no obedexeban a Bagdad y en Ifriqiya os aglabís prenioron un sistema de gobierno hereditario. O solo territorio que controlaban en realidat yera Irak. Harun al Raxid deixó de faboreixer a os basmakís y en mató a muitos, por o que l'aristocracia persana s'enemistó con o califa.
Al Mutasim reclutó esclavos pa las suyas tropas, en especial d'orichen turquico, seguindo un modelo común en os estatos islamicos. Dende estos tiempos os califas estioron chuguetz en mans d'os chenerals, que los nombraban u deponeban.
Os selchuquís prenioron o poder en Persia y entroron en 1055 en Bagdad. En o califato d'al Mustazhir amaneixió a periglosa secta xiïta d'os asasins, que luitó contra a ortodoxia sunní y os suyos defensors selchuquís.
Quan os mongols mandatos por Hulagu Khan entroron en Bagdad o zaguer califa Al Mustasim habió de capitular. A ciudat fue saqueyata y o califa y os suyos familiars executatos (1258). O soldán mameluco Baybars dio refuchio en Al Caire a al-Mustansir, un d'os pocos supervivients d'a familia abbasida, que continó una dinastía en o exilio con valor merament nominal dica a conquiesta otomana de Siria y Echipto (1517).
BibliografíaEditar
- Ira Lapidus, A History of Islamic Societies. Cambridge University Press. 2002 ISBN 0-521-77056-4.
- Antoni Segura i Mas, Aproximació al món islàmic. Des dels orígens fins els nostres dies. Editorial Pòrtic. 2000 ISBN 978-84-7306-634-1.