Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000

L'Himalaya ye una cordelera situata en o continent asiatico y s'estendilla por os países de Bután, China, Nepal, Tíbet, India y Pakistán, formando un arco d'ueste a este de 2.600 kilometros y de norte a sud de 350 kilometros. O suyo nombre procede d'o sanscrito y significa val de nieus.

Himalaya
O Himalaya dende o espacio
Cheografía
Cordelera {{{cordelera}}}
Sector {{{sector}}}
{{{tpran}}} {{{ran}}}
Maxima altaria 8.848 m, Everest
Cimas importants
Largaria 2.400 km
Amplaria 400 km
Superficie
Vértiz cheodesico
Subsistemas {{{subsistemas}}}
Administración
Estau
País Bután
China
India
Nepal
Pakistán
{{{tpdibisión}}} {{{dibisión}}}
Cheolochía
Edat 70 millons d'anyos
Materials Rocas metamorficas, plutonicas y ofioliticas
Tipo {{{tipo}}}
Mapa

Ye a cordelera mas alta d'a Tierra con 14 tucas de mas de 8.000 metros d'altaria, estando lo Everest con 8.844,43 metros d'altaria, anque seguntes beluns 8.846, 8.848 m y atros 8.850 m a montanya mas alta d'a tierra,[1][2] atros "ueitomil" como lo Chogo Ri renombrato como K2 (8.611 m) y Kanchenjunga (8.598 m), tamién i son en l'Himalaya.

L'Himalaya ye o lugar a on estan os naixederos de bels d'os mas grans ríos d'Asia y d'o mundo. Entre os ríos que tienen o suyo naixedero en l'Himalaya esta o Gangas, l'Indo, o Brahmaputra, o Yamuna y o Yangtzé, en os cuals cauces viven no menos de 1300 millons de personas.

A cordelera de l'Himalaya ha influito en a cultura popular y muitas d'as suyas montanyas y rios son sagratos ta os pueblos y as relichions d'Asia d'o Sud.

Tucas de mes de 8.000 m d'altaria editar

 
Anvista aeria de l'Himalaya, O Mont Everest puede alufrar-se amán d'o centro d'a imachen.

Istas 14 tucas ueitomils son as de mes altaria de l'Himalaya y tamién as 14 tucas de mes altaria d'o mundo.

  • Everest, (Sagarmatha en nepalés y Chomolangma en tibetán), 8.844,43 m, anque seguntes beluns 8.846, 8.848 m y atros 8.850 m.[2][3]
  • K2, con 8.611 m ye a segona tuca mes alta d'o mundo.
  • Kangchenjunga, (dito tamién Kanchajunga, Kanchajanga, Kinchijunga, Kangchenjunga, Kangchen Dzö-nga, Kanchendzonga o Kangchanfanga), 8.586 m.
  • Lhotse, con 8.516 m d'altaria.
  • Makalu, con 8.462 m d'altaria.
  • Cho Oyu, con 8.201 m d'altaria.
  • Dhaulagiricon 8.167 m d'altaria.
  • Manāslu, conoixito tamién como Kutang, con 8.156 m d'altaria.
  • Nanga Parbat, conoixito tamién como Diamir, con 8.126 m d'altaria.
  • Annapurna, con 8.091 m d'altaria.
  • Gasherbrum I, conoixito tamién como K5, con 8.080 m d'altaria.
  • Broad Peak con 8.047 m d'altaria.
  • Gasherbrum II, conoixito tamién como K4, con 8.035 m d'altaria.
  • Shisha Pangma, conoixito tamién como Xixiabangma y Gosaithan, con 8.013 m d'altaria.

En a cultura popular editar

As dimensions que tiene tanto en longaria como en altura ha limitau o intercambio cultural y a migración humana entre o norte y o sud. Estas dificultaz han permitiu que os contactos haigan estau poco numerosos y os conflictos s'haigan privau. As diferencias son significativas si se comparan as relichions, costumbres y lenguas de China y d'a India, anque antiparte tamién i hai semellanzas per o que fa a considerar muitos puestos d'a cordelera (ríos, montanyas, etc.) como puestos sagraus pa as distintas relichions y civilizacions que han habitau a cordelera u as suyas inmediaciones.

O himalaya tamién ha estau un puesto d'inspiración y escenario de liendas, documentals, cintas, libros y poesias.

O videochuego Far Cry en a suya cuarta edición de 2014 l'acción transcorre en Kyrat, un país ficticio situau en o Himalaya.

Cine editar

Como buen escenario natural s'han rodau muitos documentals y cintas d'entretenedera a vegadas localizadas en un puesto emblematico u destacau d'a cordelera como puede estar o Everest.

Galería d'imachens editar

Bibliografía editar

Referencias editar

Vinclos externos editar