Descubrimiento d'America

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

O termin descubrimiento d'America s'emplega ta referir-se a la primera plegata documentata d'europeus a America con grans consecuencias historicas. No estió a primera plegata d'europeus, porque bi ha indicias que os vikingos plegoron a l'actual Canadá y probablement a los actuals Estaus Unius en o sieglo XI (de feito, s'atribuye a Erik o Royo lo descubrimiento de Vinland, un 9 d'octubre de l'anyo 1000, estando lo primer europeu en pisar America); manimenos, a suya vesita no habió efectos importants en a historia posterior d'o continent. Por as razons anteriors, se diz descubrimiento d'America a la plegata d'espanyols comandatos por Cristofo Colombo a una isla d'o mar Caribe. Ta os indichenas americanos no estió un descubrimiento sino lo prencipio d'una invasión.

Colón plega a America

Colombo intentaba viachar ta las Indias por una nueva rota enta l'ueste, que le levará a trobar-se con America o 12 d'octubre de 1492. A lo prencipio creyeba haber plegato a un archipelago d'a India en cuentas d'haber descubierto un nuevo continent. Amerigo Vespucci publicó Novus Mundus, en 1504, estando lo primero en explicar ubiertament que se trataba d'un nuevo mundo. A publicación tenió un gran exito en Europa. O cartografo Waldseemueller se precepitó acreditando-lo como lo descubridor d'un continent y metió lo nombre d'America a partir d'Amerigo. En edicions posteriors d'a suya Cosmografía, Waldseemueller cambeó d'opinión, pero lo nombre ya heba feito fortuna.

Cal parar cuenta que o concepto de descubrimiento d'America nomás tien sentito dende una perspectiva eurocentrica, ya que o continent americano yera habitato dende feba milenios (unos 30, alto u baixo). Antimás, como s'ha dito muitas vegatas, bi ha evidencia historica que navegants vikingos ya heban plegato a America en a Edat Meya. De totas trazas, o viache de Colombo establió un vinclo definitivo entre Europa y America, que suposó a colonización d'o Nuevo mundo por parti d'as potencias europeas en os sieglos siguients.