Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000

Neptuno ye a ueitena planeta d'o Sistema Solar.[1] Fa parti d'as ditas planetas exteriors u chigants gaseosas, y ye a primera que fue descubierta gracias a prediccions matematicas.[2] O suyo nombre proviene d'o dios romano Neptuno, o dios d'a mar.

Neptuno ♆
Caracteristicas orbitals
Radio meyo: 4.498.252.900 km
Excentricidat: 0,00858587
Periodo orbital
(sideral):
164a 288d 13h
Periodo orbital
(sinodico):
367,5 días
Inclinación: 1,76917°
Velocidat orbital meya: 5,4778 km/s
Satelites: 13
Caracteristicas fisicas
Diametro equatorial: 49.572 km
Superficie: 7,65×109 km²
Masa: 1,024×1026 kg
Densidat meya: 1,64 g/cm³
Gravedat superficial: 11,0 m/s²
Velocidat d'escape: 23,71 km/s
Periodo de rotación: 16h 6,5m
Inclinación axial: 29,58°
Albedo: 0,41
Temperatura superficial:
 • Minima: 50K -223 °C
 • Meyana: 53K -220 °C
Caracteristicas atmosfericas
Hidrocheno >84%
Helio >12%
Metano 2%
Amoniaco 0,01%
Etano 0,00025%
Acetileno 0,00001%
Iste articlo ye sobre a planeta Neptuno, ta atros usos d'iste termin se veiga Neptuno.

Dimpués d'o descubrimiento d'Urano, se veyió que as orbitas d'Urano, Saturno y Chupiter no se comportaban tal como predeciban as leis de Kepler y de Newton. Adams y Le Verrier, de forma independient, calculoron a posición d'unatra planeta, Neptuno, que trobó Galle, o 23 de setiembre de 1846, a menos d'un grau d'a posición calculata por Adams y Le Verrier. Dimpués, se conoixió que Galileo ya heba visto Neptuno en 1611, pero lo heba interpretato como una estrela.

Clima editar

Neptuno ye una planeta dinamica, con tacas que remeran as tempestaz de Chupiter. A mas gran, a Gran Taca Fosca, teneba una grandaria parellana a la d'a Tierra, pero en 1994 desapareixió y se'n ha formata unatra. Os vientos mas cerenyos de cualsiquier planeta d'o Sistema Solar se troban en Neptuno.

Caracteristicas editar

A masa de Neptuno d'1.0243 × 1026 kg ye intermeya entre a Tierra y os chigants gasiosos mas grans: ye 17 vegadas mayor que a d'a Tierra pero solament 1/19 que a de Chupiter. A suya gravedat ye d'11,15 m / s2, 1,14 vegadas a gravedat d'a superficie d'a Tierra, y solament superada por Chupiter. O suyo radio ecuatorial de 24.764 km ye cuasi cuatro vegadas mayor que lo d'a Tierra.

A estructura interna de Neptuno se pareixe a la d'Urano. A suya atmosfera forma arredol d'o 5% a o 10% d'a suya masa y s'extiende talment d'o 10% a o 20% d'o camín ent'o nuclio, an aconsigue presions d'aproximadament 10 GPa, u aproximadament 100.000 vegadas l'atmosfera d'a Tierra. En as rechions mas baixas de l'atmosfera se troban concentracions creixents de metano, amoniaco y augua.

Satelites editar

Neptuno tiene 14 lunas conoixidas. Tritón ye a luna mas gran, comprende mas d'o 99,5% d'a masa en orbita arredol de Neptuno, y ye a sola pro masiva como pa estar esferoidal. Tritón estió descubierto por William Lassell solament 17 días dimpués d'o escubrimiento de Neptuno. A diferencia de todas as de demás grans lunas planetarias d'o Sistema Solar, Triton tiene una orbita retrograda, o que indica que estió capturada en cuenta de formar-se en o suyo puesto; prebablement bella vegada estió una planeta nana en o cinto de Kuiper.

Os atros satelites de Neptuno son: Despina, Galatea, Halimede, Laomedeia, Larisa, Nayade, Nereida, Neso, Proteu, Psamate, Sao, Hippocamp y Talassa.

Aniellos editar

Neptuno tien un sistema d'aniellos planetarios, encara que muito menos substancial que o de Saturno. Os aniellos pueden consistir en chislas de chelo recubiertas con silicatos u material a pur de carbonio, o que prebablement les dé un ton royisco. Os tres aniellos prencipals son l'estreito aniello d'Adams, a 63.000 km d'o centro de Neptuno, l'aniello Le Verrier, a 53.000 km, y l'aniello Galle,mas amplo y mas feble, a 42.000 km.

Exploración editar

A Voyager 2 ye a sola nau espacial que ha visitau Neptuno. L'aproximación mas cercana d'a nau espacial a la planeta ocurrió o 25 d'agosto de 1989. A causa que ista yera a zaguera planeta important que a nau espacial podeba visitar, se decidió fer un sobrevuelo cercano d'a luna Tritón, independientment d'as consecuencias pa la trayeutoria. Entre a trobada, os sinyals d'a nau espacial amenestioron 246 menutos pa plegar a la Tierra.

Bibliografía editar

  • (en) Miner, Ellis D. y Randii R. Wessen. Neptuno: The Planet, Rings, and Satellites, 2002. ISBN 1-85233-216-6.
  • (en) Cruikshank, Dale P. Neptune and Triton, 1995. ISBN 0-8165-1525-5.
  • (en) Lunine J. I. (1993). The Atmospheres of Uranus and Neptune. Annual Review of Astronomy and Astrophysics, nº 31:pachinas 217-263, 1993.

Referencias editar

  1. (en) Joseph A. Angelo Jr. Encyclopedia of Space and Astronomy, Facts on File, 2006, ISBN 978-0-8160-5330-8, p.414
  2. (en) "Neptuno" en a pachina web d'a NASA

Vinclos externos editar

 
Biquizionario
O Biquizionario tien una dentrada sobre o simbolo astronomico de Neptuno..


O Sistema
Solar
 
Planetas · Nanas Sol · Mercurio · Venus · Tierra · Marte · Ceres · Chupiter · Saturno · Urano · Neptuno · Orcus · Plutón · Haumea · Quaoar · Makemake · Gonggong · Eris · Sedna