Moriello de Monclús

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Iste articlo tracta sobre Moriello de Monclús, que ye un lugar que en l'actualidat fa parte d'o municipio d'a Fueva. Ta o municipio historico que incluiba iste lugar, se veiga Moriello de Monclús (municipio).

Moriello de Monclús (oficialment, en castellano, «Morillo de Monclús») ye un lugar aragonés d'o municipio d'a Fueva, en a provincia de Uesca y comarca de Sobrarbe. A suya población ye de 45 habitants (2011)

Moriello de Monclús
Lugar d'Aragón
Corroldet de casas en o barrio d'abaixo
Entidat  • País  • Provincia  • Comarca  • Municipio	Lugar  Aragón  Uesca Sobrarbe A Fueva (municipio)
Partiu chudicial	Boltanya
Población  • Total	45 hab. (2011)
Altaria  • Meyana	746 m.
Distancia  • 113 km  • 17 km  • 2,7 km	enta Uesca enta L'Aínsa enta Tierrantona
Codigo postal	22336
Parroquial  • Diocesi  • Arcipestrau  • Parroquia	Balbastro-Monzón Sobrarbe-Ribagorza Sant Agostín
Coordenadas
Moriello de Monclús Moriello de Monclús en Aragón

O lugar o forman dos barrios de casas esparzas en as garras d'un tozal anisolau en sud-sud-este de Tierrantona. Como lo propio Tierrantona y belaltros nuclios, se troba rodeyau d'a plana natural d'a Fueva, anque a menos d'un kilometro d'a base d'o tozal a on se troba, en dirección nord-este, se i devantan as garras d'a sierra de Campanué que por a par de Moriello s'enfila t'alto d'os 1500 metros d'altaria sobre o nivel d'a mar, en a punta d'o Campanué (1548 m).

Garra d'os dos barrios que forman Moriello no presenta una estructura urbana definida, y as casas, dispersas u en formando grupillons chicorrons de dos u tres, s'alternan con eras y campichoz en o costau meridional d'o tozal que sinyoreya a ilesia. A dita ilesia, consagrada a l'advocación de Sant Cristofo, comparte a punta d'o tozal con o cimenterio y cualques enrunas d'o que va estar o castiello. A presencia d'as trazas d'o castiello ye significativa, pus como en tantos altros lugars que han nombre «Mur», «Muro» u «Muriello/Moriello», o nombre dimana d'una fortificación u construcción defensiva en pirol d'un tozal u cerro, que pareix que ye o que se designaba con a parola «muro» en a Edat Meya.

Moriello de Monclús le va dar nombre a un municipio historico, en l'actualidat auxidido, que o incluiba en chunto con Tierrantona, Ranyín y o Lumo de Ranyín, Pallaruelo, Formigals y Troncedo. O municipio teneba a cabecera municipal en Tierrantona anque tenese ixe nombre, y desapareixió en a decada de 1960 en fusionar-se o municipio de a Fueva que ye l'actual.

Nombre

En a Fueva, a Moriello de Monclús a sobén se siente decir-le por l'apellido, «Monclús», pero se tracta d'una error con radices historicas. Moriello de Monclús (enantes, «Moriello de Tierrantona») lo va vender a la baronía de Monclús (con seu en una villa desapareixida que i heba en a val d'a Cinca, a man de Mediano) o rei Chuan II, en 1460. D'os tiempos que va fer partes d'aquella baronía, o nombre le cambeó como Moriello de Monclús, y en l'actualidat, en habendo desapareixido aquel Monclús historico, o nombre d'a villa s'ha ido fendo mas común que le s'aplique a Moriello. Son, cal que se deixe claro, dos localidaz dieferents, en dos subcomarcas diferents a dintro de o Sobrarbe (Moriello en a Fueva, Monclús en a val d'a Cinca), en distando 10 u 12 kilometros a una y l'atra, pero que se troban ligadas por un segundo nombre que no ye si que un vestichio que da treslau d'ixa pertenencia de tiempos historicos de a una a la baronía que dimanaba de l'altra.

No guaire luent de Moriello de Monclús por as garras d'o Campanué, a demés, existe un despoblau que se diz Pallaruelo de Monclús, y que posiblement troba ixe nombre no pas por Moriello sino por haber feito parte tamién de a dita baronía de Monclús.

Por demés, a Moriello de Monclús se o troba documentau como «Murel de Terrantona» en 1102, dando-nos una imáchen de como d'antigo ye o lugar, u mas probablement, o castiello que o sinyoraba. O historiador Ubieto Arteta en deciba d'haber-lo trobau tamién como «Moriello».

Demografía

Evolución demografica

1992 1994 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 - - - - - - 41 39 40

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 37 33 33 39 38 41 44 41 45

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 - - - - - - - - - -

1990- : población de dreito. Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE.

Imáchens

• 
  Ilesia de Sant Cristofo
• 

Fiestas

• 8 de mayo, fiesta chica, fendo-le honras a Sant Miguel.
• 10 de chuliol, Fiesta Mayor d'enantes, fendo-le honras a Sant Cristofo.
• 28 d'agosto, Fiesta Mayor actual, fendo-le honras a Sant Agostín.

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre Moriello de Monclús.