Os Molins
|
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
- Iste articlo tracta sobre os Molins. Ta altros emplegos d'a parola «molins» se veiga Molins (desambigación).
Os Molins[1] u os Molinos (oficialment, en castellano, «Los Molinos») ye un lugar aragonés d'o municipio de o Pueyo d'Araguás, en a comarca de Sobrarbe y a provincia de Uesca. A suya población ye de 20 habitants (2011[2])
| Os Molins | |
| Entidat local menor d'Aragón | |
| Entidat • País • Provincia • Comarca • Municipio |
Entidat local menor Aragón.svg){kind=small} UescaSobrarbe O Pueyo d'Araguás |
| Partiu chudicial | Boltanya |
| Población • Total |
24 hab. (2010) |
| Altaria • Meyana |
751 m. |
| Distancia • 5,5 km • 15 km • 125 km |
enta O Pueyo d'Araguás enta L'Aínsa enta Uesca |
| Codigo postal | 22338 |
| Patrons | Sant Roque y Sant Pavlo |
| Parroquial • Diocesi • Arcipestrau |
Balbastro-Monzón Sobrarbe-Ribagorza |
| Coordenadas | |
Estió a capital municipal d'un municipio historico, que se deciba os Molins (oficialment, en castellano, «Los Molinos»[3]) y que desapareixió en o periodo intercensal 1842-1857, en incoporando-se a l'achuntamiento d'o Pueyo d'Araguás.[3][4] L'antigo municipio importaba, a demés de o lugar d'os Molins, as aldeyas d'Oncins, a Muera y o Plano, y o Reyal Monesterio de Sant Veturián, que tamién yera en o suyo termin municipal.
En l'actualidat, tiene status de Entidat Local Menor, reconoixida por a Deputación Cheneral d'Aragón.
Cheografía editar
O lugar d'os Molins se troba a 751 metros sobre o nivel d'a mar, en a baixant fovana de a collada de Torrolisa, aman d'o naixedero d'o barranco dito «de os Molins», que ye afluent d'o barranco d'o Plano. Como toz os nuclios de a compleguera de o barranco d'o Plano, se troba a l'este de a collada de Torrolisa, y por ixo ye cheograficament a dintro d'a depresión y subcomarca natural que ye a Fueva, anque por as eventualidaz historicas no faiga parte de o municipio d'a Fueva. fa parte d'o sector norte d'a Fueva, que en a redolada se conoix como «Baixo Penyas».
Os Molins s'asienta en un cantimplano de moderada inclinación, orientau ta sud, de buena insolación (solano). Tiene pistas asfaltadas que o comunican con a Espunya por Torrolisa y Ceresa, con un interesant recorriu que pasa por debaixo de toz os calcils d'a Penya Montanyesa, y con Arro por a cuenca d'o barranco d'o Plano t'abaixo, que ye o principal camín d'acceso.
Con o Pueyo d'Araguás, a suya cabecera municipal, no tiene si que una pista forestal de bels 5,5 km que pasa, dende Torrolisa, por a sierra d'Arro y baixa por o Soto.
Urbanistica editar
O lugar d'Os Molins se troba formau de dos barrios. La un, d'alto, contiene as casas mas antigas d'a localidat, que se datan en o sieglo XVI y XVII. Iste grupo tiene as casas arrocladas a redol de o forcallo d'os camins que puyan dende Arro ta Torrolisa por un costau, y ta Sant Veturián por l'altro.
O barrio d'abaixo, con as casas esparzas, contiene a ilesia parroquial, muderna y consagrada a l'adviocación de l'apóstol Sant Pavlo.
Economía editar
En os Molins, a economía tradicional se basaba en a ganadería y en l'agricultura, en estando que disposa de millors campos que no as aldeyas que en dependen, pus no se troba a tanta altitut como ellas.
Manimenos, en os zaguers anyos i ha habido un incremento d'o turismo, especialment o que se relaciona con o Reyal Monesterio de Sant Veturián, que ye accesible dende o lugar, y con o entorno de gran valor paisachistico que suposan as garras d'a Penya Montanyesa. Por tot ixo, en l'actualidat se i oferta cualques casas ta turismo rural, y i existe un restaurant reconoixido en a comarca.
Demografía editar
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| 1990- : población de dreito. Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE. | ||||||||||||||||||
Imáchens editar
-
O barrio d'alto. -
O barrio d'abaixo. -
-
Fiestas editar
- 25 de chinero; fiesta d'hibierno fendo honras a la conversión de Sant Pavlo.[5]
- 29 d'abril; romería t'a ermita de Santa Catalina.[5]
- 16 d'agosto; Fiesta Mayor fendo-le honras a Sant Roque.[5]
Referencias editar
- ↑ (es) BLAS GABARDA, Fernando et ROMANOS HERNANDO, Fernando, El Aragonés de Baixo Peñas; Gara d'Edizions. Zaragoza, 2005. ISBN 84-8094-054-9
- ↑ (es) «(Los) Molinos» en a subpachina «Relación de unidades poblacionales» d'o Instituto Nacional de Estadística, consultada o 22 de marzo de 2012.
- ↑ 3,0 3,1 (es) «(Los) Molinos» en a subpachina «Alteraciones de los municipios en los Censos de Población desde 1842» d'o Instituto Nacional de Estadística, consultada o 4 de frebero de 2011.
- ↑ (es) «(El) Pueyo de Araguás» en a subpachina «Alteraciones de los municipios en los Censos de Población desde 1842» d'o Instituto Nacional de Estadística, consultada o 4 de frebero de 2011.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 (es) «Fiestas», en a pachina oficial de l'achuntamiento de o Pueyo d'Araguás; consultada o 4 de febrero de 2011.
Vinclos externos editar
Se veigan as imáchens de Commons sobre os Molins.- (es) Imáchen panoramica d'os Molins
| Lugars d'o municipio d'o Pueyo d'Araguás | |
|---|---|
| Poblaus: Araguás | Os Molins | A Muera | Oncins | A Pardina d'o Soto | O Plano | O Pueyo d'Araguás | Sant Lorient | O Soto | Torrelisa Despoblaus: A Caixigosa | Casa Castán | Sant Veturián d'Asán |